Brithenig

Brithenig
Auteur Andrew Smith
Jaar 1996
Gebruikt in Ill Bethisad
Alfabet Latijns alfabet
Classificatie
Algemeen Kunsttaal
Naar doel
  • Artistieke talen
    • Alternatieve talen
Naar herkomst
Taalcodes
ISO 639-3 bzt
Portaal  Portaalicoon   Taal

Brithenig is een kunsttaal, die in 1996 werd gebouwd door de Nieuw-Zeelander Andrew Smith. Het is de hypothetische weergave van de Romaanse taal die zou zijn ontstaan, wanneer het Brits-Keltisch als de volkstaal van Groot-Brittannië was vervangen door het vulgair Latijn: een zustertaal van het Frans, Spaans en Italiaans, die echter wordt gekenmerkt door de klankwisselingen van het Welsh en vele leenwoorden uit het Keltisch.

Waar kunsttalen als het Esperanto nastreven een zo groot mogelijk aantal sprekers over de hele wereld te verwerven, heeft het nooit tot de doelstellingen van het Brithenig behoord daadwerkelijk gesproken of anderszins gebruikt te worden. Evenmin dient het Brithenig ter illustratie van een boek of film, zoals het Klingon. Wel creëerde Smith een alternatieve geschiedenis, Ill Bethisad, waarin het ontstaan van het Brithenig wordt verklaard en die in de loop der jaren is uitgegroeid tot een groot project met meer dan dertig deelnemers.

Het Brithenig staat zeer hoog aangeschreven onder linguafictici. Het is het oudste bekende geval van een op de alternatieve evolutie van een natuurlijke taal gebaseerde kunsttaal. Als zodanig wordt het Brithenig beschouwd als de exponent bij uitstek van het genre, waartoe ook geëxtrapoleerde Romaanse talen als het Breathanach (gebaseerd op het Gaelic) en het Wenedyk (gebaseerd op het Pools) behoren.

De volgende lijst van dertig woorden laat zien hoe het Brithenig eruitziet in vergelijking met negen andere Romaanse talen:

Vergelijking tussen tien Romaanse talen
Nederlands Latijn Portugees Spaans Frans Italiaans Reto-Romaans Roemeens Brithenig Wenedyk
arm bracchium braço brazo bras braccio bratsch braţ breich brocz
dood mŏrs morte muerte mort morte mort moarte morth mroć
ei ovum ovo huevo œuf uovo ov ou ew ów
eiland īnsŭla ilha isla île isola insla insulă ysl izła
groen vĭrĭdis verde verde vert verde verd verde gwirdd wierdzi
hemel caelum céu cielo ciel cielo tschiel cer cel czał
hond canis cão perro chien cane chaun câine can kań
ik ĕgo eu yo je io jau eu eo jo
leven vīta vida vida vie vita vita viaţă gwid wita
melk lac leite leche lait latte latg lapte llaeth łoc
naam nōmen nome nombre nom nome num nume nôn numię
nacht nŏx noite noche nuit notte notg noapte noeth noc
oog ŏcŭlus olho ojo œil occhio egl ochi ogl okieł
oor auris orelha oreja oreille orecchio ureglia ureche origl urzykła
oud vĕtus velho viejo vieux vecchio vegl vechi gwegl wiekły
paard ĕquus, cabăllus cavalo caballo cheval cavallo chaval cal cafall kawał
school schŏla escola escuela école scuola scola şcoală yscol szkoła
stad cīvĭtas cidade ciudad cité città citad oraş ciwdad czytać
stem vōx voz voz voix voce vusch voce gwg wucz
ster stēlla estrela estrella étoile stella staila stea ystuil ścioła
taal, tong lĭngua língua lengua langue lingua linguatg, lieunga limbă llinghedig, llingw lęgwa
tand dĕns dente diente dent dente dent dinte dent dzięć
vader pater pai padre père padre bab tată padr poterz
vis pĭscis peixe pez, pescado poisson pesce pesch peşte pisc pieszcz
voet pĕs pie pied piede pe picior pedd piedź
vriend amīcus amigo amigo ami amico ami prieten, amic efig omik
vuur ignis, fŏcus fogo fuego feu fuoco fieu foc ffog fok
water aqua água agua eau acqua aua apă ag jekwa
wind vĕntus vento viento vent vento vent vînt gwent więt
zwart nĭger negro negro noir nero nair negru nîr niegry

Het Onze Vader:

Nustr Padr, ke sia i llo gel:
sia senghid tew nôn:
gwein tew rheon:
sia ffaeth tew wolont,
syrs lla der sig i llo gel.
Dun nustr pan diwrnal a nu h-eidd;
e pharddun llo nustr phechad a nu,
si nu pharddunan llo nustr phechadur.
E ngheidd rhen di nu in ill temp di drial,
mai llifr nu di'll mal.
Per ill rheon, ill cofaeth e lla leir es ill tew,
per segl e segl. Amen.
[bewerken | brontekst bewerken]