Xantı dili — Vikipediya

Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. Lütfən, mənbələri uyğun şəkildə mətnin daxilində yerləşdirərək məqalənin təkmilləşdirilməsinə kömək edin.

Xantı dili
Ölkə	Rusiya[1]
Danışanların ümumi sayı	9.230 nəf. (2021)[2]
Təsnifatı
Ural dilləri Uqor dilləri Ob-Ugric[vd] Xantı dili
Yazı	kiril əlifbası
Dil kodları
QOST 7.75–97	хан 760
ISO 639-1	—
ISO 639-2	—
ISO 639-3	kca
Dilin strukturlarının dünya atlası	kty
Ethnologue	kca
IETF	kca
Glottolog	khan1279
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Xantı dili (köhnə adı - ostyak) ( öz adı - xantı yasa )^[3] — Ob və İrtış çayları birləşən ərazidə və Ob çayının orta və aşağı hissəində yaşayan Qərbi Sibir aboregenləri olan xantıların dili. Rusiyada 2002-ci il əhalinin siyahıya alınmasının nəticəsinə görə xantıların sayı 28,7 min nəfərdir.

Əsas hissəsi Xantı-Mansi (mansilər yaşayan qərb rayonlarından başqa) və Yamalo-Nenes muxtar dairələrində (25,9 min nəfər), qalanları Tomsk vilayətinin şimal-qərbində yaşayır. Xantıların sayı XX əsrdə dəyişməz qalsa da, xantı dilini doma sayanları sayı xeyli azalmışdır: 1959-cu ildə 19 410 nəfər sayda onlar 77 % idi, 1970-ci ildə — 68,9 % ( 21 138 nəfər), 1989 — 60,5 %. Rus dilini birinci və ya ikinci dil kimi bilənlərin sayı artır: 70,3 % 1959-cu ildə və 89,4 % 1989-cu ildə.

• Kiril qrafikalı əlifbalı dillər siyahısı

• Штейниц В. К. Хантыйский (остяцкий) язык// Языки и письменность народов Севера: Ч. 1. Языки и письменность самоедских и финно-угорских народов. — М.-Л.: Учпедгиз, 1937. — С. 193—228.
• Животиков П. К. Очерк грамматики хантыйского языка (средне-обской диалект)/ Под ред. Ю. Н. Русской. — Ханты-Мансийск: Окружная комиссия по разработке литературного хантыйского языка при Исполкоме Ханты-Мансийского Окрсовета Омской области, 1942. — 122 с.
• Терёшкин Н. И. О некоторых особенностях ваховского, сургутского и казымского диалектов хантыйского языка. — Л., 1958.
• Терёшкин Н. И. Очерки диалектов хантыйского языка: Ч. 1. Ваховский диалект. — М.-Л.: Наука, 1961.
• Терёшкин Н. И. Хантыйский язык. — М., 1966.
• Терёшкин Н. И. Словарь восточнохантыйских диалектов. — Л., 1981.
• Скамейко Р. Р., Сязи 3. И. Словарь хантыйско-русский и русско-хантыйский (шурышкарский диалект). — 2-е изд., дораб. — СПб.: Просвещение, 1992. — 272 с.
• Немысова Е. А., Кононова С. П., Вожакова Е. Н. Русско-хантыйский разговорник (казымский диалект). — М.: Икар, 1996. — 148 с.
• Куркина Г. Г. Вокализм хантыйского языка. — Новосибирск: Сибирский хронограф, 2000. — 296 с.
• Кононова С. П. Русско-хантыйский тематический словарь (казымский диалект). — СПб.: Просвещение, 2002. — 216 с.
• Кошкарева Н. Б., Соловар В. Н. Хăнты ясăӈн путăртԓўв. Поговорим по-хантыйски. — Новосибирск: Сибирский хронограф, 2004. — 282 с.
• Покачева Е. Р., Песикова А. С. Русско-хантыйский разговорник (сургутский диалект). — Ханты-Мансийск: Полиграфист, 2006. — 124 с.
• Каксин А. Д. Казымский диалект хантыйского языка. — Ханты-Мансийск: Полиграфист, 2007. — 134 c.
• Рандымова З. И. Хантыйско-русский словарь: Приуральский диалект. — Салехард, 2009. — 20 с.