French
DeutschSmilodon
| Smilodon Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Laat Plioceen - Laat Pleistoceen | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
| Schilderij Smilodon populator door Charles R. Knight, 1903 | |||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||
| |||||||||||
| Geslacht | |||||||||||
| Smilodon Lund, 1842 | |||||||||||
| Typesoort | |||||||||||
| Smilodon populator Lund, 1842 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Schedel van een Smilodon in het American Natural History Museum, New York | |||||||||||
 | |||||||||||
| Formaat van Smilodon fatalis in vergelijking met dat van een mens | |||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons | |||||||||||
Smilodon op  Wikispecies | |||||||||||
| |||||||||||
Smilodon[1][2] of sabeltandtijger is een geslacht van aan het eind van het Pleistoceen uitgestorven grote carnivoren uit de familie van de katachtigen (Felidae). Ondanks de naam sabeltandtijger is Smilodon niet direct verwant met de tijger.
Smilodon leefde in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika. Ze leefden op grasland en in niet al te dicht begroeide bossen. De botten van veel exemplaren zijn in de teerputten van La Brea gevonden, zodat er vrij veel over ze bekend is. De in Europa levende Homotherium latidens wordt ook sabeltandtijger genoemd. Deze soort is wel een lid van dezelfde onderfamilie maar wordt in een andere geslachtengroep (Homotheriini) geplaatst.[3]
Smilodon behoorde tot een groep katachtigen die de sabeltandkatten (Machairodontinae) worden genoemd. Het geslacht stamde af van Paramachairodus (13 tot 2 miljoen jaar geleden). Ook dit geslacht wordt meestal tot de sabeltandtijgers gerekend. Smilodon was niet nauw verwant aan tijgers en is geen voorouder van enige nog levende grote kattensoort.
Het is nog onduidelijk waardoor Smilodon is uitgestorven.[4]
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]Smilodon had een korte staart en krachtige poten. De voorpoten waren wat langer dan die van huidige leeuwen. Het dier had twee grote sikkelvormige 'slagtanden' (tot circa dertig centimeter lang), sterk vergrote hoektanden in de bovenkaak, die ook bij gesloten bek naar buiten staken. De bek kon tot honderdtwintig graden worden geopend.[5] Omdat de grote tanden vrij broos waren en bij contact met bot makkelijk zouden afbreken, denkt men dat Smilodon ze gebruikte om de weke delen van zijn slachtoffers fataal te verwonden, bijvoorbeeld met een halsbeet waarbij zowel de slokdarm als de luchtpijp doorgebeten werden om de prooi vrijwel direct te doden of in de buik om vitale organen of de halsslagader te doorklieven. Er zijn veel fossielen met afgebroken tanden gevonden. Voor de jacht gebruikten ze waarschijnlijk hun voorpoten. Die hebben een buitenlaag van dicht bot die relatief gezien vijftien procent dikker is dan die van huidige grote katachtigen.[6][7] Het lijkt waarschijnlijk dat ze in groepen jaagden, omdat er skeletten gevonden zijn met genezen verwondingen die zo ernstig waren dat een dergelijk dier niet meer in staat zou zijn geweest zelfstandig te jagen.
Soorten
[bewerken | brontekst bewerken]In het geslacht zijn drie soorten benoemd:
- Smilodon gracilis Cope, 1880; van 2,5 miljoen tot 50.000 jaar geleden (Noord-Amerika, Venezuela[8])
- Smilodon fatalis Leidy, 1869; van 1,6 miljoen tot 10.000 jaar geleden (Verenigde Staten tot in Ecuador en Peru)
- Smilodon populator Lund, 1842; van 1 miljoen tot 10.000 jaar geleden (oostelijk en zuidelijk Zuid-Amerika)
Prooi
[bewerken | brontekst bewerken]Prooidieren van Smilodon waren onder meer mastodonten, mammoeten, olifanten, gazellen, neushoorns, toxodons en macrauchenia's. Isotoopanalyse van fossiel materiaal uit Florida van Smilodon gracilis wijst op de pekari Platygonus en de kameelachtige Hemiauchenia als voornaamste prooidieren.
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- Walking with Beasts - 5. Sabre Tooth (documentaireserie)
- Ice Age (franchise) - animatiefilmreeks waar een van de hoofdpersonages een Smilodon is.
Literatuur
- Mol, D., Van Logchem, W., Van Hooijdonk, K. & Bakker, R. (2008). The Saber-Toothed Cat, DrukWare, Norg, ISBN 978-90-78707-04-2
Noten
- ↑ Smilodon. www.prehistoric-wildlife.com. Geraadpleegd op 17-01-2023.
- ↑ Fossilworks: Smilodon. www.fossilworks.org. Geraadpleegd op 17-01-2023.
- ↑ Geologie van Nederland Paspoort van de Europese sabeltandtijger (Homotherium latidens)
- ↑ Saber Toothed Cats Didn't Starve Into Extinction. Discovery (28 december 2012). Geraadpleegd op 28 december 2012.
- ↑ Smilodon op Prehistoric Wildlife, met een aantal illustraties die laten zien dat de lange hoektanden pas effectief gebruikt konden worden als de bek honderdtwintig graden geopend kon worden.
- ↑ Meachen-Samuels , J.A., Van Valkenburgh , B. (2010). Radiographs Reveal Exceptional Forelimb Strength in the Sabertooth Cat, Smilodon fatalis. PLoS ONE 5 (7): e11412. DOI:10.1371/journal.pone.0011412.
- ↑ Saber-Tooth Tigers Add Powerful Arms to Their Arsenal. ScienceNOW (2 juli 2010). Geraadpleegd op 21 augustus 2010.
- ↑ New saber-toothed cat records (Felidae: Machairodontinae) for the Pleistocene of Venezuela and the Great American Biotic Interchange. AD Rincón et al. Journal of Vertebrate Paleontology (2011).