Vulkanische-explosiviteitsindex

De vulkanische-explosiviteitsindex (Engels: Volcanic Explosivity Index), afgekort VEI, is een maat voor de grootte van vulkanische uitbarstingen, die in 1982 door Chris Newhall van de United States Geological Survey en Steve Self van de universiteit van Hawaï in Manoa is opgezet.[1]

De VEI bestaat uit acht klassen, gebaseerd op het volume van het uitgeworpen tefra en de hoogte van de eruptiekolom.

Vaak worden aan de verschillende klassen namen als "Plinisch", "Hawaïaans", "Stromboliaans" of "Vulcanisch" gegeven. Dit is niet altijd terecht, want zulke namen worden meestal gebruikt om andere kenmerken van een uitbarsting dan het tefravolume mee aan te duiden, zoals de mate van explosiviteit.

VEI Beschrijving Hoogte
eruptiekolom
Volume uitgeworpen tefra Classificatie Frequentie Voorbeeld
0 Niet explosief < 100 m < 10.000 m³ Hawaïaans Constant Kilauea
1 Zacht 100 - 1000 m 10.000 - 1.000.000 m³ Hawaïaans/ Stromboliaans Dagelijks Stromboli
2 Explosief 1 - 5 km 1.000.000 - 10.000.000 m³ Stromboliaans / Vulcanisch 2 weken Galeras (in 1992)
3 Ernstig 3 - 15 km 10.000.000 - 100.000.000 m³ Vulkanisch 3 maanden Nevado del Ruiz (in 1985)
4 Gewelddadig 10 - 25 km 100.000.000 m³ - 1 km³ Vulkanisch / Plinisch 18 maanden Galunggung (in 1982)
5 Vernietigend 20 - 35 km 1 - 10 km³ Plinisch 12 jaar Vesuvius (in 79)
6 Kolossaal > 30 km 10 - 100 km³ Plinisch / Ultra-Plinisch 50-100 jaar Krakatau (in 1883)
7 Super-kolossaal > 40 km 100 - 1000 km³ Ultra-Plinisch 500-1000 jaar Tambora (in 1815)
8 Mega-kolossaal > 50 km > 1000 km³ Ultra-Plinisch > 50000 jaar Yellowstonecaldera (640.000 jaar geleden)

De VEI-index is een logaritmische schaal: een uitbarsting die één eenheid op de index hoger scoort dan een andere, vormt in praktijk een 10 keer zo zware uitbarsting.

Om te voorkomen dat vulkanen die zonder veel geweld enorme hoeveelheden basalt laten uitvloeien ook hoog op de VEI-schaal zouden scoren, wordt alleen de hoeveelheid (explosief) uitgeworpen tefra geteld.

Vulkanen met een uitstoot van meer dan 1000 km³ worden sinds 2000 ook wel supervulkanen genoemd.

Lijst met voorbeelden

[bewerken | brontekst bewerken]
VEI Naam Jaar
0 Mauna Loa 2022
Piton de la Fournaise 2004
1 Kilauea 1983 - heden
Nyiragongo 2002
2 Mount Hood 1865-1866
Kilauea 1924
Tristan da Cunha 1961
White Island 2001
Mount Usu 2000-2001
3 Vesuvius 1913-1944
Surtsey 1963-1967
Eldfell 1973
Nevado del Ruiz 1985
Etna 2002-2003
4 Mont Pelée 1902
Paricutín 1943-1952
Hekla 1947
Galunggung 1982
Eyjafjallajökull 2010 (2x)
5 Vesuvius 79
Mount Agung 1963
Mount Saint Helens 1980
El Chichón 1982
Puyehue-Cordon Caulle 2011
6 Laacher See 12.900 jaar geleden
Ilopango 450 ± 30 jaar
Kuwae 1452 of 1453
Huaynaputina 1600
Laki 1783
Krakatau 1883
Novarupta (Katmai) 1912
Mount Pinatubo 1991
7 Long Valley Caldera 760.000 jaar geleden
Campi Flegrei 39.000 jaar geleden
Aira Caldera +-22.000 jaar geleden
Paoezjetka 6440 v.Chr. ± 25 jaar
Crater Lake 4900 v.Chr. ± 50 jaar
Kikai 4350 v.Chr.
Santorini (Thera) 1640 v.Chr.
Taupo 181
Tambora 1815
8 La Garita Caldera 27 miljoen jaar geleden
Yellowstone 2,2 miljoen jaar geleden
Yellowstone 640.000 jaar geleden
Toba 73.000 jaar geleden
Taupo (Oruanui) 26.500 jaar geleden