Hendrik VI van Engeland

Hendrik VI
1421 - 1471
Koning Hendrik VI (ca.1540), National Portrait Gallery
1e opvolger voor de Engelse kroon
Periode	1421-1422
Voorganger	Jan van Bedford
Opvolger	Jan van Bedford
Koning van Engeland
Periode	1422 - 1461
Voorganger	Hendrik V
Opvolger	Eduard IV
Koning van Engeland
Periode	1470 - 1471
Voorganger	Eduard IV
Opvolger	Eduard IV
Vader	Hendrik V
Moeder	Catharina van Valois
Handtekening
Wapen van Hendrik als koning van Engeland

Hendrik VI (Windsor Castle, 6 december 1421 — Londen, 20 mei 1471) was koning van Engeland van 1422 tot 1461 en van 1470 tot 1471. Hij werd getroffen door krankzinnigheid en moest in zijn toestand rekenen op de strijdvaardigheid van zijn koningin Margaretha van Anjou. In 1453 verloor hij de Honderdjarige Oorlog tegen Frankrijk en in 1471 verloor hij het leven in de Rozenoorlogen tegen het Huis York.

Hendrik was het enige kind en dus de erfgenaam van koning Hendrik V van Engeland. Zijn vader stierf toen hij nog maar enkele maanden oud was. Zijn moeder Catharina van Valois was van Franse afkomst en slechts 20 jaar oud. Vanwege haar afkomst mocht zij zich nauwelijks bemoeien met de opvoeding van haar zoon. Regenten voerden in zijn naam het bewind.

Hendrik werd op 6 november 1429, een maand voor zijn achtste verjaardag, gekroond als koning van Engeland in Westminster Abbey. Twee jaar later, op 16 december 1431, werd hij in de Notre Dame te Parijs gekroond als koning van Frankrijk. De rivaliteit tussen Engeland en Frankrijk wordt geïllustreerd door het feit dat Karel VII van Frankrijk 2,5 jaar eerder ook gekroond was tot koning van Frankrijk. Hendrik VI nam echter zelf pas de regering op zich toen hij zes jaar later, in 1437, op zijn zestiende meerderjarig werd. In het begin van zijn regeringsperiode waren de machtigste regenten zijn ooms Jan van Bedford en Humphrey van Gloucester. Jan stierf in 1435; Humphrey werd beschuldigd van verraad en overleed in 1447.

Als gevolg van zijn successen in de Honderdjarige Oorlog had zijn vader Hendrik V grote gebieden verworven in Frankrijk en was door het verdrag van Troyes in 1420 erfgenaam geworden van de Franse kroon, maar tijdens de regering van zijn zoon zou dit gebied volledig verloren gaan. Met de Vrede van Atrecht in 1435 verloor Hendrik zijn belangrijkste bondgenoot Filips de Goede, de hertog van Bourgondië in deze oorlog. Hendrik VI was gericht op het geestelijke en ontbeerde de politieke sluwheid om efficiënt te regeren. De Slag bij Castillon in 1453 beëindigde de oorlog. Enkel Calais bleef over.

Zijn vrouw Margaretha van Anjou, dochter van René I van Anjou, vertrouweling van koning Karel VII van Frankrijk, met wie hij in 1445 trouwde, was politiek bekwamer. Het huwelijk was een deel van de wapenstilstand van het verdrag van Tours met Karel VII. Toen hun eerste en enige kind Eduard in oktober 1453 werd geboren, vertoonde de koning al de eerste tekenen van krankzinnigheid. In augustus 1453 verviel Hendrik in een staat van volstrekte lethargie en bleef hij vijftien maanden lang in een verlammende, lege en catatonische krankzinnigheid verkeren als in een wakend coma. Hij herkende niemand en kon niet spreken of op enigerlei manier reageren op vragen. Hij kon niet zelfstandig eten of zich wassen, omdat hij geen controle had over zijn armen en benen. Hendrik was volkomen verstomd en verstild: een koninklijk niets.

Tijdens de Rozenoorlogen betwistten het Huis Lancaster en het Huis York elkaar het koningschap vanaf 1455. Op 4 maart 1461 na een hevige strijd werd Hendrik afgezet door Eduard van York, bekend als koning Eduard IV van Engeland. Koningin Margaretha was echter vastbesloten namens haar man en haar zoon de troon te heroveren. Hiertoe sloot zij een verbond met Richard Neville, graaf van Warwick, die in onmin leefde met de nieuwe koning. Richard huwelijkte zijn dochter, Anne Neville, uit aan de zoon van Margaretha, de prins van Wales, Eduard; bestreed en versloeg Eduard van York en herstelde het koningschap van Hendrik VI op 30 oktober 1470. Dit duurde echter niet lang. Eduard IV zocht steun bij zijn Bourgondische bondgenoot, hertog Karel de Stoute en viel Engeland binnen. Warwick werd gedood op 14 april 1471 in de slag van Barnet. Op 4 mei 1471 werd Hendriks zoon, Eduard, gedood in de slag van Tewkesbury. En ook omstreeks mei 1471 werd Hendrik VI gevangengezet in de Tower of London, waar hij waarschijnlijk werd vermoord. Richard, hertog van Gloucester, de latere koning Richard III, wordt weleens genoemd als dader, maar dit wordt onwaarschijnlijk geacht. Hendrik werd begraven in Chertsey Abbey. Later werd zijn lichaam overgebracht naar Windsor Castle en vervolgens naar Westminster Abbey. Eduard IV volgde hem op.

Jan van Gent (1340-1399)

Blanche van Lancaster (1345-1369)

Humphrey de Bohun (1342-1373)

Joan Fitzalan (1347-1419)

Karel V van Frankrijk (1337-1380)

Johanna van Bourbon (1338-1378)

Stefanus III van Beieren (ca. 1337-1413)

Taddea Visconti (1352-1381)

Hendrik IV van Engeland (1367-1413)

Mary de Bohun (ca. 1369/1370-1394)

Karel VI van Frankrijk (1368-1422)

Isabella van Beieren (1371-1435)

Hendrik V van Engeland (1387-1422)

Catharina van Valois (1401-1437)

Hendrik VI van Engeland (1421-1471)

Hendrik VI heeft veel betekend voor het Engelse onderwijs. Hij was de stichter van:

• All Souls College, Oxford (1438)
• Eton College (1440)
• King's College, Cambridge (1441)

William Shakespeare schreef een cyclus van vier koningsdrama's gebaseerd op het leven Hendrik VI, waar vaak aan wordt gerefereerd als 'The First Tetralogy' met King Henry VI part 1, part 2, part 3 en King Richard III. Henry VI Part 1 is waarschijnlijk een van Shakespeares vroegste stukken, hoewel sommige wetenschappers ervan overtuigd zijn dat dit deel niet door Shakespeare alleen is geschreven.^[1]

Georgiana Fullerton schreef de roman A Stormy Life (1867) over het huwelijk van Hendrik VI met Margaretha van Anjou.

Zie de categorie Henry VI of England van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.