Pendolino

Pendolino
ETR 401 op 21 mei 2008 op station Ancona
ETR 401 op 21 mei 2008 op station Ancona
Aantal zie tekst
Fabrikant Fiat Ferroviaria
In dienst sinds 1976
Portaal  Portaalicoon   Verkeer & Vervoer

De Pendolino is een kantelbaktrein die ontwikkeld en gebouwd werd door Fiat Ferroviaria. In 2000 werd Fiat Ferroviaria, onderdeel van Fiat, overgenomen door Alstom.

Om de tijdens bochten optredende middelpuntvliedende kracht op reizigers te verminderen werden in eerste instantie als proef rijtuigen uitgerust met kantelende stoelen. Hierna volgde een van de serie dieselmotorrijtuigen ALn668 afgeleid type met kantelende stoelen. Het eerste prototype met een kantelende rijtuigbak was het elektrische motorrijtuig Y 0160, in 1969 gebouwd door FIAT. In 1972 werd een overeenkomst gesloten tussen tussen FIAT en RENFE, de Spaanse spoorwegen, voor samenwerking op het gebied van kantelbaktechniek en werd een Spaans motorrijtuig uit de serie 432 uitgerust met kantelbaktechniek. In 1975 volgde het prototype van een elektrisch treinstel, de ETR 401, gebouwd voor de Italiaanse staatsspoorwegen, Ferrovie dello Stato (FS). Een vergelijkbaar prototype voor breedspoor werd in 1976 geleverd aan RENFE. De ETR 401 werd vanaf 1976 ingezet op het bochtige traject tussen Rome en Napels. Op basis van dat prototype, heeft FS in 1987 15 stellen ETR 450 laten bouwen. In de jaren negentig volgde een geheel nieuw ontworpen ETR 460/480. Deze Pendolino was een groot succes en is buiten Italië verkocht aan de nationale spoorwegmaatschappijen van Finland (Sm3), Portugal (Alfa Pendular), Spanje (Alaris), Slovenië (310-serie), Tsjechië en Slowakije (serie 680). Ook spoorwegmaatschappij Cisalpino rijdt met Pendolino-treinstellen (ETR 470).

Constructie en techniek

[bewerken | brontekst bewerken]

Het treinstel is opgebouwd uit een aluminium frame met luchtgeveerde draaistellen. De treinen zijn uitgerust met een actieve kantelbaktechniek bestaande uit onder meer een gyroscoop. In de bochten worden de rijtuigen middels een hydraulisch systeem gekanteld tot maximaal 8°. Hierdoor kunnen bochten sneller worden genomen.

Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Buiten dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
FIAT Y 0160 FS 1969 1 1 Gelijkstroom / Bovenleiding
ETR 401 FS 1976 1 4 Gelijkstroom / Bovenleiding
ETR 450 FS 1988 15 9 Wisselstroom / Bovenleiding
ETR 460 FS 1993 6 9 Gelijkstroom / Bovenleiding
ETR 470 CIS
tot 13 december 2009
1996-1997 2015 9 9 Gelijkstroom-Wisselstroom / Bovenleiding
ETR 480, ETR 463 FS 1996 3 9 Gelijkstroom-Wisselstroom / Bovenleiding
ETR 485 FS 1997 15 9 Gelijkstroom-Wisselstroom / Bovenleiding
ETR 600 FS 2008 12 7 Gelijkstroom-Wisselstroom / Bovenleiding
ETR 610 FS
vanaf 13 december 2009
2007 7 7 Gelijkstroom-Wisselstroom / Bovenleiding
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Buiten dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
Baureihe 610 DB Regio 1992 2012-2014 20 2 Diesel elektrisch
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
Sm 3 VR 1996 18 6 Wisselstroom / Bovenleiding
Sm 6 VR 2010 4 7 Gelijkstroom-Wisselstroom / Bovenleiding

Groot-Brittannië

[bewerken | brontekst bewerken]
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
Class 390 Virgin 2002-2004
2009
2011
53
1
3
9+1*[1] Wisselstroom / Bovenleiding
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
ED 250 PKP Intercity 2013-2015 20 7 Gelijkstroom-Wisselstroom / Bovenleiding
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
Alfa Pendular CP 1999 10 6 Wisselstroom / Bovenleiding
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
SŽ 310 1996 3 3 Gelijkstroom / Bovenleiding
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
443 RENFE 1976 1 4 Gelijkstroom / Bovenleiding
490 RENFE 1999 10 3 Gelijkstroom / Bovenleiding
104 RENFE 2005 20 4 Wisselstroom / Bovenleiding
114 RENFE 2009 13 4 Wisselstroom / Bovenleiding
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
680 ČD 2003-2005 7 7 Gelijkstroom-Wisselstroom / Bovenleiding
Serie Afbeelding Vervoerder In dienst gesteld Buiten dienst gesteld Aantal Aantal rijtuigen Aandrijving
CIS ETR 470 CIS
tot 13 december 2009
1996-1997 2014 9 9 Gelijkstroom-Wisselstroom / Bovenleiding
CIS ETR 610 CIS
tot 13 december 2009
2007 14 7 Gelijkstroom-Wisselstroom / Bovenleiding
SBB ETR 610 SBB
vanaf 13 december 2009
2007
2015
7
8
7
7
Gelijkstroom-Wisselstroom / Bovenleiding

De China Railway High-speed (CRH) kocht technologieën van Alstom voor de assemblage van 60 treinen, die onder de naam CRH5 zijn gebaseerd op de Pendolino treinen gebruikt in Finland. De CRH5 treinen hebben geen kantelinstallatie.

Geannuleerde bestellingen

[bewerken | brontekst bewerken]

De Poolse spoorwegmaatschappij Polskie Koleje Państwowe (PKP) bestelde in 1998 voor de sneltreindiensten 16 treinen van het type Pendolino. De bestelling werd in 2000 als gevolg van een financieel tekort geannuleerd.

Ook in 1998 kondigde de Roemeense spoorwegmaatschappij Căile Ferate Române (CFR) het voornemen aan twee treinen van het type Pendolino in dat jaar aan te schaffen en wilde een licentieovereenkomst voor de assemblage van 19 treinen. Deze plannen werden niet uitgevoerd.

De Slowaakse spoorwegmaatschappij Železničná spoločnosť Slovensko (ZSSK) nam in 2002 het besluit in samenwerking met de Tsjechische spoorwegmaatschappij ČD tot de aanschaf van vier treinen van het type Pendolino. De treinen zouden als ZSSK serie 650 in dienst komen. In 2004 werd wegens gebrek aan middelen het project geannuleerd.

  • Spoorwegen; diverse jaargangen. Gerrit Nieuwenhuis, Richard Latten. Uitgeverij de Alk BV, Alkmaar.
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie Pendolino van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.