Isotopen van rubidium
Het chemisch element rubidium (Rb), met een atoommassa van 85,4678(3) u, bezit 1 stabiel isotoop: 85Rb. De overige 30 isotopen zijn onstabiele radio-isotopen, die op een na een relatief korte halveringstijd hebben (de meeste minder dan een seconde).
De kortstlevende isotoop van rubidium is 73Rb, met een halfwaardetijd van minder dan 30 nanoseconden. De langstlevende is 87Rb, met een halfwaardetijd van 49,2 miljard jaar. De facto kan dit nuclide eveneens als stabiel worden beschouwd, omdat de halfwaardetijd enkele malen groter is dan de leeftijd van het universum.
Rubidium-87
[bewerken | brontekst bewerken]Rubidium-87 komt naast rubidium-85 ook in de natuur voor; de relatieve aanwezigheid bedraagt 27,83%. Omdat het in staat is om kalium te vervangen in bepaalde mineralen, is het sterk verspreid over de Aarde. Daardoor kan deze isotoop in de geochronologie gebruikt worden als dateringsmethode voor gesteenten. Rubidium-87 vervalt door β−-verval tot de stabiele isotoop strontium-87:
Tijdens de gefractioneerde uitkristallisatie neemt de concentratie strontium in plagioklazen toe, waardoor rubidium meer in de vloeibare fase (de smelt) blijft. Hierdoor kan de Rb/Sr-verhouding in het magma in de loop van de tijd toenemen en in het mineraal of gesteente afnemen. Wanneer een initiële hoeveelheid strontium bekend is (kan worden afgeleid uit andere gegevens), dan kan de ouderdom van het gesteente bepaald worden door de huidige concentratie rubidium en strontium te meten, alsook de isotopische verhouding 87Sr/86Sr. De bepaling van de ouderdom is enkel accuraat wanneer het gesteente na zijn ontstaan geen noemenswaardige metamorfoses meer heeft ondergaan. Vanwege de zeer grote halfwaardetijd is deze methode uitermate geschikt voor het dateren van zeer oude gesteenten. De methode staat bekend als de rubidium-strontiumdatering.
Rubidium-87 was ook het nuclide dat ingezet werd bij de vorming van het eerste bose-einsteincondensaat.
Overzicht
[bewerken | brontekst bewerken]Nuclide | Z (p) | N (n) | Isotopische massa (u) | Halveringstijd | Radioactief verval | VP | Kernspin | Isotopische verhouding (molfractie) | Natuurlijk voorkomen (molfractie) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Excitatie-energie | |||||||||
71Rb | 37 | 34 | 70,96532(54) | p | 70Kr | 5/2− | |||
72Rb | 37 | 35 | 71,95908(54) | < 1,5 µs | p | 71Kr | 3+ | ||
72mRb | 100(100) keV | 1 µs | p | 71Kr | 1- | ||||
73Rb | 37 | 36 | 72,95056(16) | < 30 ns | p | 72Kr | 3/2− | ||
74Rb | 37 | 37 | 73,944265(4) | 64,76(3) ms | β+ | 74Kr | (0+) | ||
75Rb | 37 | 38 | 74,938570(8) | 19,0(12) s | β+ | 75Kr | (3/2−) | ||
76Rb | 37 | 39 | 75,9350722(20) | 36,5(6) s | β+ | 76Kr | 1− | ||
β+, α (3,8 × 10−7%) | 72Se | ||||||||
76mRb | 316,93(8) keV | 3,050(7) µs | (4+) | ||||||
77Rb | 37 | 40 | 76,930408(8) | 3,77(4) min | β+ | 77Kr | 3/2− | ||
78Rb | 37 | 41 | 77,928141(8) | 17,66(8) min | β+ | 78Kr | 0+ | ||
78mRb | 111,20(10) keV | 5,74(5) min | β+ (90%) | 78Kr | 4− | ||||
IT (10%) | 78Rb | ||||||||
79Rb | 37 | 42 | 78,923989(6) | 22,9(5) min | β+ | 79Kr | 5/2+ | ||
80Rb | 37 | 43 | 79,922519(7) | 33,4(7) s | β+ | 80Kr | 1+ | ||
80mRb | 494,4(5) keV | 1,6(2) µs | 6+ | ||||||
81Rb | 37 | 44 | 80,918996(6) | 4,570(4) uur | β+ | 81Kr | 3/2− | ||
81mRb | 86,31(7) keV | 30,5(3) min | IT (97,6%) | 81Rb | 9/2+ | ||||
β+ (2,4%) | 81Kr | ||||||||
82Rb | 37 | 45 | 81,9182086(30) | 1,273(2) min | β+ | 82Kr | 1+ | ||
82mRb | 69,0(15) keV | 6,472(5) uur | β+ (99,67%) | 82Kr | 5− | ||||
IT (,33%) | 82Rb | ||||||||
83Rb | 37 | 46 | 82,915110(6) | 86,2(1) dagen | EV | 83Kr | 5/2− | ||
83mRb | 42,11(4) keV | 7,8(7) ms | IT | 83Rb | 9/2+ | ||||
84Rb | 37 | 47 | 83,914385(3) | 33,1(1) dagen | β+ (96,2%) | 84Kr | 2- | ||
β− (3,8%) | 84Sr | ||||||||
84mRb | 463,62(9) keV | 20,26(4) min | IT (> 99,9%) | 84Rb | 6− | ||||
β+ (< 0,1%) | 84Kr | ||||||||
85Rb | 37 | 48 | 84,911789738(12) | stabiel | 5/2− | 0,7217(2) | |||
86Rb | 37 | 49 | 85,91116742(21) | 18,642(18) dagen | β− (99,9948%) | 86Sr | 2− | ||
EV (0,0052%) | 86Kr | ||||||||
86mRb | 556,05(18) keV | 1,017(3) min | IT | 86Rb | 6− | ||||
87Rb | 37 | 50 | 86,909180527(13) | 4,923(22) × 1010 jaar | β− | 87Sr | 3/2− | 0,2783(2) | |
88Rb | 37 | 51 | 87,91131559(17) | 17,773(11) min | β− | 88Sr | 2− | ||
89Rb | 37 | 52 | 88,912278(6) | 15,15(12) min | β− | 89Sr | 3/2− | ||
90Rb | 37 | 53 | 89,914802(7) | 158(5) s | β− | 90Sr | 0− | ||
90mRb | 106,90(3) keV | 258(4) s | β− (97,4%) | 90Sr | 3− | ||||
IT (2,6%) | 90 Rb | ||||||||
91Rb | 37 | 54 | 90,916537(9) | 58,4(4) s | β− | 91Sr | 3/2− | ||
92Rb | 37 | 55 | 91,919729(7) | 4,492(20) s | β− (99,98%) | 92Sr | 0− | ||
β−, n (0,0107%) | 91Sr | ||||||||
93Rb | 37 | 56 | 92,922042(8) | 5,84(2) s | β− (98,65%) | 93Sr | 5/2− | ||
β−, n (1,35%) | 92Sr | ||||||||
93mRb | 253,38(3) keV | 57(15) µs | (3/2−, 5/2−) | ||||||
94Rb | 37 | 57 | 93,926405(9) | 2,702(5) s | β− (89,99%) | 94Sr | 3− | ||
β−, n (10,01%) | 93Sr | ||||||||
95Rb | 37 | 58 | 94,929303(23) | 377,5(8) ms | β− (91,27%) | 95Sr | 5/2− | ||
β−, n (8,73%) | 94Sr | ||||||||
96Rb | 37 | 59 | 95,93427(3) | 202,8(33) ms | β− (86,6%) | 96Sr | 2+ | ||
β−, n (13,4%) | 95Sr | ||||||||
96mRb | 0(200) keV | 200 ms | β− | 96Sr | 1− | ||||
IT | 96Rb | ||||||||
β−, n | 95Sr | ||||||||
97Rb | 37 | 60 | 96,93735(3) | 169,9(7) ms | β− (74,3%) | 97Sr | 3/2+ | ||
β−, n (25,7%) | 96Sr | ||||||||
98Rb | 37 | 61 | 97,94179(5) | 114(5) ms | β−(86,14%) | 98Sr | (0, 1)− | ||
β−, n (13,8%) | 97Sr | ||||||||
β−, 2n (0,051%) | 96Sr | ||||||||
98mRb | 290(130) keV | 96(3) ms | β− | 97Sr | (3, 4)+ | ||||
99Rb | 37 | 62 | 98,94538(13) | 50,3(7) ms | β− (84,1%) | 99Sr | (5/2+) | ||
β−, n (15,9%) | 98Sr | ||||||||
100Rb | 37 | 63 | 99,94987(32) | 51(8) ms | β− (94,25%) | 100Sr | (3+) | ||
β−, n (5,6%) | 99Sr | ||||||||
β−, 2n (0,15%) | 98Sr | ||||||||
101Rb | 37 | 64 | 100,95320(18) | 32(5) ms | β− (69%) | 101Sr | (3/2+) | ||
β−, n (31%) | 100Sr | ||||||||
102Rb | 37 | 65 | 101,95887(54) | 37(5) ms | β− (82%) | 102Sr | |||
β−, n (18%) | 101Sr |
Overzicht van isotopen per element
[bewerken | brontekst bewerken]1 | 18 | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | H | 2 | Periodiek systeem | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | He | |||||||||
2 | Li | Be | De links verwijzen naar isotopen per element | B | C | N | O | F | Ne | |||||||||
3 | Na | Mg | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Al | Si | P | S | Cl | Ar |
4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr |
5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe |
6 | Cs | Ba | ↓ | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn |
7 | Fr | Ra | ↓↓ | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og |
Lanthaniden | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | |||
Actiniden | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr |
- (en) R.B. Firestone, S.Y. Frank Chu & C.M. Baglin (1999) - Table of Isotopes (online versie van de cd-rom)
- (en) G. Audi, A.H. Wapstra, C. Thibault, J. Blachot & O. Bersillon (2003) - The NUBASE evaluation of nuclear and decay properties, Nuclear Physics A, 729, pp. 3-128
- (en) J.R. de Laeter, J.K. Böhlke, P. De Bièvre, H. Hidaka, H.S. Peiser, K.J.R. Rosman & P.D.P. Taylor (2003) - Atomic weights of the elements. Review 2000 (IUPAC Technical Report), Pure and Applied Chemistry, 75 (6), pp. 683–800
- (en) M.E. Wieser (2006) - Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report), Pure and Applied Chemistry, 78 (11), pp. 2051–2066
- (en) David R. Lide (2004) - CRC Handbook of Chemistry and Physics (85th ed.), hoofdstuk 11, CRC Press - ISBN 978-0849304859