Henegouwen

Zie Henegouwen (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Henegouwen.

Henegouwen
Hainaut

Provincie van België
(Details) (Details)
Geografie
Gewest	Wallonië
Hoofdstad	Bergen
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	3.812,83 km² (2022) 79,5% 8,56% 11,94%
Coördinaten	50°30'NB, 3°55'OL
Bevolking (Bron: Statbel)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid	1.360.074 (01/01/2024) 48,79% 51,21% 356,71 inw./km²
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder	(01/01/2024) 20,22% 59,98% 19,8%
Buitenlanders	12,58% (01/01/2024)
Politiek
Gouverneur	Tommy Leclercq
Coalitie	PS MR
Economie
Gemiddeld inkomen	17.713 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	14,93% (jan. 2019)
Overige informatie
NIS-code	50000
ISO 3166	BE-WHT
Website	www.hainaut.be
Portaal    België

Henegouwen (Frans: Hainaut, Picardisch: Hénau, Waals: Hinnot, West-Vlaams: Enegouwn, Duits: Hennegau) is een provincie in het zuidwesten van België, met als hoofdstad Bergen. De oppervlakte is 3786 km² en de provincie telt 1.360.074 inwoners (1 januari 2024). De provincie behoort tot Wallonië, is Franstalig, maar telt vier gemeenten (Komen-Waasten, Moeskroen, Vloesberg en Edingen) waar bij het vastleggen van de taalgrens in 1963 taalfaciliteiten toegekend werden aan de Nederlandstaligen. Ook wordt in het westen van de provincie Picardisch gesproken en in het oosten Waals.

Zie Geschiedenis van Henegouwen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het grootste deel van het huidige Henegouwen ligt op het grondgebied van het vroegere graafschap Henegouwen. Zowat de helft van het historische graafschap werd geannexeerd door de Franse koning Lodewijk XIV en ging samen met het geannexeerde deel van het graafschap Vlaanderen de zelfstandige Franse provincie Flandre vormen. Deze provincie werd bij de Franse Revolutie het Noorderdepartement.

Bij de Franse annexatie in 1795 werd het deel van Henegouwen dat bij de Oostenrijkse Nederlanden gebleven was, opgenomen in het departement Jemmape, later Jemappes. Dit Franse departement werd in 1815 de Nederlandse en in 1830 de Belgische provincie Henegouwen. Het (Nederlandstalige) gebied rond Halle, dat deel was van het graafschap Henegouwen en van het departement Jemappes, werd overgeheveld naar de nieuwe provincie 'Brabant'.

De provinciegrenzen werden voor het laatst aangepast bij het vastleggen van de taalgrens in 1963. Twaalf toenmalige en in meerderheid Franstalige gemeenten werden toen volledig overgeheveld van West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen, daarnaast werden nog enkele kleinere gehuchten om dezelfde reden deel van de provincie. Henegouwen stond zelf drie toenmalige gemeenten en enkele gehuchten af aan Oost-Vlaanderen en Brabant. Door de overheveling van Komen werd een exclave gecreëerd tussen Frankrijk en West-Vlaanderen.

Zie ook Graafschap Henegouwen

Een deel van Henegouwen ligt op het Henegouws Plateau. Het laagste deel van de provincie wordt gevormd door de depressie Henekom.

De provincie Henegouwen heeft zeven administratieve arrondissementen:

• 
  Aat
• 
  Bergen
• 
  Charleroi

• 
  Doornik-Moeskroen
• 
  La Louvière
• 
  Thuin
• 
  Zinnik

De provincie Henegouwen heeft één gerechtelijke arrondissement:

• 
  Henegouwen

Met ingang vanaf 1 april 2014 valt de provinciegrens van Henegouwen samen met de grens van het nieuwe gerechtelijk arrondissement Henegouwen. De drie voormalige gerechtelijke arrondissementen van Henegouwen (Bergen, Charleroi en Doornik) zullen blijven verder bestaan in de vorm van gerechtelijke arrondissementsafdelingen.

Gemeenten met een stadstitel hebben "(stad)" achter de naam

Aangrenzende provincies
West-Vlaanderen		Oost-Vlaanderen		Vlaams-Brabant, Waals-Brabant
				Namen
Hauts de France (FR)				Grand Est (FR)

Inwoneraantal x 1000

• Bron:NIS - Opm:1806 t/m 1980=volkstellingen; vanaf 1990=inwoneraantal op 1 januari

Henegouwen was bij de onafhankelijkheid van België in 1830 naar bevolking de tweede grootste provincie van het land (na Oost-Vlaanderen). Door de sterke economische ontwikkeling in de 19e eeuw (vooral mijnbouw, maar ook staal, glas en chemie) nam de bevolking erg snel toe, zodat Henegouwen vanaf 1860 tot 1930 naar bevolking de grootste provincie van het land was. Vanaf 1930 was er nog nauwelijks groei (de toename van de bevolking tussen 1961 en 1970 was voornamelijk het gevolg van de overheveling van de gemeenten Komen en Moeskroen van West-Vlaanderen naar Henegouwen bij het vastleggen van de taalgrens in 1963), waardoor Henegouwen nu nog slechts de derde grootste provincie is (na Antwerpen en Oost-Vlaanderen). Opvallend is dat de forse groei in de 19e eeuw vrijwel geheel voor rekening viel van een beperkt aantal gemeenten op de west-oost lopende industrie-as van de Borinage tot Charleroi, terwijl in het rurale westelijke en zuidelijke deel van de provincie een aantal gemeenten anno 2016 minder inwoners hadden dan in 1846. Op kortere termijn (periode 1970-2016) deed zich het omgekeerde fenomeen voor; de oude industriegemeenten verloren inwoners (o.a. Charleroi -15%) en er was een bovengemiddelde groei in de meer landelijke gemeenten. De provincie kende van 1946 tot 1956 een grote inwijking van voornamelijk Italiaanse arbeidsmigranten waardoor er in steden als Charleroi en La Louvière tot een kwart van de bevolking Italiaanse wortels heeft. De Vlaamse emigratie naar Wallonië, medebepalend voor de bevolkingsgroei voor Wereldoorlog II was dan al gestopt.

De bevolkingsdichtheid In Henegouwen ligt met 353 inw./km² net iets lager dan het cijfer voor België (369 inw./km²) maar beduidend hoger dan het gemiddelde voor Wallonië (214 inw./km²) waar enkel de provincie Waals-Brabant, en dit slechts sinds 2012, iets hoger scoort (364 inw./km²). Opvallend zijn de verschillen tussen de zeer hoge bevolkingsdichtheid in de relatief smalle strook lopend van de Borinage bij de Franse grens tot net voorbij Charleroi (deel van de Waalse industrie-as) en de lage tot zeer lage dichtheid in de zogenaamde Botte du Hainaut in het zuiden en het Pays des Collines in het noordwesten.

De officiële taal is het Frans. De provincie ligt ten zuiden van de taalgrens en er zijn faciliteiten voor Nederlandstaligen in de faciliteitengemeenten Komen-Waasten, Moeskroen, Vloesberg en Edingen.

Zie Lijst van gouverneurs van Henegouwen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De provincieraad bestaat sinds 2013 uit 56 leden. Vóór de verkiezingen van 2012 bestond de provincieraad uit 84 leden.

De deputatie bestaat uit 4 leden, gevormd door een coalitie bestaande uit PS en MR.

Zie Kieskring Henegouwen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• 
  De hoogoven van Marcinelle
• 
  Zicht op de Hene en de oude stad van Bergen
• 
  Complex van « Bois-du-Luc » (1838-1853) te La Louvière
• 
  Het Pays des Collines

• Lijsten van beschermd erfgoed in Henegouwen
• Jemappes

• Website van de provincie Henegouwen

Zie de categorie Henegouwen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.