Sint-Pieters-Leeuw

**Sint-Pieters-Leeuw**
Gemeente in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Vlaams-Brabant
Arrondissement	Halle-Vilvoorde
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	40,67 km² (2022); 67,93%; 14,79%; 17,28%
Coördinaten	50° 47' NB, 4° 15' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	36.525 (01/01/2024) ; 49,04% ; 50,96% ; 898,12 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 22,78%; 58,93%; 18,29%
Buitenlanders	17,28% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Jan Desmeth (N-VA)
Bestuur	N-VA, CD&V
Zetels; N-VA; CD&V; PF; Groen; Open Vld; Vlaams Belang; Vooruit; Gemeentebelangen	31; 11; 7; 7; 2; 1; 1; 1; 1
Economie
Gemiddeld inkomen	19.715 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	6,05% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 1600; 1600; 1600; 1601; 1602	Deelgemeente; Sint-Pieters-Leeuw; Oudenaken; Sint-Laureins-Berchem; Ruisbroek; Vlezenbeek
Zonenummer	02
NIS-code	23077
Politiezone	Zennevallei
Hulpverleningszone	Vlaams-Brabant West
Website	Officiële website
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Halle-Vilvoorde; in de provincie Vlaams-Brabant
Portaal	België

Sint-Pieters-Leeuw (Frans: Leeuw-Saint-Pierre) is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant die deel uitmaakt van de Zennevallei en het Pajottenland. De gemeente is een van de hoofdplaatsen van het gerechtelijk kanton Herne - Sint-Pieters-Leeuw en behoort tot het administratieve kanton Halle.

De gemeente is naar bevolking met ruim 36.000 inwoners een van de grootste in Vlaams-Brabant en grenst aan de gemeenten Dilbeek, Anderlecht, Drogenbos, Lennik, Beersel, Halle en Pepingen.

Geschiedenis

De gemeente kan terugbuigen op een lange en met documenten gestaafde geschiedenis. De oudste geschreven bronnen gaan terug tot de 9de, 12de en 13de eeuw. Het oudste document betreft een schenkingsakte van een Brabantse edelvrouw, 'dame Angela', waarin wordt verwezen naar een 'domein of een vrij goed van 7 mijl lang en 1 mijl breed met een moederkerk en 9 dochterkerken' dat geschonken werd aan het Sint-Pieterskapittel van Köln-Deutz bij Keulen.

Het domein was toen begrensd door Sint-Pieters-Leeuw, Oudenaken, Elingen, Sint-Laureins-Berchem, Vlezenbeek, Neerpede, Itterbeek, Dilbeek en gedeelten van Anderlecht op de linkeroever van de Zenne en op de rechteroever door Buizingen, Huizingen, Dworp, Beersel, Eizingen, Ruisbroek, Linkebeek, Alsemberg, Sint-Genesius-Rode tot aan de Lasne te Genval.

Vóór 1000 was Leeuw reeds een goed georganiseerd domein, met een hoofdplaats en minstens negen wijken. Getuige hiervan de negen kerken of kapellen die afhingen van de Leeuwse parochiekerk. Vanaf 1236 behoorde het tot het Land van Gaasbeek. Door huwelijk of door erfenis kwamen zowel het waterkasteel Coloma als de heerlijke rechten en allerlei voorzieningen in bezit van belangrijke edelen en hovelingen zoals Jan Karel Roose, lid van de Grote Raad van Mechelen en Vital-Alex de Coloma, kamerheer van keizerin Maria-Theresia.

In de Franse tijd lag het dorp in het Dijledepartement, in 1815 in de provincie Zuid-Brabant, in 1831 in de provincie Brabant en sinds 1995 in de provincie Vlaams-Brabant.

Sinds de Karolingische tijd lag Sint-Pieters-Leeuw in de Brabantgouw. Het hoorde later, tot het eind van het ancien régime aan het einde van de 18e eeuw, bij het kwartier Brussel van het hertogdom Brabant. Kerkelijk ressorteerde het tot het midden van de 16e eeuw onder het oude bisdom Kamerijk. Vanaf de 12e eeuw was het ingedeeld bij de dekenij Halle, van de aartsdekenij Brabant. De landelijke nederzetting groeide uit tot een belangrijke woon- en werkgemeenschap.

Toen de heerlijkheid in 1690 tot baronie werd verheven, kwamen in dezelfde periode de wijken Vlezenbeek, Sint-Laureins-Berchem, Oudenaken en Elingen los van Sint-Pieters-Leeuw. Aan de nieuwe gemeente werd bij KB van 17 september 1975 de naam van de hoofdgemeente Sint-Pieters-Leeuw gegeven.^[1]

Sinds 1 januari 1977 zijn de vroegere gemeenten Sint-Pieters-Leeuw, Oudenaken, Sint-Laureins-Berchem, Ruisbroek en Vlezenbeek samengevoegd in de fusiegemeente Sint-Pieters-Leeuw.

Kernen

De fusiegemeente heeft naast Sint-Pieters-Leeuw zelf nog vier deelgemeenten: Oudenaken, Ruisbroek, Sint-Laureins-Berchem en Vlezenbeek. In het noorden van de deelgemeente Sint-Pieters-Leeuw liggen nog de verstedelijkte dorpen Negenmanneke, Klein-Bijgaarden en Zuun.

Deelgemeenten

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Sint-Pieters-Leeuw	23,29	23.357	1.003	23077A
2	Oudenaken	2,52	393	156	23077B
3	Ruisbroek	3,58	7.048	1.968	23077E
4	Sint-Laureins-Berchem	1,14	400	352	23077C
5	Vlezenbeek	10,13	3.407	336	23077D

Bezienswaardigheden

De dorpskern rond de gotische Sint-Pieterskerk met massieve toren.
Het Domein Coloma met waterkasteel Coloma met apart staande donjon, koetshuis (cafetaria) en openbaar wandelpark. Dit park bevat de grootste rozentuin van West-Europa met ongeveer 60.000 rozenstruiken en meer dan 3000 rozenvariëteiten.
Het Kasteel Nieuwenhove
De Zendmast Sint-Pieters-Leeuw
Het Kasteel van Klein-Bijgaarden te Negenmanneke, kasteel van de familie Wittouck.
Het kasteel en park van Groenenberg (op de grens met Gaasbeek), bij Vlezenbeek
Het Hof ten Brukom
Het Hof ten Zellik
Het Kasteel Rattendaal
Het Kasteel van Rukkelingen (of: Rattenkasteeltje) en het Nieuw kasteel van Rukkelingen
De Watermolen van Volsem

Het Kasteel van Coloma, nu Gemeentelijk Cultureel Centrum
Het Kasteel Wittouck.
De gotische Sint-Pieterskerk (15e eeuw)
De VRT-zendmast
Luchtfoto van omgeving Bergensesteenweg

Natuur en landschap

Sint-Pieters-Leeuw ligt op de oostelijke rand van het Pajottenland op een hoogte van 25-62 meter. De plaats ligt aan de Zuunbeek. De belangrijkste natuurgebieden zijn:

De Zuunvallei met vogelkijkwand en galloway koeien in de zomermaanden
De Zobbroekvallei

Demografische ontwikkeling

Demografische evolutie voor de fusie

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[2]	Evolutie: 1992=index 100
1992	29.287	100,0
1993	29.422	100,5
1994	29.651	101,2
1995	29.627	101,2
1996	29.643	101,2
1997	29.800	101,8
1998	29.821	101,8
1999	29.849	101,9
2000	30.013	102,5
2001	30.054	102,6
2002	30.186	103,1
2003	30.277	103,4
2004	30.485	104,1
2005	30.637	104,6
2006	30.846	105,3
2007	30.929	105,6
2008	31.119	106,3
2009	31.352	107,1
2010	31.572	107,8
2011	31.868	108,8
2012	32.246	110,1
2013	32.677	111,6
2014	32.933	112,4
2015	33.270	113,6
2016	33.512	114,4
2017	33.758	115,3
2018	34.038	116,2
2019	34.228	116,9
2020	34.621	118,2
2021	35.061	119,7
2022	35.486	121,2
2023	36.520	123,1
2024	36.525	124,7

Cultuur

Het Koninklijke Schuttersgilde Sint Sebastiaan beoefent reeds van voor 1488 de handboogsport op staande wip. Daarmee is zij de oudste vereniging van Sint-Pieters-Leeuw. De gilde draagt het schieten met de traditionele boog zonder hulpmiddelen hoog in haar vaandel. Zij is op dit moment een van de grootste gilden uit België met een ruime vertegenwoordiging van jeugdschutters.

Politiek

Burgemeesters

^[3]^[4]

Franse periode

1795-1798: Jacob Heymans
1798-1808: Egied Mangelschots
1808-1810: Joannes Baptista Dansaert
1810-1812: François Wittouck (1783-1814)
1812-1813: Joannes Philippus Crockaert
1813-1814: François Wittouck (1783-1814)
1814-1815: Henri François Viron

Hollandse periode

?-1821: Antoon van der Dilft (graaf)
1821-1830: Joannes Henricus Vander Borght

België

1830-1836: Antoon van der Dilft (graaf)
1836-1847: Karel Jan-Baptist de Viron (1804-1857)
1847-1872: Félix-Guillaume Wittouck (1812-1898)
1872-1885: Theodore Florimond de Villers (graaf)
1886-1916: Felix Wittouck (1849-1916)
1916-1919: Zacharias De Ro (dienstdoend)
1919-1926: François Van Keerberghen
1927: Guillaume Jean Huysmans (tot afsplitsing naar Lot)
1927-1935: Frans Wallemans
1935-1939: Leopold (Gustaaf) Maes
1939-1941: Gustaaf (Staaf) Denayer
- 1941-1944: Jan Baptist Pauwels (oorlogsburgemeester)
1944-1945: Jules De Cort (waarnemend)
1945-1955: Maurice Van Waeyenberg (1913-1955)
1955-1959: Jean Walravens
1959-1965: Georges Bosmans (1908-1965)
1965-1995: Jean Dekempeneer (1920-2011) (CVP)
1995-2000: Félicien Bosmans (CVP)
2001-2012: Lieve Vanlinthout (CVP/CD&V)
2013- 2020: Luc Deconinck (N-VA)
2021- . . .: Jan Desmeth (N-VA)

2019-2024

Burgemeester is Jan Desmeth (N-VA). Hij leidt een coalitie bestaande uit N-VA en CD&V. Samen vormen ze de meerderheid met 18 op 31 zetels.

De voorzitter van de gemeenteraad is Siebe Ruykens (CD&V), hij legde op 3 januari 2019 de eed af. Het is de eerste maal in de geschiedenis van de Leeuwse fusiegemeente dat dit mandaat niet gecombineerd wordt met het burgemeesterschap.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij		10-10-1976^[5]		10-10-1982^[5]		9-10-1988^[5]		9-10-1994^[5]		8-10-2000^[5]		8-10-2006^[6]		14-10-2012^[7]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	29	%	29	%	29	%	29	%	29	%	31	%	31	%	31	%	31
	SPS^B/ PS¹/ SPSS^C	14,8^B	4	9,57¹	2	6,78¹	1	11,55^C	3	-		-		-		-		-
	SPS^B/SP¹/ SPSS^C/ sp.a²/ SAM&N!^D	14,8^B	4	11,15¹	3	11,46¹	3	11,55^C	3	10,02¹	2	6,1²	1	5,56²	1	4,8²	1	^D
	PVV¹/ VLD²/ Open Vld³/ SAM&N!^D	-		8,36¹	2	8,32¹	2	12,08²	3	18,86²	6	14,51²	4	11,57³	3	6,5³	1
	CVP¹/ CD&V+N-VA^A/ CD&V²/ SAM&N!^D	58,82¹	19	52,46¹	18	46,5¹	16	44,62¹	16	40,34¹	14	35,69^A	13	21,65²	8	20,5²	7
	VU¹/ VU&ID²/ CD&V+N-VA^A/ N-VA³	-		13,72¹	4	13,08¹	4	-		6,3²	1	35,69^A	13	26,4³	9	29,2³	11	³
	Agalev¹/ Groen²	-		-		-		5,2¹	1	7,21¹	1	5,09²	1	6,23²	1	8,3²	2	²
	Vlaams Blok¹/ Vlaams Belang²	-		-		2,22¹	0	6,69¹	1	-		17,4²	5	6,45²	1	6,6²	1	²
	Présence Francophone¹/ UF²	-		-		11,64¹	3	15,49¹	5	17,27¹	5	21,21¹	7	22,14²	8	18,8¹	7
	Gemeentebelangen	-		-		-		-		-		-		-		5,3	1
	GRB	10,63	2	3,88	0	-		-		-		-		-		-		-
	GB	15,76	4	-		-		-		-		-		-		-		-
Anderen^(*)		-		0,85	0	-		4,36	0	-		-		-		-		-
Totaal stemmen		18760		19831		20247		20342		20034		20667		20096		20415
Opkomst %						93,89		92,7		91,11		92,98		88,78		90,1
Blanco en ongeldig %		4,37		5,48		4,98		5,26		5,65		4,50		5,27		5,8

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1982: PVDA (0,85%) / 1994: NF (2,15%), NIVO (2,21%)

Sport

In de gemeente spelen voetbalclubs Leeuw-Brucom (fusie tussen SK Leeuw en KV Brucom Sportief), KV Zuun, FC Negenmanneke en SK Vlezenbeek, deze zijn aangesloten bij de KBVB. Vroeger speelde in de gemeente ook Ruisbroek FC, FC Oviedo en FC Marmara Sint-Pieters-Leeuw. Ruisbroek en Zuun speelden in hun geschiedenis enkele jaren in de nationale reeksen. Daarnaast bevindt zwemclub De Waterleeuwen zich in Sint-Pieters-Leeuw. In Sint-Pieters-Leeuw is er ook een joggingclub, Joggingclub Leeuwerik. Verder is er ook de gymnastiek en dansclub LDG. In verband met G sport, bevindt een deel van de werkingen van Friends and Scream united (FriS) zich in deze gemeente.

Bekende Leeuwenaren

Thomas van Cantimpré (1201-1272), predikant en theoloog
Jan van Ruusbroec (ca. 1293-1381), zalig verklaard schrijver
Johannes Malderus (1563-1633), bisschop van Antwerpen 1611-1633
Willem Wittouck (1749-1829), advocaat, rechtsgeleerde en raadsman
Hendrik Sermon (1833-1904), schrijver
Edmond Doms (1873-1940), volksvertegenwoordiger
Zuster Marie Stanislas (1883-1956) kloosterzuster - redde meerdere Joodse kinderen van deportatie. 2016 gehuldigd als ‘rechtvaardige onder de naties’
Max Poll (1908-1991), ichtyoloog
Félicien Bosmans (1929-2008), atleet en volksvertegenwoordiger
Louis Desmet (1930-2001), atleet
Raymond Mertens (1933-2023), voetballer en voetbalcoach
Daan Vervaet (1934–1990), volksvertegenwoordiger
Jef Jurion (1937), voetballer
Roger Van Overstraeten (1937-1999), hoogleraar elektronica en oprichter van het IMEC
Paul Van Himst (1943), voetballer
Youri Tielemans (1997), voetballer