Isaac Israëls

Isaac Israels
Zelfportret met doek van Javaanse danser en prins Jodjana, 1919
Persoonsgegevens
Volledige naam	Isaac Lazarus Israels
Geboren	Amsterdam, 3 februari 1865
Overleden	Den Haag, 7 oktober 1934
Geboorteland	Nederland
Beroep(en)	Kunstschilder, tekenaar, aquarellist
Oriënterende gegevens
Stijl(en)	Amsterdams impressionisme
RKD-profiel
Portaal    Kunst & Cultuur

Isaac Lazarus Israels (Amsterdam, 3 februari 1865 – Den Haag, 7 oktober 1934) was een van de voornaamste Nederlandse schilders uit de groep van Amsterdamse Impressionisten. Naast zijn schilderwerk was hij tekenaar en aquarellist en maakte hij pastels, etsen en litho's.

De jonge Isaac werd al op zijn dertiende van school genomen door zijn ouders^[1] en al vroeg opgeleid in het atelier van zijn vader Jozef Israëls, een van de oudere meesters van de Haagse School. Hij volgde enkele jaren de academie in Den Haag, van 1880 tot 1882. In 1880 schilderde hij al zijn vroege werken als De schermles, De militaire stal en de Militaire begrafenis^[1] en debuteerde met De repetitie van het signaal op de Tentoonstelling van Levende Meesters in Den Haag. Het schilderij werd, nog voor het af was, gekocht door Hendrik Willem Mesdag. In 1882 ontving hij een eervolle vermelding voor Militaire Begrafenis op de Salon des Artistes Français van Parijs. In 1886 studeerde hij nog korte tijd aan de Rijksacademie Amsterdam, waar hij werd weggestuurd omdat hij inmiddels volleerd was.

Isaac maakte in Amsterdam kennis met het mondaine stadsleven en ontmoette er George Breitner en Willem de Zwart. Hij werd een schilder van het turbulente nachtleven met een vrije, zwierig impressionistische toets. Met de Duitse schilder Max Liebermann werkte hij vaak samen in Scheveningen. Geïntroduceerd door Thérèse Schwartze wijdde hij zich eveneens aan motieven met mannequins en naaistertjes uit de modewereld.

In de zomer van 1903 verbleef Israels in Parijs. Een jaar later verhuisde hij naar de Franse lichtstad, waar hij onder de indruk kwam van Edgar Degas en van het werk van Henri de Toulouse-Lautrec. Hij had er zijn atelier op de Boulevard de Clichy. Hij schilderde er de specifiek Parijse motieven: het publiek in de parken, de cafés, cabarets en bistro's, naast de circus- en kermisacrobaten. Ook hier beeldde hij het atelierleven uit bij de Franse couturière Jeanne Paquin. In 1908 en 1909 exposeerde hij op de Parijse Salon.^[2]

Van 1913 tot 1915 verbleef hij in Londen. Hier waren het de ruiters op Rotten Row en de jonge danseresjes in de balletschool die zijn belangstelling kregen. In het voorjaar van 1915 reisde hij naar Zwitserland, in juli naar Parijs, in augustus terug naar Londen en eind september was hij weer terug in Nederland.^[2]

Eind 1921 reisde Israels naar Nederlands-Indië. Hij verbleef voornamelijk op Java, en wel in Batavia, Buitenzorg, Yogyakarta en Solo, waar hij enige tijd aan het hof van de Mangkoenegara verbleef. Ook bezocht hij Bali samen met de familie Veth. Op 4 oktober 1922 scheepte hij zich weer in voor Nederland.

In 1923 keerde hij terug naar Den Haag. Hij ging voorgoed aan de Haagse Koninginnegracht 2 wonen, in het huis van zijn ouders, die eerder op Koninginnegracht nr. 6 woonden. In het koetshuis van nr. 2 hadden Isaac en zijn vader ieder een eigen atelier. De vader van Israels overleed in 1911. In 1928 won Isaac op het kunsttoernooi van de Olympische Spelen een gouden medaille in de categorie schilderkunst met het werk Ruiter in roode rok (ook wel getiteld Ruiter met de rode jas, De rode rijder of De roode ruiter).^[3]

Israels overleed thuis, op 7 oktober 1934, twee dagen nadat hij werd aangereden door een auto, waar hij geen uitwendige verwondingen door had opgelopen. Hij werd gecremeerd in Crematorium Velsen in Driehuis.

Zijn techniek, niet van Franse invloed gespeend, leidde tot de blijvende faam van de Amsterdamse Impressionisten.

Het veilingrecord voor de schilder werd betaald voor A table au Restaurant Le Perroquet, Paris, dat Christie's in oktober 2006 afhamerde op 493.600 euro.

In 2012 wijdden vijf Haagse museatentoonstellingen aan Israels onder de titel Isaac Israels in Den Haag, namelijk het Haags Historisch Museum, Panorama Mesdag, het Louis Couperus Museum, Muzee Scheveningen en het Haags Gemeentearchief.

In het Stadsarchief Amsterdam was van 15 juni tot 9 september 2012 de tentoonstelling Isaac Israels in Amsterdam te zien.^[4]

• 
  Het transport der kolonialen, 1883-1884, Rijksmuseum Amsterdam
• 
  Twee meisjes in de sneeuw, ca. 1890-1894, Rijksmuseum Amsterdam
• 
  Portret van een gewonde KNIL-militair (Kees Pop), 1892, Rijksmuseum Amsterdam
• 
  Liggend naakt (Sjaantje van Ingen), ca. 1894-1900
• 
  Etalage, olieverf op doek, 59 × 64 cm, Rijksmuseum Amsterdam
  1894
• 
  Ezeltje rijden langs het strand, olieverf op doek, 51 × 70 cm, Rijksmuseum Amsterdam
  ca. 1898-1900
• 
  Portret van Dorothea Dina Estella Calisch-Hijmans, ca. 1898
• 
  Naaiatelier van modehuis Paquin, Parijs, ca. 1904
• 
  Twee vrouwen, Catherinettes, Parijs, ca. 1905
• 
  In het Bois de Boulogne, ca. 1905
• 
  Moulin de la Galette, 1905-1906
• 
  Twee mannequins bij Hirsch (Epi en Gertie), olieverf op doek, 79,5 × 51 cm, ca. 1916
• 
  Vrouw, en profil voor de zonnebloemen van Van Gogh, 1917, Museum de Fundatie, Zwolle
• 
  Portret van Nehemia de Lieme, 1929

• Rijksmuseum Amsterdam^[5]
• Museum de Fundatie in Zwolle
• Museum Jan Cunen in Oss

• Buffa, Frans, & Zonen (1902). Catalogus der tentoonstelling van schilderijen en teekeningen door Isaac Israëls. Buffa/Boek- en Kunstdrukkerij v/h Roelofzen Hübner & Van Santen, Amsterdam. 26 p. Omslagontwerp van Isaac Israëls.
• Erens, F. (1912). Isaac Israëls. Elsevier, Amsterdam. 15 p. (Hollandsche schilders van dezen tijd).
• (1934). Herdenkings-tentoonstelling Isaäc Israels: 16 december 1934 - 5 januari 1935, verlengd tot 11 januari 1935. Schilderkundig Genootschap Pulchri Studio, 's-Gravenhage. 24 p. Catalogus van de tentoonstelling.
• Wagner, Anna (1985). Isaac Israëls. 2e, herz. en uitgebreide dr. Van Spijk, Venlo. 179 p. ISBN 90-6216-262-2. Oorspr. uitg.: Lemniscaat, Rotterdam, 1967.
• Veldpape, Elsbeth (1999). Isaac Israëls, chroniqueur van het vlietende leven / red. Toos van Kooten, foto's Tom Haartsen e.a. Kröller-Müller Museum, Otterlo. 156 p. ISBN 90-73313-16-3. Catalogus van de tentoonstelling, 4 september 1999 t/m 2 januari 2000.
• Nijenhuis, Hans te, & Ietse Meij (2002). Isaac Israëls: mannequins en mode / red. begeleiding Joop van Roosmalen. Pictures Publishers, Wijk en Aalburg. 187 p. ISBN 90-73187-43-5. Catalogus van de tentoonstelling 'Isaac Israëls in de mode' in het Gemeentemuseum Den Haag.
• Glerum, J.P. (2005). De Indische Israëls. Waanders, Zwolle. 142 p. ISBN 90-400-9090-4. Catalogus van de tentoonstelling 'Een Indische vriendschap', Museum Mesdag te Den Haag, 10 juni t/m 25 september 2005.
• Nieuwenhof, Merel van den (2006). Isaac Israëls in het ziekenhuis: tekeningen, aquarellen en schilderijen uit particulier bezit / bijdrage van Chris van Weel, red. Pieter Roelofs. BnM uitgevers, Nijmegen. 60 p. (Museumbeelden, nr.1). ISBN 978-90-77907-59-7. Catalogus van de tentoonstelling in Museum Het Valkhof te Nijmegen, 25 oktober 2006 t/m 28 januari 2007, en Museum Mesdag te 's-Gravenhage, 25 februari t/m 21 mei 2007.
• Erftemeijer, Antoon (2007). Israëls aan zee: Hollandse en Italiaanse strandtaferelen van Isaac Israëls (1865-1934). Frans Hals Museum, Haarlem. 79 p. ISBN 978-90-804456-7-3. Catalogus van de tentoonstelling in De Hallen te Haarlem, 9 juni t/m 19 augustus 2007.
• Bodt, Saskia de, e.a. (2008) Isaac Israëls: Hollands impressionist / eindred. Tessa Baars e.a. Scriptum Art, Schiedam. 143 p. ISBN 978-90-5594-595-5. Oorspr. uitg.: 1999, i.s.m. Kunsthal Rotterdam. ISBN 90-5594-151-4 (geb.) en ISBN 90-5594-152-2 (pbk). Catalogus van de tentoonstelling in de Kunsthal Rotterdam, 4 september 1999 t/m 9 januari 2000.
• Vlieger-Moll, Willemien de (2012). Isaac Israels in Den Haag. Thoth, Bussum. 143 p. ISBN 978-90-6868-602-9. Catalogus van de tentoonstelling 2 juni t/m 23 september 2012 in het Haags Historisch Museum, Muzee Scheveningen, het Louis Couperus Museum, Panorama Mesdag en het Haags Gemeentearchief.
• Heijbroek, J.F. & Jessica Voeten (2012). Isaac Israels in Amsterdam. Thoth, Bussum. 175 p. ISBN 978-90-6868-593-0. Catalogus van de tentoonstelling in het Stadsarchief Amsterdam, 15 juni t/m 26 augustus 2012.
• Dijke, Frouke van (2020) Breitner vs Israels Vrienden Rivalen, WBOOKS

• Fotogalerie: "Isaac Israëls in Amsterdam", Tentoonstelling