Landgoed

Een landgoed is een groot stuk grond van meerdere hectares met landerijen, bossen en tuinen. Op een landgoed kunnen zich gebouwen bevinden zoals een buitenplaats, landhuis, kasteel, grote boerderij of kerk. Activiteiten als bosbouw, landbouw en recreatie kunnen een inkomstenbron voor de eigenaar vormen.

In de Natuurschoonwet verstaat men onder landgoed: Een geheel of gedeeltelijk met bossen of andere houtopstanden bezette onroerende zaak - daaronder begrepen dat waarop een buitenplaats of andere, bij het karakter van het landgoed passende, opstallen voorkomen - voor zover het blijven voortbestaan van die onroerende zaak in zijn karakteristieke verschijningsvorm voor het behoud van het natuurschoon wenselijk is. Volgens deze wet kan de eigenaar, vruchtgebruiker of erfpachter van een landgoed onder bepaalde voorwaarden een belastingvoordeel krijgen.^[1]

Indien de landgoedeigenaar zijn landgoed openstelt voor publiek dan is er bij vererving geen schenkings- of erfbelasting verschuldigd. Het landgoed moet dan wel het gehele jaar dagelijks toegankelijk zijn van zonsopgang tot zonsondergang. En er moet voldaan zijn aan de voorwaarde dat er voldoende toegankelijke en begaanbare wegen en paden verdeeld over het gehele landgoed zijn. De toegangen dienen met borden aangegeven te worden. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) publiceert een lijst met alle in het kader van de Natuurschoonwet voor het publiek opengestelde landgoederen per provincie. De lijst bevat ruim 2700 objecten.^[2]

Landgoederen waren van oudsher bezit van de adel en gegoede burgers. Veel Nederlandse landgoederen die eeuwenlang in particuliere handen waren zijn thans in bezit of erfpacht van natuurbeheerorganisaties als de Vereniging Natuurmonumenten en de Provinciale Landschappen. Ook Staatsbosbeheer exploiteert (voormalige) landgoederen.

Sinds circa 2010 stimuleert de Nederlandse overheid de vestiging van nieuwe landgoederen, onder andere door gunstige belastingmaatregelen. Elke provincie stelt zijn eigen eisen, onder meer aan de minimum grootte. De meeste provincies hanteren een ondergrens van 5 hectare, Noord-Brabant, Utrecht en Friesland hebben een grens van minimaal 10 hectare. In Groningen wordt een minimum van 25 ha aangehouden. Een andere eis die gesteld wordt is het (deels) openbaar toegankelijk zijn.

Zie de categorie Landgoederen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.