Meemoeder

Een meemoeder (ook duomoeder) is een vrouw die de echtgenote of partner is van de biologische moeder van een kind en die dat kind samen met de biologische moeder als ouder opvoedt. Samen worden biologische moeder en meemoeder ook wel 'duomoeders' genoemd. Het gebruik van de term 'meemoeder' is afhankelijk van de persoonlijke voorkeur van de beide ouders.[1]

Juridisch kan de meemoeder in sommige landen – waaronder Nederland en België – door adoptie ouder van het kind worden. In een beperkt aantal landen kan de meemoeder ook – zoals de vader in een heteroseksuele relatie – automatisch als echtgenote van de biologische moeder of door erkenning juridisch ouder van het kind worden; dit is in Nederland sinds 1 april 2014 het geval[2] en in België sinds 1 januari 2015.[3]

Een dergelijk juridisch meemoederschap zonder de omweg via adoptie bestaat eveneens in Australië,[4] in de Canadese deelstaten Brits-Columbia, Nieuw-Brunswijk, Manitoba, Alberta, Québec en Ontario,[5] in Ierland,[6] Oostenrijk,[7] Portugal,[8] Spanje,[9] het Verenigd Koninkrijk,[10] Denemarken,[11] IJsland,[12] Noorwegen[13] en Zweden.[14]

Juridische terminologie

[bewerken | brontekst bewerken]

De Nederlandse wet gebruikt het woord 'meemoeder' niet. Biologische moeder en meemoeder zijn beiden 'moeders'; waar nodig wordt het verschil gemaakt tussen de 'vrouw' of 'moeder uit wie het kind is geboren' en de 'moeder uit wie het kind niet is geboren'.

In de Belgische wet staat daarentegen de 'meemoeder' als ouder naast 'moeder' en 'vader'; het woord 'meemoeder' is in België dus officieel juridisch taalgebruik. Een dergelijk terminologisch verschil bestaat eveneens in het Frans, namelijk tussen Québec en België: terwijl het Burgerlijk Wetboek (code civil) van Québec het alleen over 'mères' heeft, is in België de (biologische) moeder 'mère' en de meemoeder 'coparente'. Dit laatste woord werd verkozen boven het ook gebruikte 'comère', omdat 'comère' te dicht bij 'commère' staat, wat 'roddelaarster' betekent; het meemoederschap wordt echter wel 'comaternité' genoemd.

Tussen de Scandinavische landen is er een ander verschil: in Denemarken en Noorwegen wordt de meemoeder ook in de wet 'meemoeder' genoemd (Deens medmoder, Noors medmor), in Zweden en IJsland noemt de wet haar gewoon 'ouder' (Zweeds förälder, IJslands foreldri). Ook in het Verenigd Koninkrijk heet de meemoeder wettelijk 'ouder' (Engels parent).

  1. 'Dus u bent de meemoeder?', Zaadvragers, 16 november 2015
  2. Staatsblad Wet van 25 november 2013 tot wijziging van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek in verband met het juridisch ouderschap van de vrouwelijke partner van de moeder anders dan door adoptie. Gearchiveerd op 25 juni 2024.
  3. Belgisch Staatsblad Wet van 5 mei 2014 houdende de vaststelling van de afstamming van de meemoeder, gewijzigd door de wet van 18 december 2014 tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek, het Wetboek van internationaal privaatrecht, het Consulair Wetboek, de wet van 5 mei 2014 houdende de vaststelling van de afstamming van de meemoeder en de wet van 8 mei 2014 tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde
  4. (en) Australian Gay and Lesbian Law Blog Family Court: lesbian co-mother is a parent. Gearchiveerd op 9 juli 2017.
  5. (en) The Canadian Bar Association GLBT Families and Assisted Reproductive Technologies
  6. (en) Oireachtas Children and Family Relationships Act 2015. Gearchiveerd op 9 mei 2018.
  7. (de) Rechtsinformationssystem § 144(2) ABGB
  8. (pt) Lei 17/2016 de 20 de junho
  9. (es) Boletín Oficial del Estado Ley 14/2006, de 26 de mayo, sobre técnicas de reproducción humana asistida. Gearchiveerd op 29 juli 2024.
  10. (en) legislation.gov.uk Human Fertilisation and Embryology Act 2008: Cases in which woman to be other parent. Gearchiveerd op 25 juni 2024.
  11. (da) Retsinformation.dk Børneloven. Gearchiveerd op 20 oktober 2017.
  12. (is) Alþingi Barnalög
  13. (nn) Lovdata Barnelova. Gearchiveerd op 13 augustus 2024.
  14. (sv) Sveriges Riksdag Föräldrabalk