Romeins-Middeleeuwse Maas

De Romeins-Middeleeuwse Maas is de geschiedkundige benaming voor een oude Maasbedding die tot 1273 de hoofdstroom vormde van deze rivier. De rivier stroomde vanaf Heusden richting Geertruidenberg en van daaruit naar Dordrecht, dwars door de huidige Biesbosch (die toen nog niet bestond). Onder Dordrecht boog de rivier af naar het westen, stroomde door de huidige Hoeksche Waard en vervolgens via de westelijke Oude Maas naar zee.

In 1273 veranderde de situatie behoorlijk, als gevolg van afdammingen in het kader van de bedijking van de Groote of Hollandsche Waard. De Maas stroomde voortaan bij Heusden noordwaarts, om bij Woudrichem zijn water op de Merwede te lozen. Als gevolg van de Sint-Elisabethsvloed werd de oude bedding voor een groot deel uitgewist door het wassende water (waarbij onder meer de Biesbosch en het Hollands Diep zijn ontstaan).

De huidige Oude Maasjes en Binnenbedijkte Maas zijn nog restanten van de Romeins-Middeleeuwse Maas. Ook kunnen de Brielse Maas en het westelijke gedeelte van de Oude Maas beschouwd worden als restanten van die vroegere Maas. Oude zijarmen van deze oorspronkelijke Maas zijn de Werken, de Alm en de Dubbel. Deze zijn inmiddels vrijwel verdwenen of ingekrompen tot brede sloten.

In 1904 werd de Maasarm richting Woudrichem eveneens afgedamd. De Maas werd geheel gescheiden van de Merwede/Waal/Rijn en kreeg zijn eigen monding: de Bergsche Maas. Hierbij werd voor een deel de oeroude bedding van de Romeins-Middeleeuwse Maas gevolgd.