Jordaan (rivier)

Jordaan נהר הירדן نهر الأردن
Satellietfoto van de Jordaan
Lengte	hemelsbreed 170 km
Hoogte (monding)	–417,5 m
Bron	samenvloeiing van de Dan, Banias en Hasbani
Monding	Dode Zee
Stroomt door	Israël,  Jordanië,  Palestina
Portaal    Geografie

De Jordaan (Hebreeuws: נהר הירדן, nehar hajarden) (Arabisch: نهر الأردن, nahr aloerdoen), is een rivier in het Midden-Oosten die door een vallei via het Meer van Tiberias naar de Dode Zee stroomt. De drie bronrivieren van de Jordaan zijn de Dan, Banias en Hasbani. Op het drielandenpunt van Syrië, Jordanië en Israël mondt ook de Jarmuk in de Jordaan uit.

De Jordaan vormt staatkundig op de Golanhoogvlakte de grens tussen Israël en Syrië, en in het oosten vormt ze de grens van Israël en de Palestijnse Westelijke Jordaanoever met Jordanië. In andere gedeelten behoren beide oevers van de Jordaan aan Israël.

Hemelsbreed bedraagt de lengte van de rivier ongeveer 170 kilometer, maar door de vele bochten van de loop ervan is de feitelijke lengte veel groter. Over hoe groot deze feitelijke lengte precies is, verschillen de bronnen; er worden lengtes tot 330 en zelfs 400 kilometer genoemd.

Circa 70 tot 90% van het water van de rivier wordt voor menselijke doeleinden aangewend en het debiet van de rivier is sterk afgenomen. Hierdoor is het opdrogen van de Dode Zee versneld, een proces dat al tienduizenden jaren gaande is door de natuurlijke negatieve waterbalans (wateraanvoer-verdamping). De Dode Zee is een van de laagst gelegen meren ter wereld.

De naam Jordaan heeft twee mogelijke etymologieën. Het zou kunnen zijn afgeleid van het Hebreeuwse werkwoord yarad, wat 'afdalen' betekent. De rivier ontspringt op de Hermon, uit de bronnen van de plaats Dan en Caesarea Philippi (Banias). Jordaan kan heel goed betekenen Yored mei-ha-Dan, wat betekent "daalt af van Dan". Het zou ook kunnen zijn afgeleid van het Aramese woord yardeen, wat 'snelstromend water' betekent.

De Jordaan wordt vaak genoemd in de Bijbel. In het boek Jozua trekken de Israëlieten, na de woestijnreis, de Jordaan over om het Beloofde Land binnen te trekken. In de evangeliën wordt beschreven dat Jezus Christus in deze rivier werd gedoopt door Johannes de Doper. Dit zou gebeurd zijn bij Betanië. Veel mensen van over heel de wereld laten zich dopen in de rivier.

Anno 2023 is de Jordaan nog maar een schim van vroeger. Israël (National Water Carrier), Jordanië (omleiding van de Jarmuk) en Syrië (40 dammen in 60 jaar tijd) namen maatregelen om water (ook van zijtakken) voor eigen baat af te leiden. Stroomversnellingen zijn er niet meer. De hoeveelheid water is minder dan een tiende van wat het eens was. Bij Qasr el Yahud, de doopplaats, is goed te zien dat er minder water is: alleen knielend kunnen dopelingen nog kopje onder gaan. Wat rest is een bruine, modderige 6 meter brede stroom. De grootste bevolkingsgroep hier, de Palestijnen, trekken aan het kortste eind: hen rest weinig water, Israël geeft hen nauwelijks vergunningen, er zijn regelmatige confrontaties met Joodse kolonisten uit nabijgelegen nederzettingen (illegaal volgens internationaal recht). Joodse landbouwbedrijven floreren.^[1]

• 
  De Jordaan in Galilea
• 
  De Jordaan
• 
  Mogelijke doopplaats van Jezus Christus

Zie de categorie Jordan River van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.