Dansmuggen

Dansmuggen
Gewone dansmug (Chironomus plumosus)
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Arthropoda (Geleedpotigen)
Klasse:Insecta (Insecten)
Orde:Diptera (Tweevleugeligen)
Familie
Chironomidae
Dansmuggen
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Dansmuggen op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Insecten

Dansmuggen (Chironomidae), ook wel vedermuggen genoemd, vormen een familie van muggen die over de hele wereld voorkomen. Zelfs op Antarctica leven dansmuggen. Ze dienen niet te worden verward met de dansvliegen (Empididae).

Dansmuggen behoren niet tot de bloedzuigende muggen die mens en dier plagen; dat zijn onder andere de steekmuggen (Culicidae). Dansmuggen zijn onschuldige insecten die over het algemeen makkelijk van steekmuggen zijn te onderscheiden door de grotere en witte vleugels die als een afdakje op de rug worden gevouwen in rust, in plaats van doorzichtig en recht achter de rug gevouwen zoals bij veel steekmuggen. De twee grote, veer-achtige uitsteeksels op de kop verklaren de naam vedermug, met name bij het mannetje die hiermee feromonen van een vrouwtje waar kan nemen. Ze hebben een lichtbruin tot groen lichaam. De meeste dansmuggen worden ongeveer 10 millimeter lang.

De larve van veel soorten staat bekend als de rode muggenlarve of bloedworm vanwege de bloedrode kleur, hoewel het lichaam doorzichtig is. Het is een worm-achtige, duidelijk gesegmenteerde larve met kleine achterpootjes en twee borstelige monddelen. Omdat een rode kleur opvalt en diverse vissen er dol op zijn, leeft de larve in de modderlaag of tussen onderwaterplanten van wateren. Soms maakt de larve kronkelende bewegingen om meer zuurstofrijk water naar de bodemoppervlakte te brengen. Om meer zuurstof op te kunnen nemen zit het lichaam vol met het roodkleurige en zuurstofbindende stof hemoglobine. Dit eiwit zit ook in menselijk bloed en dient ook bij mensen om zuurstof te binden. Dansmuggen zijn hiermee een grote uitzondering onder de insecten, die vrijwel allemaal door middel van een tracheeënstelsel ademenhalen.

De rode muggenlarve is op diverse terreinen een begrip. Ten eerste is het een zeer veel gebruikt voedseldier voor allerlei vissen, amfibieën en andere aquatische diersoorten. Ook in vijvers kunnen rode muggenlarven gevoerd worden als vissenvoer, vooral baarsachtigen eten ze veel. In de hengelsport heeft dit dier een deftige naam; ver de vase en is het bij sommige viswedstrijden zelfs verboden om deze larven te voeren vanwege de opvallende kleur.

De volgende taxa zijn bij de familie ingedeeld:Onvolledig

De weinige soorten met een andere naam dan een wetenschappelijke worden vaak gewoon dans- of vedermug genoemd, ook de bekendere soorten Chironomus attenuatus (in Amerika) en Chironomus plumosus (onder andere in Europa, Nederland en België). Wereldwijd zijn minimaal 7054 soorten beschreven, waarvan 447 in Nederland.

De geslachten staan hieronder vermeld met het (globaal) aantal soorten tussen haakjes.

In Nederland waargenomen soorten

[bewerken | brontekst bewerken]
[bewerken | brontekst bewerken]
  • Chironomidae larvae deel 1 - General ecology and Tanipodinae (2007), Henk Vallenduuk & Henk Moller Pillot, KNNV Uitgeverij, Zeist, 172 pagina's, ISBN 978 90 5011 259 8
  • Chironomidae larvae deel 2 - Biology and Ecology of the Chironomini (2009), Henk Moller Pillot, KNNV Uitgeverij, Zeist, 288 pagina's, ISBN 978 90 5011 303 8