گفت‌وگو - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

گفت‌وگو^[۱] نوعی برهم‌کنش بین دو یا چند نفر و ارتباطی بداهه بین دو یا چند نفر از مردم در راستای رسوم است. تحلیل گفت‌وگو شاخه‌ای از جامعه‌شناسی است که به مطالعهٔ بافت و ساختار رفتارهای انسانی با نگاهی عمیق‌تر به رفتارهای گفت‌وگو می‌پردازد.^[۲] یکی از اولین متفکرانی که بر گفت‌وگو برای یافتن حقیقت تأکید می‌کرد، سقراط بود. او معتقد بود آفرینشِ معنا در پرتو گفت‌وگو حاصل می‌شود. بدون مکالمه نمی‌توان انتظار شنیدن و هم‌رأیی داشت. هیچ‌یک از مکالمات سقراطی برای قانع ساختن یا مخالفت ورزیدن نبود. او شالودهٔ این مکالمات را فهم و تفهم می‌دانست. اساساً گفت‌وگو راهی برای فهمیدن است، راهی که خود نیز بخشی از این دانایی را شکل داده و تنها ابزار دست یافتن به فهم صحیح نیست.^[۳]

در دنیای امروز گفت و گو ابزار مهمی برای انواع ارتباطات انسانی مثل مذاکره و مناظره و… می‌باشد؛ یعنی ما از رهگذار گفت‌وگو می‌توانیم به موازین ارتباطی نائل بشویم. اساس گفت‌وگو بر تفهیم و مفاهمه می‌باشد همچنین گفت‌وگو مهم‌ترین ابزار برای حل تعارض در جامعه انسانی می‌باشد. البته لازم است ذکر شود که برای اینکه گفت و گو مؤثری داشته باشیم باید از عنصر گوش دادن فعال که نقش بسزایی در نحوه ارزیابی ما از حرفهای طرف مقابل ایفا می‌کند را به خوبی لحاظ کنیم چراکه می‌تواند مسیر گفت‌وگو را به سمت خیر یا شر هدایت کند. در مسیر گفتگو شناخت مخاطب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ مثلاً برخی از مخاطبان درون‌گرا و برخی برون‌گرا هستند. یا برخی سمعی اند و برخی دیگر دیداری. در واقع شناخت مخاطب از این جهت مهم می‌باشد که من پیامم را در خور و حال مخاطب به او منتقل کنم. خیلی وقت ها فکر می‌کنیم چون ما میگوییم و طرف مقابل می‌شنود و یا او می‌گوید و ما می‌شنویم یعنی گفتوگو رخ داده است در حالی که اصلا اینطور نیست. استفاده از زبان بدن مناسب درهنگام گفت و گو می‌تواند به بهتر منتقل شدن مفهوم کمک کند.^[۴]

راهکارهای گفت و گو موثر

۱_حذف تک کلمات منفی: یعنی به‌جای گفتن من آدمی منظمی نیستم (در حالی که خودتان می‌دانید آدم منظمی هستید)، از عبارت من آدم منظمی هستم استفاده کنید یعنی شکل عبارت را مثبت بیان کنید.^[۵]

۲_تحسین دیگران و تشکر از آنها: همه آدم‌ها تشویق و تمجید را دوست دارند و این یک فرصت خوب برای برقراری یک ارتباط درخور می‌باشد.

۳_حذف کلمات حاکی از عدم اطمینان: کلماتی مثل نمی‌دانم، شاید و … از اعتبار صاحب کلام می‌کاهد.

۴_تا وقتی کسی از شما چیزی نخواسته، توضیح ندهید. در بیشتر مواقع بدون اینکه کسی از ما توضیحی بخواهد شروع می‌کنیم به توضیح دادن. در ارتباط انسانی این یک مسئلهٔ بسیار مهم می‌باشد چراکه سکوت بجا و پاسخ دادن در زمان مناسب می‌تواند شان و جایگاه ما را نزد مخاطب بالا ببرد.

۵_هنگام خداحافظی بگویید که از گفتگو با شما لذت بردم و دلیل آن را عنوان کنید.

۶_در هنگام خداحافظی جمله‌ای از طرف مقابل را بخاطر بسپارید و از قول او نقل کنید.^[۶]

گفت‌وگو می‌تواند در قالب‌های مختلفی از جمله عصبانیت، مهربانی، خوشحالی، خشن، به آرامی، با لطافت، با سبکی متن و … باشد. گفت و گو می‌توانید بر سر یک موضوع به واسطه دو تا چند نفر به صورت شفاهی انجام شود.

• گفتار
• بحث
• ارتباط غیرکلامی
• تحلیل گفتمان
• ارتباط شفاهی
• قالب‌های گفت و گو