Herbstosaurus

Herbstosaurus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Laat-Jura
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Reptilia (Reptielen) Orde: Pterosauria Onderorde: Pterodactyloidea
Geslacht
Herbstosaurus Casamiquela, 1974
Typesoort
Herbstosaurus pigmaeus
Portaal    Biologie Herpetologie

Herbstosaurus is een geslacht van uitgestorven pterosauriërs dat leefde tijdens het Jura in het gebied van het huidige Argentinië.

In 1969 vond de paleobotanist Rafael Herbst in de provincie Neuquén bij Picun Leufú in een laag zandsteen uit het Callovien, ongeveer 163 miljoen jaar oud, op 39.2° zuiderbreedte, 70.1° westerlengte (indertijd 36.6° zuiderbreedte, 32.2° westerlengte) een fossiel bestaande uit een aantal verspreide botten in een blok gesteente. Later werd gesteld dat de laag uit de Vaca Muerta- formatie vermoedelijk uit het Tithonien stamde en dus veel jonger was: 150 - 145 miljoen jaar oud.

De soort werd in 1975 benoemd door de Argentijnse paleontoloog en antropoloog Rodolfo Magín Casamiquela. Deze meende te doen te hebben met een kleine theropode dinosauriër behorend tot de Coeluridae. De geslachtsnaam eert Herbst. De soortaanduiding, afgeleid van het Klassiek Griekse pigmaios, 'dwerg', verwijst naar het vermeende feit dat het een van de kleinste bekende dinosauriërs zou betreffen.

In 1978 wees John Ostrom er echter op dat het vermoedelijk om een pterosauriër ging. Casamiquela had er al op gewezen dat het darmbeen erg lang was en het zitbeen erg kort voor een dinosauriër. Overigens is er geen zitbeen in het fossiel aanwezig: dit element is de prepubis.

Het holotype is CTES-PZ-1711 en bestaat uit het bekken, de bekkenwervels en de dijbeenderen. Het fossiel is erg platgedrukt op een oppervlakte van tien centimeter in het vierkant. De identificatie als pterosauriër maakte het mogelijk ook ander materiaal aan de soort toe te wijzen waaronder wat vleugelbotten. Er zijn minstens vijf sacrale wervels. Het voorblad van het darmbeen is rechthoekig. De dijbeenderen zijn ongeveer negen centimeter lang.

Volgens Peter Galton in 1981 ging het om een lid van de Pterodactyloidea. Robert Lynn Carroll in 1988 bepaalde dat nader tot de Pterodactylidae. Peter Wellnhofer dacht in 1991 echter dat het om een basale pterosauriër ging, wegens de vorm van het bekken. Dat was in 1996 niet de mening van David Unwin, erop wijzend dat het hogere aantal sacrale wervels duidt op een afgeleide positie, die Herbstosaurus zag als een basaal lid van de Dsungaripteroidea. Dit werd in 2007 weer betwijfeld door Laura Codorniú en Zulma Gasparini.

Herbstosaurus was een vrij kleine soort met een vleugelspanwijdte van ruim een meter. Het belang ervan als een van de oudste bekende pterodactyloïden is flink afgenomen door de nieuwe datering.