Yura dövrü — Vikipediya
Yura dövrü (ing. Jurassic, Jurassic system(Period), rus. Юра, Юрская система (Период))— Mezozoy erasının Triasdan sonra gələn dövrüdür. 1822-ci ildə alman alimi Aleksandr fon Humboldt tərəfinfən ayrılmış və öz adını Qərbi Avropadakı Yura dağlarından almışdır. 3 şöbə və 11 mərtəbəsi vardır.[1] [2] Yura dövrü 201.3 (±0.2) milyon il əvvəl başlayıb və təqribən145 milyon il əvvəl başa çatmışdır.[2] Yura dövründə Yerdə mülayim iqlim olmuşdur. Bu dövrdə qütb ərazilərində buzlaqlar yox idi. Yura dövrünün sonunda kiçik məhv olma baş vermişdir.
Sistem/ Dövr | Şöbə/ Epoxa | Mərtəbə | Yaş (milyon il) |
---|---|---|---|
Təbaşir | Alt | Berias | ~ 145.0 |
Yura | Üst/ Gec | Titon | 145.0-152.1 |
Kimmeriç | 152.1–157.3 | ||
Oksford | 157.3–163.5 | ||
Orta | Kellovey | 163.5–166.1 | |
Bat | 166.1–168.3 | ||
Bayos | 168.3–170.3 | ||
Aalen | 170.3–174.1 | ||
Alt/ Erkən | Toar | 174.1–182.7 | |
Plinsbax | 182.7–190.8 | ||
Sinemyur | 190.8–199.3 | ||
Hettanq | 199.3–201.3 | ||
Trias | Üst | Ret | ~ 208.5 |
Yura dövrünün bu bölgüləri 2022-ci ilin fevral ayında Beynəxalq Stratiqrafiya Komissiyası tərəfindən razılaşdırılmışdır. |
Bölgülər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yura dövrü Erkən Yura, Orta Yura və Gec Yura epoxalarına bölünür. Stratiqrafiyada süxur formasiyalarının Alt Yura, Orta Yura və Üst Yura seriyalarına bölünür və həmçinin Avropada "Leyas", "Dogger" və "Malm" kimi tanınır.[2][3]
Titon (152.1 ± 0.9–145.0 mln. il)
Kimmeriç (157.3 ± 1 – 152.1 ± 0.9 mln. il)
Oksford (163.5 ± 1 – 157.3 ± 1 mln. il)
Kellovey (166.1 ± 1.2 – 163.5 ± 1 mln. il)
Bat (168.3 ± 1.3 – 166.1 ± 1.2 mln. il)
Bayos (170.3 ± 1.4 – 168.3 ± 1.3 mln. il)
Aalen (174.1 ± 1 – 170.3 ± 1.4 mln. il)
Toar (182.7 ± 0.7 – 174.1 ± 1 mln. il)
Plinsbax (190.8 ± 1 – 182.7 ± 0.7 mln. il)
Sinemyur (199.3 ± 0.3 – 190.8 ± 1 mln. il)
Hettanq (201.3 ± 0.2 – 199.3 ± 0.3 mln. il)
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Ş.Ə.Babayev. Azərbaycan-rus-ingiliscə qısa ensiklopedik geoloji lüğət. Bakı, 2008. səhifə 315.
- ↑ 1 2 3 INTERNATIONAL CHRONOSTRATIGRAPHIC CHART. 2022/02 Arxivləşdirilib 2022-04-02 at the Wayback Machine. stratigraphy.org
- ↑ Kazlev, M. Alan (2002) Palaeos website Accessed July. 22, 2008