French
DeutschTeleosaurus
| Teleosaurus | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||
| Teleosaurus Geoffroy, 1825 | |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons | |||||||||||||
| |||||||||||||
Teleosaurus[1][2] is een geslacht van uitgestorven krokodilachtigen. Het leefde in het Vroeg- tot Midden-Jura en was waarschijnlijk een viseter. Hij was een zeedier, maar kwam waarschijnlijk wel aan land om eieren te leggen. Hij was vermoedelijk een snelle zwemmer en had zich goed aangepast aan het leven in de zee. Teleosaurus behoort tot de familie van de Teleosauridae. Teleosaurus zelf was een van de vroegere teleosauriërs. In de zee van het Vroeg-Jura leefden verschillende soorten Teleosaurus. Teleosaurus leefde samen met andere teleosauriden als Pelagosaurus, zeereptielen als Plesiosaurus, Ichthyosaurus, Macroplata, Eurhinosaurus, Stenopterygius, Temnodontosaurus en vele soorten vissen en ongewervelden als ammonieten en belemnieten. Teleosaurus leefde in wat nu Europa is.
Wat opvalt aan het uiterlijk van de gepantserde Teleosaurus zijn de verschillende lengtes van de ledematen. Zijn achterpoten waren twee keer zo lang als zijn voorpoten. Deze fysieke eigenaardigheid komt veel voor bij de ledematen van landdieren. Aangezien zijn neusgaten zich echter aan het puntje van zijn snuit bevonden, is het redelijk om te concluderen dat Teleosaurus zich voornamelijk in het water bevond. Toen hij onder het wateroppervlak dook, was alleen de punt van de snuit, die vergroot was tot een lepelachtig grijpapparaat, zichtbaar voor zijn prooi. Zijn kaken bevatten meer dan tweehonderd scherpe tanden.[3]
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]De overblijfselen van teleosauriërs zijn al sinds minstens 1758 bekend bij de wetenschap, hoewel wetenschappers aanvankelijk dachten dat de overblijfselen toebehoorden aan uitgestorven krokodillen en alligators, en overblijfselen die ooit zijn toegeschreven aan Teleosaurus (en Steneosaurus) hebben al sinds minstens 1800 bekend bij de wetenschap. Het holotype werd in het begin van de 19e eeuw ontdekt door Pierre Tesson voordat hij het verhandelde met Lamoroux. Teleosaurus werd kort opgemerkt door Jean Vincent Félix Lamouroux in 1820 als Crocodylus cadomensis en vervolgens stuurde hij het exemplaar naar Georges Cuvier. Het werd volledig beschreven door Cuvier in 1824, maar het werd pas een jaar later gepubliceerd door Étienne Geoffroy Saint-Hilaire.
De tweede soort toegeschreven aan Teleosaurus, Teleosaurus soemmeringii (nu een synoniem van Teleosaurus cadomensis), werd benoemd in 1829. In 1842 werd Teleosaurus asthenodeirus benoemd. Teleosaurus minimus en Teleosaurus ornati werden benoemd in 1852 en het is nu stevig een synoniem van Teleosaurus cadomensis. Friedrich August von Quenstedt voegde enkele jaren later in 1858 ook Teleosaurus lacunosae toe. Eudes-Deslongchamps volgde in 1868 en benoemde de twee soorten Teleosaurus geoffroyi en Teleosaurus gladius - beide zijn gebaseerd op overblijfselen die in 1944 in Caen zijn vernietigd. Teleosaurus geoffroyi, beschreven op basis van nu vernietigde mandibulaire fragmenten, werd door Vignaud (1995) als een geldige soort beschouwd, maar werd in 2020 een waarschijnlijk synoniem van Teleosaurus cadomensis. Richard Owen voegde Teleosaurus brevior en Teleosaurus latifrons toe aan Teleosaurus in 1884.
In 2019 werd de taxonomie van Teleosauroidea herzien en werd Teleosaurus cadomensis gezien als de enige geldige soort. De rest van de bekende soorten werd opgenomen in Teleosaurus cadomensis of andere geslachten. Deze studie is in oktober 2020 gepubliceerd.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]Teleosaurus had zeer langwerpige kaken, vergelijkbaar met die van een moderne gaviaal. Het had een lang, slank lichaam, met een bochtige staart die hem door het water zou hebben voortgestuwd. Zijn voorpoten waren opmerkelijk kort en zouden tijdens het zwemmen waarschijnlijk dicht bij het lichaam zijn gehouden om de stroomlijning van het dier te verbeteren. In tegenstelling tot moderne krokodilachtigen leefde hij in de open oceaan en ving hij waarschijnlijk vis en inktvis met zijn scherpe, naaldachtige tanden.
Literatuur
- Palmer, D.,& Cox, B.,& Gardiner, B.,& Harrison, C.,& Savage, R. J. G. (2000). De geïllustreerde encyclopedie van dinosauriërs en prehistorische dieren. Köneman, Keulen. ISBN 3 8290 6747 X
- Benton, M. J. (2001). Cassel's atlas of evolution. Cassel & co, London. ISBN 0-304-35511-9
- Geoffroy Saint-Hilaire, E. 1825. Recherches sur l'organisation des Gavials, sur leurs affinités naturelles desquelles résulte la necessité d'une autre distribution générique: Gavialis, Teleosaurus, Steneosaurus. Mémoires du Muséum National d'Histoire Naturelle 12:97–155.
- Eudes-Deslongchamps, E. 1864. Observations sur une tête de Teleosaurus trouvée dans le Callovien du Mesnil de Bavet par M. Morière. Bulletin de la Société Linnéenne de Caen 8:287–288.
- Eudes-Deslongchamps, E. 1867–1869. Prodrôme des téléosauriens du Calvados, p. 95–354, Notes Paléontologiques. Volume 1, Caen.
- Eudes-Deslongchamps, E. 1868. Note sur trois espèces de téléosauriens du calcaire de Caen, se rapprochant du 1er type créé par Geoffroy-Saint-Hilaire, sous le nom de Téléosaurus cadomensis. Bulletin de la Société Linnéenne de Caen, série 2,1:326–353.
- Eudes-Deslongchamps, E. 1869. Mémoire sur les Téléosauriens. Bulletin de la Société Linnéenne de Normandie, série 2, 3:124–221.
- Eudes-Deslongchamps, J. A. 1896. Découverte du premier individu du Teleosaurus cadomensis.Bulletin de la Société Linnéenne de Normandie 410:26–49.
- Buffetaut, E. 1980. Teleosauridae et Metriorhynchidae: l'évolution de deux Familles de crocodiliens Mésosuchiens marins du Mesozoique, Comptes Rendus du 105e Congrès National des Sociétés Savantes, Caen, 11–22.
- P. H. Phizackerley. 1951. A revision of the Teleosauridae in the Oxford University Museum and the British Museum. The Annals and Magazine of Natural History 12(4):1170-1192
- Vignaud, P. 1995. Les Thalattosuchia, crocodiles marins du Mesozoique: systematique phylogenetique, paleoecologie, biochronologie et implications paleogeographiques. Ph.D.dissertation, Universite de Poitiers, Paris, 271 pp.
- S. Jouve. 2009. The skull of Teleosaurus cadomensis (Crocodylomorpha; Thalattosuchia), and phylogenetic analysis of Thalattosuchia. Journal of Vertebrate Paleontology 29(1):88-102
- A. Brignon, 2013. L'étude inachevée d'Étienne Geoffroy Saint-Hilaire sur les crocodiles fossiles (Thalattosuchia) de Normandie à la lumière de documents inédits. Annales de Paléontologie 99:169-205.
- A. Brignon, 2014. Les dessins originaux de l'« Histoire des crocodiliens renfermés dans le terrain oolithique » d'Étienne Geoffroy Saint-Hilaire. Comptes Rendus Palevol 13(7):637-645.
- A. Brignon, 2014. Les premières découvertes de crocodiliens fossiles dans la Pierre de Caen (Bathonien, Normandie) au travers des archives de Georges Cuvier. Revue de Paléobiologie 33(2):379-418.
Noten
- ↑ Teleosaurus. www.prehistoric-wildlife.com. Geraadpleegd op 04-12-2022.
- ↑ Fossilworks: Teleosaurus. www.fossilworks.org. Geraadpleegd op 04-12-2022.
- ↑ 1000 Dinosaurier [Giganten der Urzeit: Dinosaurier, Flugsaurier, Meeresreptilien und andere Urzeitechsen], Köln (2007). ISBN 978-3-625-11519-9.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Teleosaurus op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.