İrəvan əyaləti — Vikipediya

Rəvan əyaləti
"Eyalet-i Rəvan" Rəvan əyaləti
Ölkə Osmanlı
Daxildir 1. İrəvan sancağı
2. Naxçıvan sancağı
İnzibati mərkəz İrəvan[q 1]
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 1514in sonları
Ləğv edilib 1738
Müasir dövrdə Azərbaycan Azərbaycan

  1. Dəqiq yeri məlum deyil.

İrəvan əyaləti — veya Rəvan Bəylərbəyliği (Osmanlıca: ایالت , "Eyalet-i Rəvan") Osmanlı İmperiyası tərkibində Cənubi Qafqazda inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi İrəvan şəhəri idi.


Revan'a yönelik Osmanlı ilgisi XVI. yüzyılın ilk yıllarında başladı. Yavuz Sultan Selim, Çaldıran zaferinin (1514) ardından Revan şehri yakınında Sa'dçukuru'nda konakladı ve Revan şehrini yağmaladı. Revan Şehri bir çok Osmanlı Sultanları tarafından yönetilmişdir,Yavuz Sultan Selim,Kanuni Sultan Süleyman,Sultan IV Murad,Sultan III Ahmet.

21 il (1583–1604) İrəvan 1583 Fərhad Paşa Tərəfindən tutulduqdan sonra qurulmuşdur.[1] İrəvan əyalətinə Hızır Paşa bəylerbəyi təyin olunmuşdur.Osmanlı toprağı içinde kaldığı tescil edildi.Tarihlerde Elayetin; Kırkbulak, Zengibazar, Garnibazar, Vedibasar, Şerur, Soran, Derek, Satlı, Tala, Seyitliağaç, Serdarâbâd, Gerni, Abran, Dereşişek ve Gökçe'den oluşan on beş vilâyeti vardı. Şehir giderek gelişti; kale içi kısmı Şehir, Topbaşı ve Demirbulak adlı üç mahalleye ayrıldı. Ayrıca sekiz cami ve yedi kervansaray mevcuttu. Han sarayı hariç bütün evler tek katlıydı. Şehirde ipek, renkli bez, kumaş, hububat, pirinç, şarap üretilmekte ve bunların bir kısmı da ihraç edilmekteydi.[2]

İrəvan əyaləti bəylərbəyləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1590 tarixli mufassal dəftərdə, Rəvan əyaləti olaraq belə olmuşdur:

Lori əyalətinin inzibati quruluşu
İrəvan sancağı
1. İrəvan nahiyəsi
2. Vedi nahiyəsi
3. Talin nahiyəsi
4. Gərni nahiyəsi
5. Karbi nahiyəsi
6. Abaran nahiyəsi
7. Abnik nahiyəsi
8. Aralıq nahiyəsi
9. Şərəbxana nahiyəsi
10. Ərmus nahiyəsi
Naxçıvan sancağı
1. Məvazixatun nahiyəsi
2. Mülki-Arslan nahiyəsi
3. Şərur nahiyəsi
4. Əlincə nahiyəsi
5. Ağcaqala nahiyəsi
6. Dərəşam nahiyəsi
7. Dərəşahbuz nahiyəsi
8. Dərənürgüt nahiyəsi
9. Ordubad nahiyəsi
10. Şorlut nahiyəsi
11. Bazarçayı nahiyəsi
12. Qarabağlar nahiyəsi
13. Zar nahiyəsi
14. Zebil nahiyəsi
15. Azadciran nahiyəsi
16. Sisyan nahiyəsi


Osmanlılar ikinci İrəvan əyaləti bəylərbəyləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Osmanlıar ikinci İrəvan əyaləti (1724-1734)

İrəvan əyaləti 4 sancağa (livaya) bölünürdü. Naxçıvan livası (sancağı), Qapan livası (sancağı), Çavuldur livası (sancağı), Bərgüşat livası (sancağı). Sonradan Bərgüşat livası (sancağı) Gəncə Qarabağ əyalətinə verildi.


  1. Revan Eyaleti Mufassal Tapu Tahrir Defteri
  2. Bekir Kütükoğlu,Osmanlı-İran Siyasi Münasebetleri, İstanbul 1962, s.132-133.

[1]