Ryanair

Ryanair
IATA FR ICAO RYR Roepletters Ryanair
Een Boeing 737-800 van Ryanair
Opgericht	1984
Vloot	483 Boeing 737 en 29 Airbus A320 (30 juni 2022)
Bestemmingen	225 in 36 landen (31 maart 2022)
Hoofdkantoor	Dublin, Ierland
Sleutelfiguren	Michael O'Leary (CEO)
Website	www.ryanair.com
Portaal    Luchtvaart

Ryanair is de grootste lagekostenluchtvaartmaatschappij voor internationale vluchten in Europa. Daarnaast is het een van de weinige prijsvechters die daadwerkelijk winstgevend is. Het Ierse bedrijf werd opgericht in 1985 door de Ierse zakenman Tony Ryan. Men startte als een "reguliere" maatschappij, maar veranderde enkele jaren later van koers en richtte zich op de in Europa nieuwe markt van lowcostvluchten volgens het zogenoemde no frills-concept. Men kopieerde de succesformule van Southwest Airlines uit de Verenigde Staten. Huidige CEO Michael O'Leary verfijnde de formule waardoor de maatschappij een van de meest winstgevende lowcostcarriers is ter wereld,^[1] hoewel dat door onderzoekers soms betwijfeld wordt.^[2]

Ryanair werd in 1985 opgericht door Christy Ryan, Liam Lonergan en Tony Ryan (naar wie de maatschappij is vernoemd). De maatschappij begon met een Embraer EMB 110 Bandeirante, met vluchten tussen de luchthaven van Waterford en Londen Gatwick. Vanaf 1986 volgden er meer routes en stegen de passagiersaantallen. Hoewel de passagiersaantallen in de daaropvolgende jaren stegen, draaide de maatschappij verlies en werd herstructurering noodzakelijk. Michael O'Leary werd in 1991 aangesteld om de maatschappij winstgevend te maken. Hij besloot Ryanair om te vormen tot een goedkope luchtvaartmaatschappij. O'Leary wist met deze hervormingen van Ryanair een winstgevend bedrijf te maken. Het bedrijf bleef in de jaren daarna groeien.

Het businessmodel van de maatschappij is zeer succesvol: de basisvluchtkosten zijn laag maar alle extra's kosten extra geld en ook andere onderdelen leveren veel geld op, zoals strakke onderhandelingen met (potentiële) bestemmingen, een uitgekiende website en andere kostenbesparende maatregelen.^[1]

Als een gevolg van de Brexit hebben de aandeelhouders niet woonachtig in de Europese Unie hun stemrecht verloren. Deze maatregel was noodzakelijk om als luchtvaartmaatschappij van de Europese Unie te blijven vliegen.^[3] Voor deze maatregel was zo'n 20% van de aandelen in handen van beleggers in het Verenigd Koninkrijk.^[3] Deze maatregel blijft van kracht zolang het aandeel van aandeelhouders woonachtig in de Europese Unie minder dan 50% is, dit was 42% per 31 maart 2022.^[4] Verder is de beursnotering op de London Stock Exchange gestaakt en is de notering overgegaan naar Euronext Dublin.

In het eerste halfjaar van het boekjaar 2023/24 realiseerde Ryanair een nettowinst van € 2,2 miljard. Naar aanleiding van deze goede resultaten besloot het bestuur om in 2024, voor het eerst sinds haar beursgang in 1997, een dividend te gaan uitkeren.^[5] Ryanair wil jaarlijks een kwart van de winst na belastingen uitkeren aan de aandeelhouders.

Ryanair onderhoudt met name routes binnen Europa en naar Marokko en Israël. Dit doet Ryanair vanuit 88 bases waarmee 33 landen met elkaar verbonden zijn. Daar zijn meestal één of meerdere toestellen gestationeerd. In Nederland onderhoudt Ryanair routes vanuit Eindhoven, Amsterdam Schiphol en Maastricht. In België heeft Ryanair twee grote bases, waarvan een op Brussels Airport (Zaventem) en een op Brussel Charleroi.

In Europa zijn Londen-Stansted en Dublin de belangrijkste hubs voor Ryanair. Tevens is de luchthaven van Dublin de thuisluchthaven van Ryanair. Waar voorheen met name gevlogen werd op secundaire luchthavens zoals Weeze (Düsseldorf), Hahn (Frankfurt am Main) en Sandefjord (Oslo) - aangezien daardoor kosten bespaard worden - vliegt Ryanair ook op primaire luchthavens die vaak nabij grote steden liggen of waar intercontinentaal gevlogen wordt, bijvoorbeeld Londen-Gatwick, Athene en Oslo-Gardermoen.

Daarnaast vliegt Ryanair ook routes naar bestemmingen gericht op de vakantieganger, bijvoorbeeld naar Faro, Gran Canaria, Girona (Barcelona) en Palma de Mallorca.

Ryanair verdient aan de extra diensten die ze leveren. Voor extra's moet worden bijbetaald, bijvoorbeeld het inchecken van bagage, het inchecken op de luchthaven, priority boarding, gebruik van creditcards en voor eten of drinken in het vliegtuig. Het geheim zit ook in besparen:

• De vloot van Ryanair bestaat uit circa 500 nagenoeg identieke vliegtuigen (Boeing 737-800 en Boeing 737-MAX 8200), wat het onderhoud goedkoper en eenvoudiger maakt.
• Bij de nieuwste vliegtuigen ontbreken verstelbare rugleuningen zodat er minder kans is op defecten aan de stoelen.
• De stoelzakken aan de rugleuningen ontbreken, dit bespaart gewicht en schoonmaaktijd en maakt het aanschaffen van vliegtuigen eveneens goedkoper.
• De toestellen worden zo veel mogelijk in de lucht gehouden met een korte ‘omdraaitijd’ van het vliegtuig (±25 minuten) voor een zo hoog mogelijk rendement.
• Ryanair verdient geld met reclame in en op de vliegtuigen. De bagagebakken zijn regelmatig voorzien van reclame voor hotels en websites, reclameboodschappen worden afgespeeld via de omroepinstallatie en enkele vliegtuigen zijn 'vliegende reclameborden'.

Verreweg het grootste deel van de verkoop (98%) gaat via de website, wat een besparing oplevert. Ryanair heeft in 2014 zijn website vernieuwd naar aanleiding van de klachten die de maatschappij ontving over de oude website. De nieuwe website straalt meer rust en ruimte uit en heeft de mogelijkheid om hotels, autohuur, verzekeringen, etc. bij te boeken.

Er is soms kritiek op de beperkingen in het vervoersaanbod van Ryanair. Zo vliegt Ryanair niet op alle grote luchthavens, maar op kleinere die zich vaak op grotere afstand van de aangeduide stad bevinden. Zo vliegt men op Bergamo (in plaats van Milaan), Treviso (Venetië), Weeze (Düsseldorf), Nyköping (Stockholm), Västerås (Stockholm), et cetera.

Ryanair hanteert een strikt beleid met betrekking tot de bagage en aanwezigheidstijden. Handbagage voor in het vliegtuig mag niet meer dan 10 kilogram wegen en bagage die in de laadruimte van het vliegtuig gaat mag niet meer wegen dan 20 kilogram. Elke passagier mag maximaal twee tassen inchecken. Ryanair vraagt in landen die de euro hanteren een bedrag van € 10 per kilo als er sprake is van overbagage.

Passagiers die te laat komen, komen het vliegtuig niet meer in, zelfs niet als het vliegtuig vertraging heeft en de passagier daardoor nog voor vertrek bij de gate kan komen. De incheckbalie wordt standaard 40 minuten voor de geplande vertrektijd gesloten.

Sinds 1 februari 2014 maakt Ryanair gebruik van toegewezen stoelnummers. Passagiers hoeven niet langer bij het instappen onderling de zitplaatsen te verdelen. Wel kan de klant tegen meerprijs 'priority boarding' bijboeken, wat inhoudt dat hij of zij eerder het vliegtuig in mag dan de overige passagiers. Sinds enige tijd kunnen stoelen tegen een vergoeding gereserveerd worden. Deze optie is niet verplicht maar geeft wel garantie om bij elkaar te kunnen zitten. Anders krijgt men bij het afdrukken van de instapkaart willekeurig een stoelnummer toegewezen.

Ryanair raakte enige malen in opspraak vanwege onder andere misleidende reclame, misleidende prijzen, het overtreden van consumentenrechten en de werkdruk voor het personeel:

• Na een gerechtelijke uitspraak in februari 2004 moest Ryanair US$ 4 miljoen terugbetalen aan onterecht ontvangen overheidssubsidie.^[6]
• In 2005 werd Ryanair schuldig bevonden aan zes overtredingen op het Consumer Protection Act (consumentenbeschermingswet) van 1988, dat een onderneming verbiedt om een misleidende prijsindicatie te geven. Ryanair had nagelaten om bij de op internet geadverteerde prijzen aan te geven dat belasting en toeslagen exclusief waren. Ryanair kreeg een boete van £ 24.000 (€ 36.000).^[7]
• In 2006 kreeg Ryanair € 63.000 boete van de Noorse consumentenbond wegens herhaaldelijke oneerlijke behandeling van passagiers, waaronder het in rekening brengen van te hoge administratiekosten voor het terugbetalen van ongebruikte tickets, het overdragen van tickets tussen passagiers, opzettelijke onduidelijkheid naar consumenten toe met betrekking tot aansprakelijkheidsrecht in geval van vertraging, zoekgeraakte of beschadigde bagage.^[8]
• In 2007 beweerde Ryanair sneller te zijn van Brussel naar Londen dan de Eurostartrein. Ryanair mocht dit niet meer beweren, omdat er vanaf het vliegveld nog gereisd moet worden naar de centra van beide steden, wat de trein sneller maakte.^[9]
• In 2008 moest Ryanair € 60.000 uitkeren aan Carla Bruni, de echtgenote van de Franse president Sarkozy, wegens het gebruik van een foto in een advertentie van Ryanair. Sarkozy kreeg symbolisch € 1. In de advertentie stonden Sarkozy en Bruni glimlachend afgebeeld terwijl er boven het hoofd van Bruni een denkwolkje stond met daarin de tekst: "Met Ryanair kan mijn hele familie naar mijn bruiloft komen."^[10]
• In december 2012 / januari 2013 werd in uitzendingen van "Reporter" (KRO) beweerd dat de maatschappij het niet zo nauw neemt met de veiligheid, en vliegtuigen regelmatig met een beperkte hoeveelheid brandstof opstijgen (hoe lichter het vliegtuig hoe minder het verbruikt), daardoor in problemen zouden raken en vroegtijdig moeten landen.^[11] Volgens de reportage worden piloten gedwongen om grote financiële investeringen te doen in opleidingen en worden ze niet doorbetaald tijdens ziekte, waardoor ze regelmatig ziek hun dienst doen. Ryanair ontkende dit met klem en kondigde aan zich te beraden op juridische stappen.^[12] Ryanair verloor zowel bij de Rechtbank Amsterdam als het gerechtshof Amsterdam.^[13]
• In juli 2019 kondigde de Belgische consumentenorganisatie Test-Aankoop aan een groepsvordering tegen Ryanair op te starten bij de Franstalige ondernemingsrechtbank van Brussel. De organisatie wilde minstens € 16 miljoen aan schadevergoedingen verkrijgen voor de naar schatting 40.000 reizigers die hinder ondervonden door de stakingen van Ryanair-personeel op 25 en 26 juli, 10 augustus en 28 september 2018. Volgens de Europese wetgeving hebben vliegreizigers bij de annulering van hun vlucht recht op een extra vergoeding bovenop de herboeking of terugbetaling van hun vliegticket. Ryanair weigerde die extra vergoedingen te betalen omdat het de stakingen als overmacht beschouwde, wat door Test-Aankoop werd betwist.^[14][15]

Ryanair Holdings Group is een overkoepelende groep met 5 andere dochterondernemingen.^[16]

RYANAIR HOLDINGS GROUP (September 2022)

Vliegmaatschappij	IATA	ICAO	Callsign	Vliegtuigtypes					Opmerkingen
				Airbus A320	Boeing 737			Totaal
				-200	-700	-800	MAX
Ryanair	FR	RYR	RYANAIR	–	1	235	34	270	De 737-700 is voor charters
Buzz	RR	RYS	MAGIC SUN	–	–	46	13	59	Merknaam was voorheen Ryanair Sun
Malta Air	AL	MAY	BLUE MED	–	–	120	28	148	–
Ryanair UK	RK	RUK	BLUE MAX	–	–	8	–	8	Opgericht om op de VK te mogen vliegen, vanwege Brexit
Lauda Europe	OE	LDM	LAUDA MOTION	29	–	–	–	29	Merknaam was voorheen Laudamotion
Totaal Ryanair Holdings Group				29	1	409	75	514

Alle Ryanair dochterondernemingen vliegen met de IATA- en ICAO-codes van Ryanair (FR/RYR). Voorheen vloog Ryanair Sun (tegenwoordig Buzz) nog speciale zomervluchten met de IATA en ICAO van Ryanair Sun (RR/RYS) en Laudamotion (tegenwoordig Lauda Europe) alle vluchten in de eigen IATA- en ICAO-codes (OE/LDM).

De gemiddelde leeftijd van Ryanairs vliegtuigen was in augustus 2019 iets meer dan acht jaar.^[17]

In maart 2013 bestelde Ryanair 180 toestellen van het type Boeing 737-800.^[18] Op grond van de cataloguswaarde heeft deze bestelling een totale waarde van zo'n € 12 miljard.^[18]

In september 2014 plaatste Ryanair een bestelling voor 100 Boeing 737 MAX-8-200 toestellen met 197 zitplaatsen, en nam een optie voor nog eens 100 stuks.^[19] De totale waarde van de koop kan daarmee volgens de catalogusprijzen oplopen tot US$ 22 miljard.^[19] De vliegtuigen worden geleverd vanaf 2019 en de laatste volgen naar planning in 2024. Ryanair wil in deze periode zijn huidige vloot van circa 400 vliegtuigen uitbreiden tot zo'n 520 toestellen. Dit moet voldoende zijn om rond 2025 ongeveer 150 miljoen passagiers per jaar te vervoeren.^[19]

De vloot van Ryanair (FR) bestond in april 2020 uit:^[20][21]

In het boekjaar tot eind maart 2022 was de uitstoot van koolstofdioxide (CO₂) 76 gram per passagierskilometer. Ryanair streeft naar een reductie tot 60 gram in 2030.

In mei 2023 plaatste Ryanair een order voor 150 toestellen plus een optie voor hetzelfde aantal. Alle toestellen zijn van het type Boeing 737-Max-10 en ze worden volgens planning tussen 2027 en 2033 afgeleverd. De order heeft een waarde van zo'n US$ 40 miljard tegen folderprijzen, maar Ryanair verwacht nog een forse korting waardoor de investering lager zou uitvallen voor de maatschappij.

Sinds de oprichting heeft Ryanair een sterke groei in activiteiten en financiële resultaten laten zien. De vloot is sinds het gebroken boekjaar dat eindigde per 31 maart 2001 van 36 naar 471 gestegen per 31 maart 2019. Het aantal vervoerde passagiers en de omzet is in diezelfde periode vervijftienvoudigd. Ryanair heeft ieder jaar de winst zien stijgen, met uitzondering van 2009. In dat jaar daalde de winst fors als gevolg van de effecten van de kredietcrisis. Door de economische onzekerheid daalde wereldwijd het aantal passagiers, maar desondanks kon Ryanair een groei in het aantal passagiers realiseren en bleef het bedrijf winstgevend. In het gebroken boekjaar tot eind maart 2020 telde het bedrijf 17.268 medewerkers. De scherpe daling van de resultaten in 2021 is een gevolg van de coronapandemie.

Jaar[22]	Omzet (× miljoen)	Nettoresultaat (× miljoen)	Passagiers (× miljoen)	Aantal vliegtuigen
31 maart 2001	€ 487	€ 104	8,1	36
31 maart 2002	€ 624	€ 150	11,1	41
31 maart 2003	€ 842	€ 239	15,7	54
31 maart 2004	€ 1074	€ 227	23,1	72
31 maart 2005	€ 1319	€ 268	27,6	87
31 maart 2006	€ 1693	€ 302	34,8	103
31 maart 2007	€ 2237	€ 401	42,5	133
31 maart 2008	€ 2714	€ 481	50,9	163
31 maart 2009	€ 2942	€ 105	58,6	181
31 maart 2010	€ 2988	€ 319	66,5	232
31 maart 2011	€ 3630	€ 401	72,1	272
31 maart 2012	€ 4325	€ 503	75,8	294
31 maart 2013	€ 4884	€ 569	79,3	305
31 maart 2014	€ 5037	€ 523	81,7	297
31 maart 2015	€ 5654	€ 867	90,6	315
31 maart 2016	€ 6536	€ 1242	106,4	341
31 maart 2017	€ 6648	€ 1316	120,0	383
31 maart 2018	€ 7151	€ 1450	130,3	431
31 maart 2019	€ 7697	€ 885	142,0	471
31 maart 2020	€ 8495	€ 649	149,0	466
31 maart 2021	€ 1636	€ –1015	27,5	451
31 maart 2022	€ 4801	€ –241	97,1	500
31 maart 2023	€ 10.775	€ 1314	168,6

Sinds 2006 heeft Ryanair drie pogingen gedaan om de Ierse concurrent Aer Lingus over te nemen. De eerste keer werd duidelijk door de Europese Commissie afgewezen.^[23] De combinatie zou een te sterke machtspositie krijgen op veel routes en daarmee de concurrentie belemmeren. Dit zou kunnen leiden tot hogere ticketprijzen voor de consument.^[24] In 2008 probeerde Ryanair het opnieuw, maar haakte vroegtijdig af. Medio 2012 kwam de derde poging.^[25] Ryanair verklaarde dat de marktomstandigheden zodanig waren veranderd dat deze niet meer vergelijkbaar waren met die van 2006 en het management verwacht een positief besluit van de toezichthouders.^[25] Ryanair bood € 1,30 per aandeel of € 694 miljoen in totaal voor de 71% van de aandelen Aer Lingus die het nog niet in handen heeft.^[25] De Ierse overheid heeft nog een belang van 25% in Aer Lingus.

In augustus 2013 bepaalde de Competition Commission, de Britse mededingingsautoriteit, dat Ryanair zijn belang in Aer Lingus moet beperken tot maximaal 5%.^[26] Volgens de toezichthouders heeft Ryanair met zijn huidige aandelenbelang van bijna 30% te veel invloed op het beleid van Aer Lingus, waardoor er te weinig concurrentie is. Ryanair noemde die uitspraak ongegrond en ging tegen het besluit in beroep. Medio 2015 verkocht Ryanair de aandelen aan International Airlines Group (IAG).^[27] IAG, het moederbedrijf van British Airways en Iberia, bood 2,55 euro per aandeel Aer Lingus.

Bestuursvoorzitter Michael O'Leary komt regelmatig in het nieuws met wilde plannen en beweringen om de industrie te wijzigen. Het is niet altijd duidelijk of de ideeën en beweringen die O'Leary openbaar maakt serieus bedoeld zijn of dat hij uit is op publiciteit. Een aantal wilde plannen van O'Leary waren:

• invoeren betaalde toiletten: toiletbezoek aan boord van de Ryanairvluchten zou betaald moeten worden met een euro of pond sterling. Volgens O'Leary zou hierdoor waarschijnlijk nog maar één toilet per toestel nodig zijn voor korte vluchten en kan je hierdoor extra passagiers meenemen. Vliegtuigfabrikant Boeing was fel tegen en zou niet meewerken aan het verwijderen van een toilet aan boord van zijn Boeing 737-toestellen.^[28]
• invoeren vetbelasting: zware passagiers zouden extra moeten gaan betalen op vluchten, dit los van passagiers die daadwerkelijk twee stoelen nodig hebben: die betalen daar nu al voor. Het gaat om zware passagiers die wel in een enkele stoel passen.^[29]
• staanplaatsen op korte vluchten: In 2009 opperde O'Leary dit plan. De kans dat het goedgekeurd wordt door veiligheidsinspecteurs is vrij klein.^[30][31]
• De stewardess als copiloot inzetten: Volgens O'Leary moet het mogelijk zijn op korte vluchten met slechts één piloot te vliegen. De copiloot is immers alleen nodig als er wat zou gebeuren met de gezagvoerder. Volgens O'Leary moet een stewardess prima in staat zijn deze taak op zich te nemen.^[32]
• Nadat er een vliegverbod was afgekondigd in Ierland en Schotland wegens de uitbarsting van de IJslandse vulkaan de Grimsvötn, beweerde O'Leary op televisie dat er geen enkel probleem zou zijn, en dat ze zelfs – om dit te bewijzen – met een vliegtuig door de wolk zijn gevlogen. Later bleek dat er geen enkel vliegtuig opgestegen is.

• Op 29 maart 2006 maakte een toestel van de Ierse maatschappij Eirjet, dat op dat moment een vlucht uitvoerde voor Ryanair, een landing op een verkeerd vliegveld. Vlucht FR9884 van Liverpool naar Derry maakte een landing op een militair vliegveld, 8 km van de werkelijke bestemming.^[33]
• Op 23 mei 2021 werd Ryanair-vlucht 4978 van Athene naar Vilnius gedwongen om te landen op de luchthaven van het Wit-Russische Minsk omwille van een valse bommelding. Na deze landing werd een van de passagiers, Wit-Russisch oppositielid Roman Protasevitsj gearresteerd, waarna het vliegtuig kon doorvliegen.^[34]

Commons heeft mediabestanden op de pagina Ryanair.

• Officiële website
• Euronext: RYA