Grot van La Naulette

La Naulette
Situering
Land	België
Locatie	Houyet
Coördinaten	50° 13′ NB, 4° 56′ OL
Informatie
Periode	Middenpaleolithicum
Vondstjaar	1866
Vinder	Edouard Dupont
Collectie	Museum voor Natuurwetenschappen
Portaal    Archeologie

De Grot van La Naulette (Frans: Trou de La Naulette) is een karstgrot en paleoantropologische vindplaats in de Belgische gemeente Houyet aan de Lesse. Ze is in 1866 onderzocht door Edouard Dupont. Hij vond er enkele neanderthalerfossielen die belangrijke bewijsstukken waren voor de toen nog controversiële theorie van Charles Darwin over menselijke evolutie.

De grot is gelegen in de vallei van de Lesse kort voor de samenvloeiing met de Maas, in de deelgemeente Hulsonniaux op minder dan een kilometer ten zuidwesten van het dorp Chaleux. In een Dinantiaans kalksteenmassief ongeveer 25 m boven de rivier opent zich de hoofdingang naar het westen. Een 15 m lange tunnel leidt naar een ruime zaal van 15 m lang en 11 m breed. Een tweede, kleinere ingang op ongeveer dezelfde hoogte opent naar het noordoosten.

In het kader van een regeringsopdracht begon Dupont in januari 1866 met opgravingen in de Trou de la Naulette, op een terrein dat eigendom was van de familie Brugmann. In maart vond hij een tandenloze linkeronderkaak, een ellepijp en een derde middenhandsbeen, stratigrafisch geassocieerd met uitgestorven diersoorten (neushoorn, rendier, mammoet). In de zomer keerde hij terug in de hoop een compleet skelet te vinden. Hij groef de 11 m dikke sedimentenlaag af tot de rotsbodem, wat nog een menselijke hoektand opleverde. Er was geen lithisch materiaal.

Vanaf 1999 werd een nieuwe campagne uitgevoerd door de Directie Archeologie van de Waalse overheid.

De vondsten van Dupont worden bewaard in het Museum voor Natuurwetenschappen te Brussel. De hoektand raakte zoek.

De vondsten van Dupont waren een belangrijk gegeven in het debat over de evolutie van de mens. Eerdere vondsten in de Neandervallei waren controversieel omdat een stratigrafische context ontbrak. De fragmentarische resten van La Naulette hadden die wel en werden dan ook druk besproken in Londen en Parijs. Paul Broca zag in de onderkaak "het eerste feit dat een anatomisch argument levert aan de darwinisten". In 1886 namen de completere fossielen van Spy de laatste twijfel weg.

Met latere kennis vallen de resten van La Naulette te classificeren als die van een vrouwelijke jongvolwassen neanderthalmens. Ze zijn niet met precisie dateerbaar, maar de diepe vindlaag en archaïsche kenmerken van de onderkaak doen vermoeden dat ze ouder zijn dan de "klassieke" neanderthaler.

• Ontdekkingsgeschiedenis van de neanderthaler

• Edouard Dupont, "Étude sur les fouilles scientifiques exécutées pendant l'hiver de 1865-1866 dans les cavernes des bords de la Lesse", in: Bulletins de l'Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique, 2e série, XXII, 1866, p. 31-54
• Edouard Dupont, "Etude sur cinq cavernes explorées dans la vallée de la Lesse et le ravin de Falmignoul pendant l'été 1866", in: Bulletins de l'Académie royale des Sciences, 1867, p. 244-265
• Paul Broca, "Discussion sur la mâchoire humaine de La Naulette (Belgique)", in: Bulletin de la Société anthropologique de Paris, 2ème série, I, 1866, p. 584-603
• Edouard Dupont, L'homme pendant les âges de la pierre dans les environs de Dinant-sur-Meuse. Les temps antéhistoriques en Belgique], 1871, p. 95-101
• André Leguebe en Michel Toussaint, La Mandibule et le cubitus de La Naulette. Morphologie et morphométrie, 1988, 124 p.
• Michel Toussaint en Stéphane Pirson, "Houyet/Hulsonniaux: premières recherches modernes à la caverne de La Naulette", in: Chronique de l'Archéologie wallonne, 2000, p. 193-195
• Michel Toussaint en Stéphane Pirson, "Houyet/Hulsonniaux: La Naulette, les fossiles humains les plus anciens de Belgique?", in: Chronique de l'Archéologie wallonne, 2002, p. 230-234
• Michel Toussaint en Stéphane Pirson, "L'exploration en galeries souterraines, une pratique méconnue de l'histoire des fouilles préhistoriques en grottes au XIXe siècle. L'exemple de la caverne de la Naulette (Belgique)", in: Paléo. Revue d'archéologie préhistorique, 2006, p. 293-312. DOI:10.4000/paleo.268

Zie de categorie Naulette van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.