Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL)
Opgericht	1999
Locatie	Den Haag
Type	Digitale bibliotheek
https://www.dbnl.org/

De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL) is een website over Nederlandse taal en literatuur. De site bevat vele duizenden literaire teksten, secundaire literatuur en aanvullende informatie als biografieën, portretten en hyperlinks. De DBNL ontsloot eind 2021 een collectie van 14.777 gedigitaliseerde boeken en tijdschriften op het gebied van de Nederlandstalige literatuur, taal en cultuurgeschiedenis.

De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren is een initiatief van de Stichting DBNL die in 1999 werd opgericht door de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. De opbouw van de digitale bibliotheek is mogelijk gemaakt door financiële steun van onder andere Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de Nederlandse Taalunie. De collectie beslaat het hele Nederlandse taalgebied, dat wil zeggen Vlaanderen, Nederland, Suriname, de Caribische delen van het Nederlandse Koninkrijk, Zuid-Afrika en Namibië. Jaarlijks worden er ca. 250.000 pagina's tekst aan toegevoegd. Over de selectie ervan beslist een commissie van Nederlandse en Vlaamse deskundigen.

Een comité voorgezeten door Paul Schnabel heeft in 2008 een selectie van duizend werken gemaakt. Deze selectie zag het comité als sleutelteksten van de Vlaamse en Nederlandse cultuurgeschiedenis en heet de dbnl basisbibliotheek.

In juni 2014 werd een belangrijk project afgerond: 50.000 Nederlandse liederen online. Binnen dit project zijn in vijf jaar tijd ruim 50.000 liederen van voor 1900 gedigitaliseerd. De teksten zijn bij de DBNL te vinden, in de Nederlandse Liederenbank is veel te vinden over de achtergronden van de liederen. Zo is bijvoorbeeld na te gaan welke liederen dezelfde melodieën hebben of juist dezelfde tekst. De twee websites zijn op liedniveau verbonden met elkaar. Het project was een samenwerking van de Universiteit Utrecht, het Meertens Instituut en de DBNL en werd grotendeels gefinancierd door NWO.

DBNL telde in 2021 2.783.883 bezoekers.^[2] De website, die bij een gebruikersonderzoek in 2014 uitstekende cijfers kreeg^[3], is gratis wereldwijd toegankelijk. Belangrijke doelgroepen zijn: taal- en literatuurliefhebbers, wetenschappers, scholieren en studenten.

De website van DBNL is anno 2024 nog steeds onverminderd populair, getuige de gebruikerscijfers.^[4]

In de DBNL zijn er aparte afdelingen voor:

• Nederlandse literatuur
• Friese literatuur
• Limburgse literatuur
• Surinaamse literatuur
• Zuid-Afrikaanse literatuur
• Nederlandse taal

Andere belangrijke toepassingen zijn: literatuurgeschiedenis, de atlas en het calendarium.

De DBNL is niet onomstreden onder Nederlandstalige auteurs en hun erven die soms vraagtekens plaatsen bij de juistheid van de opgenomen informatie. Ook zouden de bibliografieën van menig schrijver incompleet zijn. De DBNL verifieert de opgestelde schrijvers profielen niet bij auteurs of belanghebbenden en kent geen inspraakprocedure. ^[5]

De Nederlandse Taalunie, de Koninklijke Bibliotheek (KB), nationale bibliotheek van Nederland, en de Vlaamse Erfgoedbibliotheek sloten in augustus 2014 een akkoord om de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL) onder te brengen bij de KB. De KB draagt sinds 1 januari 2015 zorg voor de website dbnl.org. De Taalunie, de KB en de Vlaamse Erfgoedbibliotheek zijn sindsdien samen verantwoordelijk voor het beleid en de inhoud; de Taalunie zorgt voor de financiering. Over de selectie van de in de DBNL op te nemen werken blijft een commissie van Nederlandse en Vlaamse deskundigen beslissen.

• Nederlandse Taalunie
• Vlaamse Erfgoedbibliotheek
• Basisbibliotheek
• Project Laurens Jz Coster

Commons heeft media­bestanden in de categorie Digital Library for Dutch Literature.

• www.dbnl.org
• Goed nieuws voor de gebruikers van de DBNL
• Nieuwe horizonten voor taal- en letterkundigen, De beginjaren 1999-2014 van de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren, Ton van Kalmthout. In: Vooys, 37.3, 2019, p. 30-45