ژوزف واعظیان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

ژوزف واعظیان
زادهٔ	آذر ۱۲۹۷ ۱۹۱۸ (میلادی) کرمانشاه
درگذشت	۷ اردیبهشت ۱۳۸۰ (۸۲ سال) مه ۲۰۰۱ تهران
ملیت	ایرانی ارمنی‌تبار
پیشه	تهیه‌کننده سینما
سال‌های فعالیت	۱۳۳۷–۱۳۵۰

ژوزف واعظیان (ارمنی: Ժոզէֆ Վաէզեան؛ آذر ۱۲۹۷ – ۷ اردیبهشت ۱۳۸۰)، تهیه‌کننده، نویسنده و کارگردان تئاتر و سینمای ایرانی ارمنی‌تبار بود.

واعظیان در آذر ۱۲۹۷ در کرمانشاه زاده شد. در سن هشت سالگی به دلیل کار دائی اش به همراه او و مادرش و بقیه خانواده به همدان رفتند. او تحصیلات ابتدایی را در «مدرسهٔ آمریکایی همدان» گذراند و سپس شش سال بعد در سال ۱۳۱۰ در سن سیزده سالگی به همراه خانواده اش به کرمانشاه بازگشتند و مدرک دورهٔ متوسطه (تصدیق متوسطه اش) را از «دبیرستان کزازی کرمانشاه» گرفت.

او ضمن تحصیل در دبیرستان کزازی با تئاتر نوین آشنا شد و تئاتر را از گروه ارمنی‌های فعال در کرمانشاه فرا گرفت و به سرعت در عرصهٔ بازیگری، طراحی صحنه، تهیه و تولید نمایش، تدارکات و کارگردانی پیشرفت کرد. وی تا سال ۱۳۱۸ به کار حرفه‌ای در تئاتر پرداخت. واعظیان یک سال پس از پایان جنگ دوم جهانی در سال ۱۳۲۵ به تهران رفت و در سال ۱۳۲۶ گروه تئاتر ارامنه را تشکیل داد که ساموئل خاچیکیان و آرمان نیز در آن گروه با او همکاری داشتند.

در بهار ۱۳۳۶ با کمک دکتر شاهرخ رفیع و همکای ساموئل خاچیکیان استودیو «آژیر فیلم» را بنا نهادند و یک سال بعد نخستین محصول این استودیو به نام طوفان در شهر ما به کارگردانی ساموئل خاچیکیان روی پرده آمد. آژیر فیلم خیلی زود با تولید فیلم‌های متعدد به یکی از استودیوهای فعال تبدیل شد و خاچیکیان جدا شد و خودش سه فیلم مرد سرگردان (۱۳۴۵)، از جان گذشتگان (۱۳۴۶) و مبارزه با شیطان (۱۳۴۷) را کارگردانی کرد.

وی در آژیر فیلم استودیوی دوبله نیز دایر کرد، اما در این زمینه موفقیتی نداشت. واعظیان، به جز خاچیکیان، از هنرمندان ارمنی دیگر هم از جمله روبیک منصوری (صداگذار)، واهاک وارطانیان (فیلمبردار) و آرامائیس آقامالیان (کارگردان) استفاده می‌کرد.

یک قدم تا مرگ

قاصد بهشت

ژوزف واعظیان دو سال پس از اعلام ورشکستگی و انحلال آژیر فیلم، در سال ۱۳۴۵ با سرمایهٔ شخصی و با مشارکت گروه سینماهای متحد تهران، اولین فیلم خود در مقام کارگردان تحت عنوان مرد سرگردان با شرکت عبدالله بوتیمار و رضا بیک‌ایمانوردی را می‌سازد. این فیلم جنایی به سبک آثار خاچیکیان بود که با فروش نسبتاً خوب رو به رو شد.^[۱]

به اعتبار مرد سرگردان، واعظیان فیلمی دیگر به نام از جان گذشتگان ساخت، که در آن ایلوش و آنوش نقش آفرینی کرد. این فیلم تقلیدی بود از فیلم معروف حرفه‌ای‌ها ی ریچارد بروکس. این سوژه به قول جمال امید، «در اندازهٔ او نبود»، و نتیجه اش شکست تجاری بود.^[۱]

آخرین فیلم واعظیان مبارزه با شیطان یا راهی به سوی خدا است با بازی و سرمایه رضا بیک‌ایمانوردی که در سال ۱۳۴۷ ساخته شد اما به محاق توقیف افتاد و با سه سال تأخیر در سال ۱۳۵۰ به نمایش درآمد و پروندهٔ سینمایی واعظیان با این فیلم بسته شد.^[۱]

• جمال امید (۱۳۷۷)، فرهنگ سینمای ایران، تهران: موسسه انتشارات نگاه، ص. ۵۰۴، شابک ۹۶۴۹۶۴-۶۱۷۴-۸۹-۲ مقدار |شابک= را بررسی کنید: invalid prefix (کمک)
• گروه تحقیق و پژوهش موزه سینما (۱۳۸۳)، ارامنه و سینمای ایران، طهران: موزه سینمای ایران. باغ فردوس، ص. ۱۴۴، شابک ۹۶۴-۶۷۲۸-۴۴-۸
• سید مرتضی سید محمدی (۱۳۷۸)، فرهنگ کارگردان‌های سینمای ایران ۱۳۷۷–۱۳۰۹، تهران: تشرو سیمرو، ص. ۱۰۶۸صفحه، شابک ۹۶۴-۵۶۸۵-۳۵-۴
• واعظیان، ژوزف - Iran Cinema - The Comprehensive Encyclopedia of ...^{[پیوند مرده]}
• دهقان، خسرو (۱۳۷۳). «یک گفتگوی فیلمیک با بزرگمرد «آژیر فیلم»: ژوزف واعظیان» (۲). نقد سینما: از ۷۶ تا ۸۳.
• هواسپیان، زاون. «ردپای ارمنیان در روند سینمای ایران (۲۹)». جوانان (۱۰۷۵): ۵۸.
• داودیان، گارینه (پاییز ۱۳۸۳). «حضور ارامنه در سینمای ایران». فصلنامه پیمان. هشتم (۲۹).

• ژوزف واعظیان در IMDb
• ژوزف واعظیان در بانک جامع اطلاعات سينماى ايران