قطره - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد


نگاره راست: قطره آبی که از شیر آب جدا شده‌است و پیرو آن قطرات ریزتر در حال گسستن هستند. نگاره وسط: لحظه تشکیل قطره آب هنگام سقوط از منبع نگاره چپ: پاشیدن قطرات آب به اطراف در اثر ضربه جسم خارجی

ژیگ، چِکّه یا قطره جزء کوچکی از مایع است^[۱] که در اثر سقوط آزاد، ضربه، میعان یا فشار از منبع اصلی خود دور شده یا از طریق انسجام مولکولی حاصل می‌گردد. قطره مایع مثل قطره آب ممکن است از طریق جاذبه زمین و رها شدن از جایگاه مادر به وجود بیاید. همچنین این قطرات از ضربه و برخورد جسم خارجی به سطح آزاد مایع نیز حاصل می‌شوند. یکی دیگر از شیوه‌های تشکیل قطره مایع، میعان است، به عنوان مثال در برخی از فصول سال با خنک شدن هوا بخار آب مخلوط شده با هوا بر روی سطوحی نظیر برگ درختان و نظایر آن میعان کرده و با پایین آمدن درجه حرارت، تشکیل قطره آب را می‌دهند.^[۲]^[۳]

هر سی سی برابر با تقریباً بین ۲۰ تا ۳۰ قطره است هر سی‌سی نیز برابر با یک میلی‌لیتر است و چنانچه چگالی مادهٔ موردنظر برابر با چگالی آب باشد، هر میلی‌لیتر نیز برابر با یک گرم می‌باشد؛ یعنی به‌عبارت بهتر، یک سی‌سی آب برابر با یک میلی‌لیتر آب و برابر با یک گرم آب است.

تشکیل

در هنگام سقوط چکه آب، نیروی جاذبه زمین به عنوان نیروی تحریک‌کننده عمل نموده و نیروهای ناشی از پیوستگی مولکولی مایع نیز به صورت نیروی مخالف مقاومت می‌کنند البته در موارد مختلف بسته به میزان اثر نسبی نیروها ممکن است از برخی نیروها صرف نظر شود ولی در مسایلی که سیال در یک سطح با هوا تماس دارد نیروهای کششی زمین نقش اصلی خواهند داشت.^[۴]

قطرات مایع در فضا

هنگامی که آب در روی کره زمین قراردارد، چه درون یک دریاچه باشد، چه درون یک فنجان، گرانش زمین آن را به سمت پایین می‌کشد و آن را به شکل ظرفی درمی‌آورد که درون آن قرار دارد؛ ولی در فضا تأثیرات گرانش طور دیگری است. اجسامی که در مدار زمین قرار دارند، همچنان تحت اثر گرانش زمین قرار دارند، ولی در حالت سقوط آزاد هستند، یعنی در حالی که به سوی زمین سرنگون می‌شوند، در حال حرکت مداری، حرکت پی در پی جانبی، هستند. این وضعیت در عمل باعث ایجاد حالت بی‌وزنی در آن‌ها می‌شود. قطرات مایعات در محیط فضا در فقدان نیروی وزن، تحت اثر نیروی کشش سطحی به شکل کروی در می‌آیند. کشش بین مولکول‌ها در سطح آب باعث می‌شود، آن‌ها مثل پوسته‌ای کشسان عمل کنند. هر مولکول با کششی برابر مولکول‌های کناریش را به طرف خود می‌کشد. این دسته مولکول‌هایی که مانند آهنرباهایی کوچک محکم به سوی هم کشیده می‌شوند، به صورت کوچک‌ترین سطح ممکن در یک حجم هندسی یعنی به شکل یک کره در می‌آیند.^[۵]

قطره در داروسازی

یکی از اشکال ساخت و مصرف داروهای مایع در داروسازی قطره است مانند قطره استامینوفن. قطره به جز داروهای اطفال در داروهای چشمی، بینی و گوشی نیز کاربرد زیادی دارد. در پزشکی، قطره‌ها دارای شکل استانداردی هستند که هر بیست قطره آن برابر یک سی سی (میلی لیتر) می‌باشد.^[۶] در صورت نیاز به دانستن دقیق میزان دارو یا مایعات دیگر به میلی لیتر (سی سی) می‌توان از سرنگ‌های تزریق مدرج استفاده کرد.

نگارخانه

پیوند به بیرون

منابع

↑ واژه پهلوی به‌صورت ژیغ یا ژیگ به معنای قطره آب
↑ Emmanuel Villermaux, Benjamin Bossa (September 2009). "Single-drop fragmentation distribution of raindrops" (PDF). Nature Physics. 5 (9): 697–702. Bibcode:2009NatPh...5..697V. doi:10.1038/NPHYS1340. {{cite journal}}: Unknown parameter |laysummary= ignored (help)
↑ F.K.Hansen (1991). "Surface tension by pendant drop. A fast standard instrument using computer image analysis". Colloid and Interface Science. 141: 1–12. doi:10.1016/0021-9797(91)90296-K. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
↑ «سقوط قطره، نهر آب». مرکز دانش صنعت تأسیسات ایران. ۱۵ اسفند ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۰.
↑ «چرا قطرات مایع در فضا به شکل کره در می‌آیند؟». آفتاب. ۳ اسفند ۱۳۸۶. دریافت‌شده در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۰.
↑ ویکی‌پدیای انگلیسی

[1] واژه پهلوی به‌صورت ژیغ یا ژیگ به معنای قطره آب

[2] Emmanuel Villermaux, Benjamin Bossa (September 2009). "Single-drop fragmentation distribution of raindrops" (PDF). Nature Physics. 5 (9): 697–702. Bibcode:2009NatPh...5..697V. doi:10.1038/NPHYS1340. {{cite journal}}: Unknown parameter |laysummary= ignored (help)

[3] F.K.Hansen (1991). "Surface tension by pendant drop. A fast standard instrument using computer image analysis". Colloid and Interface Science. 141: 1–12. doi:10.1016/0021-9797(91)90296-K. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)

[4] «سقوط قطره، نهر آب». مرکز دانش صنعت تأسیسات ایران. ۱۵ اسفند ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۰.

[5] «چرا قطرات مایع در فضا به شکل کره در می‌آیند؟». آفتاب. ۳ اسفند ۱۳۸۶. دریافت‌شده در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۰.

[6] ویکی‌پدیای انگلیسی

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]