French
DeutschMarxistisch-leninistische staat
.svg)
Een marxistisch-leninistische staat (ook wel, door de voorstanders, socialistische staat, de 'dictatuur van het proletariaat', en ook, door de tegenstanders, de 'communistische dictatuur' of 'communistische staat') is een staatskapitalistische staat[1] die geregeerd wordt door een communistische partij die als ideologie het marxisme-leninisme heeft. Volgens het communistische principe is het openbare eigendom van alle of de meeste middelen van de productie door een communistische partij geleide staat noodzakelijk om het belang van de arbeidersklasse te bevorderen. Volgens marxisten-leninisten is de staat een instrument in de handen van de heersende klasse.
Marxistisch-leninistische staten kunnen verschillende legale politieke partijen hebben, maar de communistische partij heeft meestal een bijzondere of een dominante rol in de regering, vaak door (bepalingen in) de grondwet.
Bezwaren tegen het gebruik van de term 'communistische staat'
[bewerken | brontekst bewerken]In de praktijk blijkt dat deze staten zich identificeren als socialistische staten. Volgens aanhangers van marxistisch-leninistische ideologieën is het primaire doel van deze staten om de respectieve landen begeleiden in het proces van opbouw van het socialisme, wat uiteindelijk moet leiden tot het communisme.
Karl Marx maakte onderscheid tussen de eerste fase van de communistische maatschappij en de hoogste fase van de communistische maatschappij.[2] Na de dood van Marx gaven de meesten marxisten de eerste fase van het communisme de naam socialisme dat nog steeds privé-eigendom bevat van consumptiemiddelen.[3][4][5][6] Communisme in de hoogste fase zou geldloos, klasseloos en staatloos moeten zijn.[7] Dit zou dus betekenen dat de term 'communistische staat' een oxymoron is als men met communisme de hoogste fase van communisme wordt bedoeld.[8]
Moderne tijd
[bewerken | brontekst bewerken]Landen waarin een marxistisch-leninistische partij de macht heeft
[bewerken | brontekst bewerken]
Cuba - Communistische Partij van Cuba, geleid door Miguel Díaz-Canel.
China - Communistische Partij van China, geleid door Xi Jinping.
Vietnam - Communistische Partij van Vietnam, partij geleid door Nguyễn Phú Trọng.
Laos - Laotiaanse Revolutionaire Volkspartij, geleid door Khamtai Siphandon.
Lijst van landen waarin marxistisch-leninisten regeren
[bewerken | brontekst bewerken]
Nepal - Verenigde Communistische Partij van Nepal (Maoïstisch), Communistische Partij van Nepal (Verenigd Marxistisch-Leninistisch) en Communistische Partij van Nepal (Verenigd), leiden de regeringscoalitie.
Marxistisch-leninistische partijen als onderdeel van een andere regerende coalitie
[bewerken | brontekst bewerken]
Bangladesh - Arbeiderspartij van Bangladesh neemt deel aan de regerende coalitie.
Brazilië - Communistische Partij van Brazilië neemt deel aan de regerende coalitie.
Bulgarije - Communistische Partij van Bulgarije neemt deel aan de regerende coalitie.
Guyana - Volks Progressieve Partij is de regerende partij. (Alleen nominaal marxistisch-leninistisch.)
Mali - Malinese Partij van de Arbeid neemt deel aan de regerende coalitie.
Peru - Peruviaanse Communistische Partij neemt deel aan de regerende coalitie.
Sri Lanka - Communistische Partij van Sri Lanka neemt deel aan de regerende coalitie.
Syrië - Syrische Communistische Partij (Bakdash), Syrische Communistische Partij (Verenigd) nemen deel aan de regerende coalitie.
Venezuela - Communistische Partij van Venezuela neemt deel aan de regerende coalitie.
Uruguay - Communistische Partij van Uruguay neemt deel aan de regerende coalitie.
Zuid-Afrika - Zuid-Afrikaanse Communistische Partij neemt deel aan de regerende coalitie.
.svg){kind=small}
Kritiek
[bewerken | brontekst bewerken]Liberale kritiek
[bewerken | brontekst bewerken]Totalitaire communistische regimes zijn bekritiseerd voor hun eenpartijstelsel, totalitaire controle over de economie en de maatschappij en onderdrukking van de burgerlijke vrijheden door de Raad van Europa,[9] economische focus op de zware industrie ten koste van de consumptiegoederen, wat soms leidt tot tekorten van vitale producten of zelfs hongersnoden,[10] en het militarisme en propaganda als dekmantel voor de fouten van de overheid.[11]
Linkse kritiek
[bewerken | brontekst bewerken]Door onder andere linkse communisten en trotskisten[12] worden marxistisch-leninistische staten gezien als een minder authentieke versie dan wat Karl Marx voor ogen had bij een dictatuur van het proletariaat.
Andere linkse groeperingen zoals anarchisten en libertaire socialisten zien marxistisch-leninistische staten als te autoritair en totalitair waarbij veel vrijheden werden ontnomen. Anarchisten constateren dan ook vaak dat marxistisch-leninistische staten geen pogingen zijn tot communisme maar fascisme met een rode vlag.[13]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ https://www.marxists.org/archive/pannekoe/1936/dictatorship.htm. Gearchiveerd op 7 juni 2023.
- ↑ Karl Marx: Kritiek op het programma van Gotha; 1875. Gearchiveerd op 24 augustus 2023.
- ↑ (en) Marx, Karl, [https://www.marxists.org/archive/marx/works/1844/manuscripts/comm.htm Karl Marx Economic and Philosophic Manuscripts of 1844]. Economic & Philosophic Manuscripts of 1844. Progress Publishers, Moscow 1959 (1932). Gearchiveerd op 11 december 2020. Geraadpleegd op 11-5-2020.
- ↑ Vladimir Lenin schreef: “Op deze wijze wordt het ‘burgerlijke recht’ in de eerste fase van de communistische maatschappij (die men gewoonlijk socialisme noemt) niet geheel opgeheven, maar slechts gedeeltelijk,” (…) “Wat gewoonlijk socialisme genoemd wordt, duidde Marx aan als de ‘eerste’ of lagere fase van de communistische maatschappij. Het woord ‘communisme’ kan ook hier aangewend worden, in zoverre de productiemiddelen eigendom van de gemeenschap zijn; maar men moet hierbij niet vergeten dat dit communisme niet volledig is. ” (Uit Vladimir Lenin: Staat en Revolutie; 1917; hoofdstuk V). Gearchiveerd op 25 april 2023.
- ↑ Mao Zedong schreef: However, one cannot but see that socialist society is a society born out of capitalist society and is only the first phase of communist society. It is not yet a fully mature communist society in the economic and other fields. (Uit: Mao Zedong: On Khrushchov’s Phoney Communism and Its Historical Lessons for the World: Comment on the Open Letter of the Central Committee of the CPSU (IX); 1964). Gearchiveerd op 24 maart 2023.
- ↑ Jozef Stalin zei: “Our Soviet society has already, in the main, succeeded in achieving Socialism; it has created a Socialist system, i.e., it has brought about what Marxists in other words call the first, or lower, phase of Communism. Hence, in the main, we have already achieved the first phase of Communism. Socialism. (...) The fundamental principle of this phase of Communism is, as you know, the formula : "From each according to his abilities, to each according to his work." ” Uit: Jozef Stalin: On the Draft Constitution of the U.S.S.R; 1936. Gearchiveerd op 15 april 2023.
- ↑ Karl Marx zei in zijn Economische en Filosofische manuscripten: “Finally, communism is the positive expression of annulled private property – at first as universal private property.” Het gevolg van de ontbinding van privé-eigendom is een klasseloze en daarmee ook staatloze samenleving.
- ↑ Communist state. www.fact-index.com. Gearchiveerd op 24 juni 2021. Geraadpleegd op 17 juni 2021.
- ↑ Council of Europe Parliamentary Assembly, Resolution 1481 (2006) Need for international condemnation of crimes of totalitarian communist regimes
- ↑ The Economics of Soviet Agriculture by Leonard E. Hubbard, p. 117-18
- ↑ Kenez, Peter (1985). The Birth of the Propaganda State: Soviet Methods of Mass Mobilization, 1917-1929. Cambridge University Press. ISBN 0521313988.
- ↑ https://www.marxists.org/archive/cliff/works/1948/stalruss/index.htm. Gearchiveerd op 5 april 2023.
- ↑ (en) (30 mei 2021). Red fascism. Wikipedia. Gearchiveerd van origineel op 4 juli 2024.