Ophoven (Sittard)

Ophoven
Ophaove

Wijk van Sittard-Geleen
Kerngegevens
Gemeente	Sittard-Geleen
Coördinaten	50°59'12,96"NB, 5°51'25,82"OL
Oppervlakte	1,27 km²
- land	1,27 km²
- water	0,01 km²
Inwoners (2023)	4.100[1] (3.228 inw./km²)
Woning­voorraad	2.066 woningen[1]
Foto's
Oude boerderijen en huizen in Ophoven

Ophoven (Limburgs: Ophaove) is de naam van een wijk in het zuiden van Sittard, gemeente Sittard-Geleen, in de Nederlandse provincie Limburg. Ophoven was tot in de eerste helft van de 20e eeuw een buurtschap in de toenmalige gemeente Sittard en is inmiddels uitgegroeid tot een geïntegreerde woonwijk van deze stad met circa 4.100 inwoners (in 2023).

De wijk wordt begrensd door het centrum in het noorden, de buurt Leyenbroek in het oosten, de Middenweg (N276) in het zuiden en de wijk Sanderbout in het westen. De grens met Leyenbroek wordt gevormd door de Geleenbeek/Keutelbeek en de grens met Sanderbout door de spoorlijn Sittard - Herzogenrath. De wijk wordt van noord naar zuid doorsneden door de voormalige rijksweg Maastricht - Nijmegen.

Ophoven is een voormalige buurtschap ten zuiden van de historische stad Sittard, vanuit de stad gezien stroomopwaarts aan de Geleenbeek. Hieruit is ook de naam af te leiden, in vergelijking met het stroomafwaarts gelegen Overhoven.

Net als de rest van het vroegere buitengebied van Sittard had Ophoven een agrarisch karakter. Een groot gedeelte van de oorspronkelijke bebouwing van de buurtschap, bestaande uit historische boerderijen en huizen, is nog duidelijk te herkennen binnen de huidige wijk als een lint gelegen langs de huidige Molenweg en de gelijknamige straat Ophoven (de voormalige Dorpsstraat). Laatstgenoemde straat was voor de aanleg van de rijksweg de belangrijkste verbindingsweg tussen Sittard en Geleen. Een aantal van de oude panden is verklaard tot rijksmonument.

De eerste stedelijke uitbreidingen begonnen in de eerste helft van de 20e eeuw, met de bouw van arbeiderswoningen voor personeel van de Staatsmijnen. Ten westen van de rijksweg werd de mijnwerkerskolonie Thienbunder aangelegd. In de jaren 1990 werden aan de zuidkant van de wijk de grootschalige nieuwbouwprojecten Beekdal en Craaveld uitgevoerd. Deze buurten zijn allemaal formeel ingedeeld bij de wijk Ophoven.

Tussen 1917 en 1934 had Ophoven een spoorweghalte aan de spoorlijn Sittard - Herzogenrath, de Stopplaats Ophoven.

In oktober 2018 kwam de wijk in het nieuws door een cocaïne-explosie in een van de woningen.^[2]

Ophoven heeft meerdere voorzieningen waaronder vier basisscholen en een locatie van het DaCapo College (de voormalige lts). Voor winkelvoorzieningen is het vooral aangewezen op het centrum.

Midden in de wijk, aan de Kromstraat, staat het voormalige kerkgebouw van de Antonius van Padua. Deze kerk werd ontworpen door de architect Jos Wielders en de bouw ervan startte in 1917 samen met het naastgelegen voormalige franciscanenklooster. Beide gebouwen hebben thans hun oorspronkelijke functie verloren.

De wijk heeft een lange geschiedenis en dat is te zien aan het feit dat er een groot aantal historische bouwwerken is te vinden. Van deze bouwwerken zijn er momenteel zes aangewezen als rijksmonument:^[3]

• Ophoven 3: Boerenhuis met bakstenen benedenbouw, daarboven van vakwerk
• Ophoven 7 en 9: Twee haaks op elkaar staande pandjes zonder verdieping uit eind 19e eeuw
• Ophoven 11: Gepleisterd dwarshuis uit de 19e eeuw zonder verdieping en met door pannen gedekt zadeldak
• Molenweg 22: Hoeve van baksteen uit 1802 (ankers) gelegen aan een binnenplaats met vakwerk en andreaskruisen
• Molenweg 53: De Ophovener hof: hoeve (1763) met bakhuis en stookhuis met azijnpers (eerste helft 19e eeuw)
• Molenweg 56: De Ophovenermolen: een watermolen aan de Geleenbeek, die oorspronkelijk is gebouwd in 1716, maar waarvan de geschiedenis teruggaat tot in 1348. De molen ligt tegenwoordig in het stadspark

• 
  Ophoven 3
• 
  Ophoven 7 en 9
• 
  Molenweg 22

Aan de Kromstraat in Ophoven is het Sittard War Cemetery gelegen, een Britse erebegraafplaats waar 252 doden uit de Tweede Wereldoorlog begraven liggen.

In Ophoven zijn tevens diverse (sport)verenigingen gevestigd, waaronder de amateurvoetbalclub VV OVCS, die speelt op het Sportpark Ophoven.

• Website Wijkplatform Ophoven Beekdal Craaveld

Zie de categorie Ophoven (Sittard) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.