Nederlands kampioenschap schaken

Voor het vrouwenkamioenschap, zie Nederlands kampioenschap schaken vrouwen.

De Koninklijke Nederlandse Schaakbond organiseert jaarlijks het Nederlands kampioenschap schaken algemeen en voor dames. Analoog aan dat er wel vrouwenschaak maar geen herenschaak is, is er geen herenkampioenschap, maar ('algemeen', 'open' of 'genderneutraal') Nederlands kampioenschap. Aan het algemeen kampioenschap mogen ook vrouwen meedoen, als ze zich daarvoor weten te plaatsen. In de praktijk gebeurt dat zelden.

Officieus Nederlands kampioenschap schaken (1873-1908)

[bewerken | brontekst bewerken]
De wedstrijd van de Nederlandsche Schaakbond in 1887. Staand v.l.n.r.: Benima, Süssholz, Veraart, Tresling, Olland, Arnold van Foreest. Zittend v.l.n.r.: Pinedo, Loman, Tinholt, Kothe, Dirk van Foreest.

De Nederlandse Schaakbond was in 1873 opgericht met als primair doel jaarlijks een nationale wedstrijd te houden.[1] Deze wedstrijden werden tot en met 1908 gehouden. Sinds de invoering van het algemeen Nederlands kampioenschap in 1909, worden de nationale wedstrijden tot 1908 'officieuze Nederlandse kampioenschappen' genoemd.[2] Deze waren representatief voor het Nederlandse schaken tegen het einde van de 19e eeuw.

De winnaars van de officieuze Nederlandse kampioenschappen tussen 1873 en 1908 staan in onderstaande lijst:[3]

Jaar Plaats Goud Zilver Brons
1873 Den Haag Henry Gifford B.W. Blijdenstein C.P. Hofstede de Groot
1874 Amsterdam Adriaan de Lelie H.W.B. Gifford B.W. Blijdenstein
1875 Rotterdam Henry Gifford Charles Dupré G.M. Stolte
1876 Gouda Julius de Vogel G. Mohr W. Kamphuizen
1877 Den Haag Ansel Polak Daniels G.M. Stolte C. Messemaker
1878 Amsterdam Maarten van 't Kruijs J.J. Veraart Uden Masman
1879 Rotterdam Charles Dupré C. Messemaker P.W. van de Kamer
1880 Gouda[4] Henry Bird C. Messemaker L. Benima en J.F. Malta
1881 Den Haag[5] Levi Benima H. Kothe Rudolf Loman
1882 Den Haag[5] Christiaan Messemaker Rudolf Loman L. Benima
1883 Rotterdam[5] Levi Benima Gedeelde tweede en derde prijs: Rudolf Loman en Charles Dupré
1884 Gouda[6] Christiaan Messemaker Charles Dupré Levi Benima
1885 Den Haag[7] Dirk van Foreest C. Messemaker Levi Benima
1886 Utrecht[8] Dirk van Foreest Gedeelde tweede en derde prijs: Levi Benima en Rudolf Loman
1887 Amsterdam[9] Dirk van Foreest J.D. Tresling L. Benima en Olland
1888 Rotterdam[10] Rudolf Loman A.G. Olland L. Benima en J.F. Heemskerk
1889 Gouda[11] Arnold van Foreest Rudolf Loman F. van den Berg
1890 Den Haag[12] Rudolf Loman Arnold van Foreest Gedeelde derde en vierde prijs: J.F. Heemskerk en J.F. Malta
1891 Utrecht[13] Rudolf Loman Adolf Olland A. van Foreest
1892 Amsterdam[14] F. van den Berg Gedeelde tweede en derde prijs: Arnold van Foreest en Rudolf Loman
1893 Groningen[15] A. van Foreest en

Rudolf Loman

J. Vijzelaar Levi Benima
1894 Rotterdam[16] R. Lohman Adolf Olland L. Benima en J.F. Heemskerk
1895 Arnhem[17] Adolf Olland D. Bleijkmans A. van Foreest
1896 Leiden[18] Dirk Bleijkmans A. van Foreest W. Meiners
1897 Utrecht[19][20] Rudolf Loman Gedeelde tweede en derde prijs: D. Bleijkmans, A. Olland
1898 Den Haag[20] J.D. Tresling A. Olland A. van Foreest en Rudolf Loman
1899 Amsterdam[21] Henry Ernest Atkins Adolf Olland D. Bleykmans, N. Mannheimer, R. Swiderski, D. Tresling
1900 Groningen[22] Gerard Oskam Van Rijn Gedeelde derde en vierde prijs: Meiners en Strick van Lintschoten
1901 Haarlem[23] Adolf Olland B. Leussen A. van Foreest
1902 Rotterdam Arnold van Foreest
1903 Hilversum[24] Paul Saladin Leonhardt Oldřich Duras B. Leussen
1904 Leeuwarden[25] Dirk Bleijkmans
1905 Scheveningen[24] Frank Marshall B. Leussen Rudolf Spielmann
1906 Arnhem Bernard Wolff Beffie
1907 Utrecht Jan Willem te Kolsté
1908 Haarlem Jan F. Esser

Het algemeen Nederlands kampioenschap schaken (1909-heden)

[bewerken | brontekst bewerken]

Vanaf 1909 werden de regels aangescherpt en werd officieel van "Nederlands kampioenschap" gesproken.[26] Het officiële kampioenschap was aanvankelijk een tweejaarlijks toernooi; vanaf 1970 werd het een jaarlijks kampioenschap. Een overzicht van de resultaten wordt door het Max Euwe Centrum gegeven.[27]

Het algemene kampioenschap werd van 1969 t/m 1981 in Leeuwarden gespeeld onder sponsoring van Friesche Vlag en van 2001 t/m 2005 onder sponsoring van Essent. Van 2006 t/m 2008 werd in het Media Park in Hilversum gespeeld. Vanaf 2009 bestaat het toernooi uit 10 in plaats van 12 deelnemers. Het toernooi van 2020 werd vanwege het heersende coronavirus niet gespeeld. In 2021 spanden zes schakers, waaronder titelverdediger Lucas van Foreest, een kort geding aan tegen de schaakbond vanwege het vereiste coronatoegangsbewijs.[28] De schakers verloren de rechtszaak, waarop twee van hen alsnog in het toernooi speelden.[29] In 2021 werd tegelijkertijd voor een andere opzet gekozen, met in totaal 24 spelers in een knock-outtoernooi.

Jaar Plaats Goud Zilver Brons
1909 Leiden Adolf Olland A. Speijer B. Leussen
1912 Delft Rudolf Loman Johannes Esser Henry Baudet / J.W. te Kolsté
1913 Amsterdam Johannes Esser Rudolf Loman
1919 Den Haag Max Marchand R.A.J. Meijer / Max Euwe
1921 Nijmegen Max Euwe Jacques Davidson Rudolf Loman / Adolf Olland
1924 Amsterdam Max Euwe Jacques Davidson Adolf Olland
1926 Utrecht Max Euwe
1929 Amsterdam Max Euwe Gedeelde 2e en 3e: Salo Landau en Henri Weenink
1933 Den Haag / Leiden Max Euwe
1936 Rotterdam Salo Landau
1938 Amsterdam Max Euwe Nicolaas Cortlever Johannes van den Bosch
1939 Nederland Max Euwe Salo Landau
1942 Den Haag Max Euwe
1948 Amsterdam Max Euwe Theo van Scheltinga
1950 Amsterdam[30] Max Euwe Theo van Scheltinga Carel van den Berg
1952 Enschede[31] Max Euwe Theo van Scheltinga Jan Hein Donner
1954 Amsterdam[32] J.H. Donner Gedeelde 2e en 3e plaats: Max Euwe en Nicolaas Gortlever
1955 Den Haag Max Euwe Jan Hein Donner
1957 Amsterdam[33] J.H. Donner Gedeelde 2e, 3e en 4e plaats: Hans Bouwmeester/ Roessel/ Van der Berg
1958 Amsterdam[34] J.H. Donner Nicolaas Cortlever Theo van Scheltinga
1961 Den Haag Tan Hoan Liong
1963 Den Haag Frans Kuijpers
1965 Den Haag / Amsterdam Lodewijk Prins Coen Zuidema Frans Kuijpers
Kick Langeweg
1967 Zierikzee Hans Ree Hans Bouwmeester Eddie Scholl
1969 Leeuwarden Hans Ree Kick Langeweg Jan Timman
1970 Leeuwarden Eddie Scholl Coen Zuidema Kick Langeweg
1971 Leeuwarden Hans Ree J.H. Donner Eddie Scholl
1972 Leeuwarden Coen Zuidema Jan Timman Kick Langeweg
1973 Leeuwarden Genna Sosonko Coen Zuidema Bert Enklaar
1974 Leeuwarden Jan Timman Genna Sosonko

Hans Ree

-
1975 Leeuwarden Jan Timman Hans Böhm Hans Ree
Rob Hartoch
1976 Leeuwarden Jan Timman Hans Ree J.H. Donner
1977 Leeuwarden Viktor Kortsjnoj J.H. Donner
Jan Timman
1978 Leeuwarden Jan Timman
Genna Sosonko
J.H. Donner
1979 Leeuwarden Gert Ligterink Hans Ree
Jan Timman
1980 Leeuwarden Jan Timman Kick Langeweg
John van der Wiel
Hans Ree
Paul van der Sterren
Fred van der Vliet
Gert Ligterink
1981 Leeuwarden Jan Timman J.H. Donner Hans Ree
1982 Amsterdam en Drachten Hans Ree Paul van der Sterren Gert Ligterink
1983 Hilversum Jan Timman Paul van der Sterren Kick Langeweg
Hans Ree
John van der Wiel
1984 Hilversum John van der Wiel Hans Ree
Peter Scheeren
1985 Hilversum Paul van der Sterren John van der Wiel Gert Ligterink
1986 Hilversum John van der Wiel Paul van der Sterren Gert Ligterink
Rini Kuijf
1987 Hilversum Jan Timman John van der Wiel
Genna Sosonko
1988 Hilversum Rudy Douven John van der Wiel Rini Kuijf
Paul van der Sterren
Jeroen Piket
1989 Hilversum Rini Kuijf John van der Wiel
Paul van der Sterren
1990 Hilversum Jeroen Piket Joris Brenninkmeijer Gert Jan de Boer
Rini Kuijf
1991 Eindhoven Jeroen Piket John van der Wiel Paul van der Sterren
1992 Eindhoven Jeroen Piket Genna Sosonko
John van der Wiel
1993 Eindhoven Paul van der Sterren Roberto Cifuentes Parada
John van der Wiel
Friso Nijboer
1994 Amsterdam Jeroen Piket John van der Wiel Loek van Wely
1995 Amsterdam Ivan Sokolov Jeroen Piket Dimitri Reinderman
1996 Amsterdam Jan Timman Ivan Sokolov John van der Wiel
Friso Nijboer
1997 Rotterdam Predrag Nikolić Jan Timman Ivan Sokolov
John van der Wiel
1998 Rotterdam Ivan Sokolov Jan Timman Predrag Nikolić
1999 Rotterdam Predrag Nikolić Jeroen Piket Dimitri Reinderman
John van der Wiel
Loek van Wely
2000 Rotterdam Loek van Wely Jeroen Piket Paul van der Sterren
Fritz SSS[35]
Sergej Tiviakov
2001 Leeuwarden Loek van Wely Erik van den Doel Jeroen Piket
Sergej Tiviakov
2002 Leeuwarden Loek van Wely Sergej Tiviakov Ivan Sokolov
2003 Leeuwarden Loek van Wely Sergej Tiviakov
Daniël Stellwagen
2004 Leeuwarden Loek van Wely Ivan Sokolov Sergej Tiviakov
2005 Leeuwarden Loek van Wely Daniël Stellwagen
Sergej Tiviakov
2006 Hilversum Sergej Tiviakov Ivan Sokolov Friso Nijboer
Loek van Wely
2007 Hilversum Sergej Tiviakov Daniël Stellwagen Ivan Sokolov
Friso Nijboer
Erwin l'Ami
2008 Hilversum
Mediapark
Jan Smeets Dimitri Reinderman
Daniël Stellwagen
2009 Haaksbergen
Hotel Morssinkhof
Anish Giri Friso Nijboer Dimitri Reinderman
Sipke Ernst
2010 High Tech Campus
Eindhoven
Jan Smeets Anish Giri Sipke Ernst
2011 Boxtel
Sint Lucasschool
Anish Giri Ivan Sokolov Robin Swinkels
Sipke Ernst
Friso Nijboer
Wouter Spoelman
2012 Amsterdam
Science Park
Anish Giri Ivan Sokolov
Erwin l'Ami
2013 Amsterdam
Science Park
Dimitri Reinderman Wouter Spoelman Robin van Kampen
2014 Amsterdam
Manor Hotel
Loek van Wely Sergej Tiviakov Sipke Ernst
Wouter Spoelman
2015 Amsterdam
Manor Hotel
Anish Giri Loek van Wely Robin van Kampen
2016 Amsterdam
Tropentheater
Jorden van Foreest Loek van Wely Erwin l'Ami
Erik van den Doel
2017 Amsterdam
Tolhuistuin
Loek van Wely Sipke Ernst Erik van den Doel
2018 Amsterdam
Tolhuistuin
Sergey Tiviakov Erwin l'Ami
Jorden van Foreest
Erik van den Doel
Ivan Sokolov
2019 Amsterdam
Tolhuistuin
Lucas van Foreest Jorden van Foreest Sergey Tiviakov
Benjamin Bok
Ivan Sokolov
2020 Geen NK Schaken
2021 Hoogeveen & Rotterdam Max Warmerdam Roeland Pruijssers Hing Ting Lai
2022 Groningen Erwin l'Ami Robby Kevlishvili
2023 Utrecht Anish Giri Jorden van Foreest
2024 Utrecht Max Warmerdam Sergej Tiviakov Benjamin Bok
Ivan Sokolov

Meervoudige kampioenen

[bewerken | brontekst bewerken]
Meervoudige winnaars van

het algemeen NK schaken

Totaal aantal

keren kampioen

Jaren
Max Euwe 12 1921 - 1924 - 1926 - 1929 - 1933 -1938 - 1939 - 1942 - 1948 - 1950 - 1952 - 1955
Jan Timman 9 1974 - 1975 - 1976 - 1978 - 1980 -1981 - 1983 - 1987 - 1996
Loek van Wely 8 2000 - 2001 - 2002 - 2003 - 2004 -2005 - 2014 - 2017
Anish Giri 5 2009 - 2011 - 2012 - 2015 - 2023
Jeroen Piket 4 1990 - 1991 - 1992 - 1994
Hans Ree 4 1967 - 1969 - 1971 - 1982
Sergej Tiviakov 3 2006 - 2007 - 2018
J.H. Donner 3 1954 - 1957 - 1958
Jan Smeets 2 2008 - 2010
Predrag Nikolić 2 1997 - 1999
Ivan Sokolov 2 1995 - 1998
Paul van der Sterren 2 1985 - 1993
John van der Wiel 2 1984 - 1986
Genna Sosonko 2 1973 - 1978
Max Warmerdam 2 2021 - 2024
[bewerken | brontekst bewerken]