Eiken (hout)

Eiken (of eikenhout) is een van de bekendste houtsoorten. In het algemeen is eiken sterk en hard, maar toch redelijk gemakkelijk te bewerken en af te werken.

Er is groot verschil tussen het ene eikenhout en het andere. Tot de bekendste handelsgroepen horen

• Europees eiken: Dit is het traditionele eikenhout, waarvan onder andere de klassieke eiken meubelen en beelden gemaakt zijn. Niet alleen meubels, maar ook deuren, parket, kozijnen en trappen en ook schepen en sluisdeuren werden traditioneel van eikenhout gemaakt. Door de schaarste (en prijs) wordt dit meer en meer vervangen door andere soorten, onder andere meer bestendige houtsoorten als Azobé of Afzelia. Ook binnen Europa is een grote variëteit aan kwaliteiten te onderkennen, men maakt onderscheid in Spessart-eiken, recht van draad en fijnjarig, Frans eiken, harder en donkerder van kleur en het prachtige maar zeldzame Slavonisch eiken, grote lengtes als regel zonder noesten of kwasten.
• Amerikaanse wit eiken is lichter van kleur.
• Amerikaanse rood eiken is rozer van kleur, zachter, grover van nerf.
• Japans eiken, fijne spiegel, licht van kleur.

'Donker eiken' is veelal geen aparte houtsoort maar ontstaat veelal door een behandeling (met ammonia). Ook verkleurt het tot blauw daar waar het in contact komt met ijzer, door het aanwezige looizuur.

Al het eiken wordt geleverd door het geslacht eik (Quercus), maar de naam wordt ook wel gebruikt voor houtsoorten die in enig opzicht aan eiken doen denken.

Van de andere kant is het niet zo dat al het hout dat afkomstig is van een eik daarmee ook eiken is. Een bekende uitzondering is de steeneik. Deze levert heel ander, zeer hard en zwaar hout dat azijnhout genoemd wordt.

Houtsoorten die wel iets op eiken lijken zijn essen en iepen, maar die missen de mooie 'spiegel' die zo karakteristiek is voor eiken.

Eiken is voor allerlei doelen geschikt, waaronder decoratieve toepassingen als deuren en meubels. Onder water dient het echter wel beschermd en geconserveerd te worden (paalwerk en jachtbouw). Ook wordt het verwerkt tot fineerlagen voor het belijmen van meubelwerk.

Balken van Europees eiken werden vanwege sterkte en duurzaamheid al in de middeleeuwen toegepast in kapconstructies van kerken en gebinten van boerderijen.

• 
  doorsnee stam zomereik
• 
  plankje van de zomereik
• 
  Spiegels

• Rood eiken
• Wit eiken
• Veeneik

Informatie in het Houtvademecum (bij het Centrum Hout)

• Europees eiken
• Amerikaans rood eiken
• Amerikaans wit eiken

Zie de categorie Oak wood van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.