De Adriaan (Haarlem)

De Adriaan
De Adriaan (januari 2015)
Basisgegevens
Plaats	Haarlem
Bouwjaar	1779 (2001 herbouw)
Type	stellingmolen
Kenmerken	Achtkantige molen
Functie	korenmolen
Bestemming	Bezoekersmolen en expositieruimte
Huidig gebruik	korenmolen
Externe link(s)
Molendatabase
De Hollandsche Molen
officiële website
Portaal    Molens

De Adriaan is een achtkantige stellingmolen in Haarlem.

De Adriaan werd geopend op 19 mei 1779. De windmolen staat aan de rivier het Spaarne, toentertijd aan de rand van de stad. De molen werd gebouwd op de resterende funderingen van het vroegere vestingwerk de Goe Vrouwtoren, behorende tot de Catrijnenpoort. De Goe Vrouwtoren maakte deel uit van de vestingwerken van Haarlem. Doordat de molen boven op de fundering van de toren gebouwd werd, stond de molen hoog en ving daarmee veel wind.

De molen werd in eerste instantie gebruikt voor het malen van tufsteen, schelpen en eikenschors. In 1802 werd de molen verkocht aan een tabakshandelaar, die er tabak produceerde. In 1865 veranderde de molen van eigenaar en functie. De molen wordt omgebouwd tot wind- en stoommolen, voortaan wordt er graan gemalen. In 1925 wil men de molen slopen - er is te veel concurrentie van de 'moderne' industrie, de molen is niet meer winstgevend. In datzelfde jaar wordt De Adriaan gekocht door De Vereniging De Hollandsche Molen, op die manier wordt sloop voorkomen. Het malen gaat gewoon door totdat de molen in 1930 tijdens een storm zware schade oploopt. De molen komt leeg te staan en vervalt.

Op 23 april 1932 gaat de molen volledig in vlammen op. De bevolking van Haarlem wil De Adriaan terug. Maar door de armoede in de jaren 30 (crisisjaren) en direct daarna de Tweede Wereldoorlog is er geen geld. De Vereniging Haerlem en de eigenaar: de Vereniging De Hollandsche Molen blijven ijveren voor herbouw, maar al hun plannen mislukken. In 1963 wordt de gemeente Haarlem eigenaar van de grond waarop de molen ooit stond en neemt meteen met de overdracht een herbouwplicht op zich. De belofte (of beter plicht) raakt in de vergetelheid, er gebeurt niets. Dat verandert als in 1991 Stichting Molen De Adriaan wordt opgericht. Doel van de Stichting: herbouw van De Adriaan. Makkelijk verloopt de realisatie van de plannen niet. De gemeente en bewoners willen wel, maar de gemeente beroept zich op geldgebrek. Dat verandert als de voorzitter van de Stichting Molen de Adriaan in 1996 in de archieven de passage over de herbouwplicht aantreft. De gemeente wordt aangesproken op deze verplichting.

Onder druk van inwoners van Haarlem en verschillende plaatselijke, regionale en landelijke organisaties (o.a. Monumentenzorg) komt de gemeente over de brug met 1 miljoen gulden (ca. 450.000 euro). Dat is niet genoeg, want de herbouw is begroot op ruim 2,5 miljoen gulden. Subsidies, steun van de Europese Unie, het Haarlems bedrijfsleven, sponsors en inwoners van Haarlem brengen het resterende bedrag op tafel. De herbouw start in april 1999, de molen wordt opgeleverd in april 2002. Sindsdien torent de molen weer boven de stad uit op de oude vertrouwde plek aan het Spaarne.

Vanaf 2003 is er in Molen De Adriaan een molenmuseum gevestigd. Bezoekers kunnen kennisnemen van de techniek, molens in het algemeen en De Adriaan in het bijzonder. Als het weer het toelaat draait de molen, zodat bezoekers de molen ook in werking kunnen zien. Vanaf 2004 geldt molen De Adriaan ook als officiële trouwlocatie van de Gemeente Haarlem.

• 
  De molen in 1931
• 
  De Adriaan aan het Spaarne, 2008
• 
  Dagjesmensen bezoeken de molen, 2005
• 
  De Adriaan

• Een foto van de molen staat (gespiegeld) in de menukaart van restaurant Der Fliegende Holländer in Dresden, Duitsland.

• Het Fortuin (Haarlem), een andere voormalige molen in het centrum van Haarlem
• Pinkmolen, een andere voormalige molen in het centrum van Haarlem

• Film over de molen
• De molen op de Nederlandse Molendatabase
• Website Molen De Adriaan

Zie de categorie De Adriaan, Haarlem van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.