نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران
نسخه‌ها
نسخه به کاربرده شده در پرچم ایران
پذیرفته‌شده۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹
نگهدارهاچهار هلال و یک شمشیر
سایر عناصربالای شمشیر تشدید آمده است که نشانهٔ تکرار یک حرف می‌باشد.
کاربردنشان رسمی ایران، وزارتخانه‌ها و دیگر نهادهای دولتی

نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران نشان مخصوص نظام جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۵۹ است. از این نشان در پرچم ایران و اسناد رسمی کشور استفاده می‌شود؛ همچنین از این نشان به عنوان بخشی از نشان‌وارهٔ نهادهای حاکمیتی (همچون قوهٔ قضائیه و نیروهای مسلح) بهره برده شده است.

ویژگی‌های نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران

نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران (☫) در واقع یک نشان‌واره از عبارت اسلامی لا اله الا الله است و طراحی آن به گونه‌ای است تا به صورت کلمه الله دیده شده و همچنین مشابه گل لاله باشد. روییدن لالهٔ سرخ بر مزار سربازی که جانش را در راه پاسداری از میهن فدا کرده، باوری نزد برخی ایرانیان است و احتمالاً به اسطوره‌شناسی ایران بازمی‌گردد. اخیراً لالهٔ سرخ نمادی از شهادت در نظر گرفته می‌شود. بیان شده اجزاء این نشان چهار هلال و یک شمشیر بوده که روی هم رفته به پنج جزء اصول پنج‌گانهٔ مذهب تشیع اشاره می‌کنند که جزء مهم‌تر آن (توحید) در وسط قرارگرفته و ظاهر متفاوت‌تری دارد. همچنین رکن اصلی این نماد (شمشیر) نماد از ایستادگی و استقامت است. بالای شمشیر نیز حرکت تشدید آمده است که در زبان عربی و فارسی نمایانگر تکرار یک حرف می‌باشد. همچنین تقارن کامل این شکل نشان از وجود تعادل در جهان است. دایره‌ای بودن واژه الله نشان از زمین است و تلاش برای ایجاد حکومتی توحیدی در آن که از اهداف انقلاب اسلامی ایران است.

تاریخچه

۱۳۵۷–۱۳۵۸
۱۳۵۸–۱۳۵۹
۱۳۵۹ تاکنون
تغییرات نشان جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷

پس از انقلاب ۱۳۵۷، در آغاز نشان شیر و خورشید به کار می‌رفت. در ۱۰ اسفند ۱۳۵۷، خمینی خواستار برچیده شدن نشان شیر و خورشید شد.[۱] پس از این سخنرانی، دولت موقت مسابقه‌ای عمومی برای طراحی نشان جمهوری اسلامی ایران برگزار کرد. اگرچه نشان کنونی نیز به این مسابقه ارسال شد، ولی نشان دیگری اثر صادق تبریزی که شامل ستاره‌ها و مشت‌هایی گره‌کرده بود، در تاریخ ۱۰ بهمن ۱۳۵۸ از سوی شورای انقلاب پذیرفته شد[۲] و بر روی سندهای حکومتی و اسکناس‌های اول انقلاب چاپ شد.[۳][۴] رسمیت این نشان دیری نپایید و در تاریخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹، نشان کنونی جمهوری اسلامی ایران که پیشتر به تصویب شورای انقلاب رسیده بود از سوی خمینی، رهبر ایران تصویب‌گردید.[۵] با وجود طراحی و تصویب این دو نشان، شیر و خورشید تا سال ۱۳۵۹ بر روی برخی اسناد دولتی به کار می‌رفت که اعتراض خمینی را در ۶ تیر ۱۳۵۹ برانگیخت.[۶] وی در ۷ تیر ۱۳۵۹ برای تغییر نشان‌ها و آرم‌های شاهنشاهی مهلتی ۱۰ روزه تعیین کرد.[۷] همچنین پرچم کنونی ایران که دارای نشان جمهوری اسلامی ایران است، در ۱۵ تیر ۱۳۵۹ از سوی شورای انقلاب تصویب شد.[۸]

شباهت به نشان آیین سیک در هند

مقایسه نماد جمهوری اسلامی با نماد خاندای سیک

صحبت‌هایی مبنی بر شباهت این آرم با آرم خاندا مربوط به سیک‌های هند در پرچم جمهوری اسلامی ایران مطرح است.[۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]

جستارهای وابسته

منابع

  1. «مبارزه با فساد و محو آثار طاغوت»، صحیفهٔ امام خمینی، جلد ۶، ص ۲۷۵
  2. «آرم جمهوری اسلامی به تصویب شورای انقلاب رسید». روزنامه بامداد: ۳. ۱۰ بهمن ۱۳۵۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ آوریل ۲۰۱۹.
  3. ماهنامهٔ سپیدهٔ دانایی، «گفتگو با دکتر حمید ندیمی، داستان این پرچم مقدس»، اسفند ۱۳۸۶
  4. «۴۰ نقاشی خط تبریزی در لندن به نمایش در می‌آید». خبرگزاری مهر. خبرگزاری مهر. ۲۹ تیر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۷ نوامبر ۲۰۱۸.
  5. «گفتگو با دکتر حمید ندیمی؛ داستان این پرچم مقدس». مجلهٔ «سپیدهٔ دانایی». سپیدهٔ دانایی. اسفند ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ مارس ۲۰۱۸.
  6. «اخطار پیرامون محو آثار طاغوت»، صحیفهٔ امام خمینی، جلد ۱۲، ص ۴۷۷
  7. «مهلت ده‌روزه برای ایجاد تغییرات در کشور»، صحیفهٔ امام خمینی، جلد ۱۲، ص ۴۸۶
  8. مصوبهٔ ۶۹۳۰ شورای انقلاب
  9. http://www.parsine.com/fa/news/35315/آرم-جمهوری-اسلامی-را-چه-کسی-طراحی-کرد-چرا-طراح-آرم-نمی‌خواهد-نام-و-عکس-او-منتشر-شود
  10. ادمین (۱۳۹۵-۵-۱۷ ۱۱:۳۳:۲۲ +۰۰:۰۰). «حالا فهمیدم چرا خمینی که از قضا هندی هم بوده روی تغییر آرم پرچم اینقدر پافشاری می‌کرد». مرکز پاسخگویی به شبهات فضای مجازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در 2019-06-26. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  11. razmigwolf (۲۰۱۴-۱۱-۲۵). «آرم پرچم جمهوری اسلامی بر درب ورودی مغازه یک سیک هندی!». werewolfbax. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۶-۲۶.
  12. «irancnn: این چه پرچمیه که آرم وسطش از سیکهای هنده و در حاشیه اش 22 الله اکبر به زبان عربی منقوش شده است». irancnn. ۱۳۹۰ تیر ۵, یکشنبه. دریافت‌شده در 2019-06-26. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  13. «آرم وِیژه سیکهای هند در پرچم جمهوری اسلامی». راه خرد. ۲۰۰۹-۰۲-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۶-۲۶.