ذرات زیراتمی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

در فیزیک و شیمی به ذرات کوچکتر از اتم ذره زیراتمی گفته می‌شود. این ذرات به دو دسته ذرات بنیادی و ذرات ترکیبی تقسیم می‌شود. فیزیک ذرات و فیزیک هسته‌ای بخشی از فیزیک هستند که به مطالعه این ذرات می‌پردازند.

معروفترین ذرات زیراتمی الکترونها پروتونها و نوترونها هستند. الکترون ذره بنیادی و غیرقابل تقسیم است و پروتون و نوترون ذرات ترکیبی هستند که از سه کوارک تشکیل شده‌اند.

ذرات به سه روش طبقه‌بندی می‌شوند.

هر ذره‌ای بر پایه اسپین آن، در یک دسته آماری جای می‌گیرد. ذرات با اسپین نیمه صحیح از آمار فرمی-دیراک پیروی کرده و فرمیون نامیده می‌شوند. ذرات با اسپین صحیح از آمار بوز-اینشتین پیروی کرده و بوزون نامیده می‌شوند.

انواع مختلف ذرات بنیادی طبقه‌بندی خاص خود را در مدل استاندارد دارند و به سه دسته اصلی کوارک و لپتون و ذرات واسطه تقسیم می‌شوند. ذرات ترکیبی به دسته‌های ذرات فرضی و هسته و هادرون طبقه‌بندی می‌شوند. هر ذره متشکل از کوارک‌ها هادرون نامیده می‌شود که خود هادرون به دو دسته مزون و باریون تقسیم می‌شود. مزون‌ها از دو کوارک و باریون‌ها از سه کوارک تشکیل شده‌اند.

ذرات به دسته‌های بدون جرم و جرم‌دار تقسیم می‌شوند. ذرات جرم دار به سه دسته سبک‌وزن (مانند لپتون) و میان وزن (مانند مزونها) و سنگین‌وزن (مانند باریونها) تقسیم می‌شود.

• گریفیتس، دیوید جفری (۱۳۹۳). مقدمه ای بر ذرات بنیادی. نوپردازان. شابک ۹۶۴-۸۱۴۲-۷۱-۸.

• particleadventure.org: The Standard Model
• particleadventure.org: Particle chart
• University of California: Particle Data Group
• Annotated Physics Encyclopædia: Quantum Field Theory
• Jose Galvez: Chapter 1 Electrodynamics (pdf)