Lijst van schaakfilms en -romans

Dit is een lijst van films en romans met schaken als (een van de) thema('s).

• Philipp Stölzl (2021), Schachnovelle. (Engels: The Royal Game). Gebaseerd op Stefan Zweigs Schaaknovelle.

• Alexey Sidorov (2021), Chempion mira (De wereldkampioen)
• Scott Frank (2020), The Queen's Gambit. Een Netflix miniserie, gebaseerd op Walter Tevis' gelijknamige roman.
• John Leguizamo (2020), Critical Thinking.
• Lukasz Kosmicki (2019), The Coldest Game, een Netflix miniserie.
• Luis Oliveros (2017), El jugador de ajedrez (Engels: The Chessplayer)
• Mira Nair (2016), The Queen of Katwe.
• James Napier Robertson (2014), The Dark Horse.
• Edward Zwick (2014), Pawn Sacrifice.
• Jake Goldberger (2013), Life of a King. Film dat gebaseerd is op het levensverhaal van Eugene Brown.
• Katie Dellamaggiore (2012), Brooklyn Castle.
• Caroline Bottaro (2009) Joueuse (Engels: Queen to play). Gebaseerd op Bertina Henrichs De schaakspeelster
• Allen Hughes (2005), Knights of the South Bronx.
• Marleen Gorris (2000), The Luzhin Defense. Gebaseerd op Vladimir Nabokov's gelijknamige roman.
• Esmé Lammers (1995), Lang Leve de Koningin.
• Boaz Yakin (1994), Fresh.
• Jim McBride (1994), Uncovered. Gebaseerd op Perez-Reverte's roman Het paneel van Vlaanderen.
• Steven Zaillian (1993), Searching for Bobby Fischer.
• Carl Schenkel (1992), Knight Moves
• Gillies MacKinnon (1991) The Grass Arena. Gebaseerd op de gelijknamige autobiografie van John Healy.
• Eric Laneuville (1987), The Mighty Pawns.
• Richard Dembo (1984), Dangerous Moves.
• Wolfgang Petersen (1978), Schwarz und weiß wie Tage und Nächte.
• Satyajit Ray (1977), The Chess Players.
• Bud Yorkin (1973), The Thief Who Came to Dinner.
• (1973) The Most dangerous Match, aflevering uit de Columbo tv-serie
• Gerd Oswald (1960), Schachnovelle. (Engels: Brainwashed) Gebaseerd op Stefan Zweigs Schaaknovelle.
• Ingmar Bergman (1957), Het zevende zegel.
• Phil Rosen (1944), The Chinese Cat.
• Raymond Bernard (1927), Le Joueur d'échecs.
• Robert W. Paul (1903), A Chess Dispute.

• Harry Potter en de Steen der Wijzen, eerste aflevering in de Harry Potter-films, waarin zich een scene met een magisch schaakbord afspeelt in de toverschool Zweinstein.
• From Russia with Love (1963), een James Bond-film waarin de partij in de openingsscene kennelijk is geïnspireerd op de koningsgambiet gespeeld in de partij Boris Spasski - David Bronstein, Leningrad (1960)

• lan Byron (2018), Closing Gambit: 1978 Korchnoi versus Karpov and the Kremlin.
• Thomas Doebele en Maarten Schmidt (2017), De stelling Van Foreest, een schaakfamilie, documentaire over schaakfamilie Van Foreest, oorspronkelijk door de VPRO uitgezonden.
• Benjamin Ree (2016), Magnus, een documentaire over Magnus Carlsen.
• Liz Garbus (2011), Bobby Fischer Against the World, een documentaire over Bobby Fischer.
• Otto Miguel Guzmán; Jesus Gonzalez Bayolo; Rafael Guzmán (2008), Capablanca el Rey, een documentaire over José Rauoul Capablanca.
• Kenny Scott (2007), My Brilliant Brain, een National Geographic documentaire met Susan Polgar in de hoofdrol.

• Dominique Biebau (2015), IJslands Gambiet.
• Jesse Kraai (2013), Lisa: A Chess Novel.
• Ronan Bennett (2007), Zugzwang^[1]
• Bertina Henrichs (2006), De schaakspeelster
• Paolo Maurensig (1997), The Luneberg Variation.
• Arturo Perez-Reverte (1990), Het paneel van Vlaanderen.
• Katherine Neville (1988), De Acht.
• John Healy (1988), The Grass Arena.
• Hans Devroe (1987), Het schaakspel van Leuven
• Walter Tevis (1983), The Queen's Gambit.
• Fernando Arrabal (1983), La Tour, prends garde (Engels: Tower struck by Lightning).
• Iccokas Meras (1978), Lygiosios Trunka Akimirka (Frans: La partie n'est jamais nulle; Engels: Stalemate).
• John Brunner (1976), De stad is een schaakbord.
• Vladimir Nabokov (1964), De verdediging.(Engels: The Luzhin Defense).
• Stefan Zweig (1942), Schaaknovelle.
• Edgar Rice Burroughs (1922), The Chessmen of Mars.
• Paul Célières (1887), Les Mémorables Aventures du Docteur J.-B. Quiés (Engels: The startling exploits of Dr.J.B. Quies).
• Lewis Caroll (1872), Through the Looking Glass.

Zie ook Geschiedenis van vrouwenschaak waar diverse legendes met schaakthema's genoemd worden, zoals:

• Enkele sprookjes van Duizend-en-een-nacht.
• De legende van Huon de Bordeaux.
• Legende van Harun al-Rashid die het schaakspel gepopulariseerd heeft.
• Tristan en Isolde die abusievelijk de liefdeselixer drinken tijdens een partijtje schaak.
• Fezonas en Cassiel le Baudrain die schaken in Vœux du paon.
• Caissa, de schaakgodin waarvan de oorsprong in de 16e eeuw is te vinden, maar in de 18e eeuw haar huidige naam kreeg.

Andere historische literaire verhalen waarin het schaakspel een thema vormt:

• Arthurlegendes van Parcival, Lancelot en Walewein en het magisch schaakspel en Ferguut.
• Floris ende Blancefloer
• Vier heemskinderen

Mythen en legenden over het ontstaan van het schaakspel:^[2]

• De mythe van Sissa de brahmaan, die het schaakspel voor een Indische koning uitgevonden zou hebben.
• De mythe van de Griekse god Palamedes die het schaakspel tijdens het beleg van Troje uitgevonden zou hebben.
• De legende van Exerxes (Grieks: Philometor), een filosoof die voor de koning van Babylonië, Evil-merodach, het schaakspel uitgevonden zou hebben.^[3] Deze legende is beschreven in het eerste tractatus van Cessolis' Ludus Scaccorum.

Online beschikbare films, documentaires en boeken:

• De film Life of a King.
• De documentaires Closing Gambit: 1978 Korchnoi versus Karpov and the Kremlin, De stelling Van Foreest, Bobby Fischer Against The World, Capablanca El Rey en My Brilliant Brain op Youtube.
• Het boek Les Mémorables Aventures du Docteur J.-B. Quiés op Gallica.

Diverse lijstjes:

• Een lijst van schaakgerelateerde romans (2011) van Jeremy Silman op chess.com.
• Een selectie van 20 schaakgerelateerde films op een forum van chess.com.
• Een artikel over schaken en literatuur op AbeBooks.
• Een artikel over "de beste schaakscenes in films".