Żarów – Wikipedia, wolna encyklopedia

Żarów
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Główna ulica miasta
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	świdnicki
Gmina	Żarów
Aglomeracja	wałbrzyska
Prawa miejskie	7 października 1954 r.
Burmistrz	Przemysław Sikora
Powierzchnia	7,57 km²
Wysokość	ok. 190 – 215 m n.p.m.
Populacja (30.06.2023); • liczba ludności; • gęstość	; 6 474; 855,21 os./km²
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	58-130
Tablice rejestracyjne	DSW
	Położenie na mapie Polski Żarów
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Żarów
	Położenie na mapie powiatu świdnickiego Żarów
	Położenie na mapie gminy Żarów Żarów
	50°56′26″N 16°29′40″E/50,940556 16,494444
TERC (TERYT)	0219084
SIMC	0984746
	Urząd miejskiul. Zamkowa 2; 58-130 Żarów
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Żarów (niem. Saarau^[4]) – miasto w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Żarów.

Do 1954 roku Żarów był wsią i siedzibą gminy Żarów, w tymże roku zniesiono gminę i utworzono gromady Żarów obejmującą wieś i Żarów, nie obejmującą wieś. Następnie pierwszą gromadę przekształcono w miasto. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. wałbrzyskiego.

Wchodzi w skład Aglomeracji Wałbrzyskiej^[5].

Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. miasto zamieszkiwało 6507 osób^[1] (489. miejsce w kraju), natomiast gęstość zaludnienia wynosiła 859,6 osób/1 km²^[1] (28. miejsce w województwie dolnośląskim).

Geografia

Żarów jest położony na obszarze Wzgórz Strzegomskich, na Równinie Świdnickiej.

W okolicach Żarowa wydobywany był kaolin.

Demografia

Według danych z 31 grudnia 2014 miasto liczyło 6893 mieszkańców.

Piramida wieku mieszkańców Żarowa w 2014 roku^[6].

Nazwa

Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy „żary”^[7], która związana jest z wypalaniem, wyżarzaniem lasów w celu deforestacji. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako starszą od niemieckiej wymienia nazwę - Zary podając jej znaczenie „Abbrandort” czyli po polsku „Wypalona miejscowość”^[7]. Niemcy zgermanizowali nazwę na Saarau w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie^[7]. Znaczenie nazwy uwidocznione zostało w herbie.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[8]:

park miejski z aleją dębową, z 1860 r.
budynek administracyjno-mieszkalny
aleja dębowa przy stadionie, z poł. XIX w.
aleja lipowa, wzdłuż szosy do Łażan, powstała po 1830 r.

inne

Pałac w Żarowie^[9]

Edukacja i wychowanie

Przedszkole Miejskie,
Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy,
Zespół Szkół im. Jędrzeja Śniadeckiego,
Gminne Centrum Kultury i Sportu,
Teatr Bezdomny im. Bohumila Hrabala

Sport

W mieście działa Klub Sportowy „Zjednoczeni” założony w 1946 roku^[10]. Największy sukces klubu to gra w III lidze w sezonie 1993/94.

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół rzymskokatolicki:
- parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa
Świadkowie Jehowy:
- zbór Żarów (Sala Królestwa ul. Armii Krajowej 68)^[11]^[12]

Miasta partnerskie^[13]

Osoby związane z Żarnowem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Żarnowem.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Żarowie.

Zobacz też

Żarów (stacja kolejowa)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-08-15] (pol.).
↑ Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 20, Wrocław 2005, s. 647.
↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-12-13] (pol.).
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ Strona Główna - walbrzych24.com [online], walbrzych24.com [dostęp 2018-03-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-11] (pol.).
↑ Żarów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2015-12-30] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b ^c HeinrichH. Adamy HeinrichH., Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 41, OCLC 456751858 (niem.).
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 173. [dostęp 2012-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
↑ ]https://polska-org.pl/510621,Zarow,Palac_w_Zarowie.html Pałac w Żarowie/ Schloss Saarau]
↑ Skarb - Zjednoczeni Żarów [online], www.90minut.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-14] .
↑ Sala Królestwa w Żarowie.
↑ Gmina ŻARÓW (woj. dolnośląskie) [online], um.zarow.pl [dostęp 2017-03-16] .

Linki zewnętrzne

Strona Urzędu Miasta Żarowa
Saarau, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 189 .

[populacja-1] GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-08-15] (pol.).

[2] Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 20, Wrocław 2005, s. 647.

[populacja2023-3] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-12-13] (pol.).

[MP-4] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[5] Strona Główna - walbrzych24.com [online], walbrzych24.com [dostęp 2018-03-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-11] (pol.).

[populacja2016-6] Żarów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2015-12-30] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[Adamy-7] HeinrichH. Adamy HeinrichH., Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 41, OCLC 456751858 (niem.).

[8] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 173. [dostęp 2012-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

[9] ]https://polska-org.pl/510621,Zarow,Palac_w_Zarowie.html Pałac w Żarowie/ Schloss Saarau]

[10] Skarb - Zjednoczeni Żarów [online], www.90minut.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).

[11] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-14] .

[12] Sala Królestwa w Żarowie.

[13] Gmina ŻARÓW (woj. dolnośląskie) [online], um.zarow.pl [dostęp 2017-03-16] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Miasto	Żarów
Sołectwa	Bożanów Buków Gołaszyce Imbramowice Kalno Kruków Łażany Marcinowiczki Mielęcin Mikoszowa Mrowiny Pożarzysko Przyłęgów Pyszczyn Siedlimowice Wierzbna Zastruże
Miejscowości niesołeckie	Kalno-Wostówka Tarnawa

Miasta	Jaworzyna Śląska Strzegom Świdnica Świebodzice Żarów
Gminy miejskie	Świdnica Świebodzice
Gminy miejsko-wiejskie	Jaworzyna Śląska Strzegom Żarów
Gminy wiejskie	Dobromierz Marcinowice Świdnica

Przynależność wojewódzka	woj. wrocławskie
Miasta (1945–75)	Jaworzyna Śląska (od 1954) Strzegom Świdnica (do 1948 →) Świebodzice Żarów (od 1954)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Bojanice (do 1954) Domanice (do 1954) Goczałków (do 1954) Jaworzyna Śląska Lutomia (od 1973) Marcinowice Pszenno (do 1954) Słotwina (do 1954) Stanowice (do 1954) Strzegom (od 1973) Świdnica (od 1973) Żarów
Gromady (1954–72)	Bolesławice (1954–61) Bystrzyca Górna (1954–68) Ciernie (1954–68) Domanice (1954–72) Goczałków (1954–68) Granica (1954–59) Grodziszcze (1954–68) Jaroszów (1954–72) Jaworzyna Śląska (1954) Jaworzyna Śląska (1961–72) Lutomia (1954–72) Marcinowice (1954–72) Pastuchów (1954–61) Pszenno (1954–68) Słotwina (1961–62) Stanowice (1954–68) Strzegom (1960–72) Strzelce (1954–61) Świdnica (1968–72) Świebodzice (1968–72) Wiry (1954–72) Witków (1954–61) Witoszów Dolny (1954–61) Witoszów Dolny (1962–72) Żarów (1954) Żarów (1954–72) Żółkiewka (1954–59)