Held van de Sovjet-Unie

De Gouden Ster van Held van de Sovjet-Unie
Maarschalk Zjoekov toen met drie onderscheidingen Held van de Sovjet-Unie met Bernard Montgomery voor de Brandenburger Tor (Berlijn) op 12 juli 1945. Hij kreeg nadien zijn vierde onderscheiding Held van de Sovjet-Unie voor zijn 60e verjaardag.
Secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie Leonid Brezjnev droeg vier onderscheidingen Held van de Sovjet-Unie.
De gevechtspiloot Aleksandr Pokrysjkin droeg drie onderscheidingen Held van de Sovjet-Unie.
De gevechtspiloot Ivan Kozjedoeb droeg drie onderscheidingen Held van de Sovjet-Unie.
Maarschalk Semjon Boedjonny droeg drie onderscheidingen Held van de Sovjet-Unie.
De tien maarschalken van de Sovjet-Unie in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog werden Held van de Sovjet-Unie: van links naar rechts zittend: Ivan Konev, Aleksandr Vasilevski, Georgi Zjoekov, Konstantin Rokossovski, Kirill Meretskov en staand: Fjodor Tolboechin, Rodion Malinovski, Leonid Govorov, Andrej Jerjomenko, Ivan Bagramjan
De piloot Anatoli Ljapidevski werd de eerste Held van de Sovjet-Unie. Hij redde 103 schipbreukelingen van een ijsschots.
De duiker Leonid Solodkov werd de laatste Held van de Sovjet-Unie. Hij bleef 15 dagen 500 meter diep onder water.

De titel Held van de Sovjet-Unie (Russisch: Герой Советского Союза; Geroj Sovjetskogo Sojoeza) is op 16 april 1934 door de Opperste Sovjet, het parlement van de Sovjet-Unie ingesteld. De titel werd ook daadwerkelijk gebruikt, in krantenartikelen in de Sovjetpers werd de aanduiding vaak samen met iemands naam genoemd. De titel bezat dan ook veel prestige.

Achtergrond

[bewerken | brontekst bewerken]

De reden voor het instellen van deze gouden ster was dat de Helden van de Sovjet-Unie de op 16 april 1934 ingestelde Leninorde mochten dragen. Deze orde werd echter ook aan schrijvers en wetenschappers verleend die zich uiteraard geen "Held" mochten noemen. Op foto's van Sovjets die al hun onderscheidingen dragen, draagt een Held van de Sovjet-Unie het ereteken van de Leninorde onder zijn gouden ster. Soms ziet men meerdere Leninorden en meerdere sterren.

De gladde gebombeerde gouden ster van een Held van de Sovjet-Unie lijkt sterk op de even grote ster van een Held van de Socialistische Arbeid. Deze laatste ster is echter versierd met een hamer en sikkel.

De Helden droegen een Gouden ster, een decoratie die alleen door de helden werd gedragen, vrijwel altijd op de revers van hun kostuum of uniform. Het lint werd nooit zonder de ster gedragen. Deze "Medalj Zolotaja Zwezda" was drie onderscheidingen in één; de ontvanger mocht zich niet alleen "Held van de Sovjet-Unie" noemen, hij of zij kreeg ook de Leninorde. De kleine gouden ster had 21 gram massa en was van 24-karaats goud. Op de achterzijde staat "Geroj SSSR" (Russisch: "Held van de Sovjet-Unie") gegraveerd.

De etnische herkomst van de Helden van de Sovjet-Unie ziet er als volgt uit:

Verder zijn er nog ongeveer 20 militairen uit Oost-Europese landen (vooral Tsjecho-Slowakije en Polen) met deze orde onderscheiden, alsmede vier Franse gevechtspiloten van het Squadron Normandie-Niemen en twee Spanjaarden.

Relatief gezien hebben Mordoviërs en Ossetiërs het hoogste aantal Helden (1 Held van de USSR per 12,8 duizend personen), direct gevolgd door Russen (1 op 13,8 duizend) en op iets meer afstand door Oekraïners, Joden en Wit-Russen (respectievelijk 1 op 17,7, 1 op 21,7 en 1 op 26,6). Jood was in de Sovjet-Unie een erkende nationaliteit, in het Russische Verre Oosten lag een "Joods Autonoom Gebied" rond Birobidzjan.

De onderscheiding werd door het Presidium van de Opperste Sovjet aan burgers en militairen verleend voor het bevorderen van vrede, naastenliefde en socialisme, maar ook voor het verdedigen van het vaderland en heroïsche inzet om anderen te redden uit gevaar.

De op 16 oktober 1939 ingestelde onderscheiding werd in totaal 12745 maal verleend, 11635 maal tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De eerste die de onderscheiding kreeg was de piloot Anatoli Ljapidevski. Samen met zes andere piloten, die ook Held van de Sovjet-Unie werden, redde hij 103 schipbreukelingen van het stoomschip Tsjeljoeskin van een ijsschots in de Tsjoektsjenzee.

101 Mensen kregen de medaille twee keer. Wanneer de orde een tweede maal was verleend werd hieraan ook een standbeeld in de geboorteplaats toegevoegd.

Drie personen ontvingen de onderscheiding driemaal: de Oekraïense luchtmachtpiloot Ivan Kozjedoeb, tactisch luchtmachtpiloot Aleksandr Pokrysjkin en Semjon Boedionny, die vocht in de Russisch-Japanse Oorlog, Russische Burgeroorlog, Sovjet-aanval op Polen, Winteroorlog en de Tweede Wereldoorlog. Een derde onderscheiding voorzag formeel ook in een vermelding op een pilaar op een voetstuk bij het Paleis van de Sovjets, maar dit paleis werd nooit gebouwd.

Twee personen ontvingen de onderscheiding viermaal: de Maarschalk van de Sovjet-Unie Georgi Zjoekov in de Tweede Wereldoorlog kreeg een vierde onderscheiding voor zijn 60e verjaardag en Secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie Leonid Brezjnev droeg er vier. Het originele statuut voor de onderscheiding voorzag maar drie onderscheidingen, waardoor de vierde onderscheiding van beide personen omstreden is, aangezien het statuut tot 1991, toen de onderscheiding werd afgeschaft, niet werd veranderd.

In de jaren 70 raakte de onderscheiding een beetje in onbruik en werd toen vooral gegeven ter gelegenheid van ceremoniële bijeenkomsten. In 1988 schafte de Opperste Sovjet het gebruik van het uitreiken van meer dan eenmaal van de onderscheiding af. De Afghaanse Oorlog (1979-1989) leverde 65 militairen de titel "Held van de Sovjet-Unie" op.

De laatste onderscheiding werd gegeven aan een duiker, Kapitein van de derde rang Leonid Solodkov op 24 december 1991 omdat hij 15 dagen op 500 meter diep gebleven was.

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werd de titel in de Russische Federatie vervangen door de titel Held van de Russische Federatie, in Oekraïne door de titel Held van Oekraïne en in Wit-Rusland door de titel Held van Wit-Rusland. Ook in sommige andere republieken is de titel vervangen door een soortgelijke titel, zoals de Orde van de Held van Kazachstan in Kazachstan O'zbekiston Kahramoni (Held van Oezbekistan) in Oezbekistan en Orde van de Held van Azerbeidzjan in Azerbeidzjan.

Opvallende dragers

[bewerken | brontekst bewerken]

Opvallende dragers van een enkele ster

[bewerken | brontekst bewerken]

Opvallende dragers van een tweede ster

[bewerken | brontekst bewerken]

Buitenlandse dragers van deze medaille

[bewerken | brontekst bewerken]

Zie ook

[bewerken | brontekst bewerken]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Held_van_de_Sovjet-Unie&oldid=67184865"