French
DeutschAdam Uziembło (polityk II RP) – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Data i miejsce urodzenia | 9 października 1885 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1 marca 1971 |
| Poseł na Sejm Litwy Środkowej | |
| Okres | od 1922 |
| Przynależność polityczna | Grupa Włościańska |
| Poseł na Sejm Ustawodawczy (II RP) | |
| Okres | od marca 1922 |
| Przynależność polityczna | |
Adam Uziembło (ur. 9 października 1885 w Paryżu, zm. 1 marca 1971 w Warszawie) – polski polityk, poseł na Sejm Litwy Środkowej i na Sejm Ustawodawczy, wieloletni działacz Polskiej Partii Socjalistycznej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Studiował polonistykę we Lwowie. Wstąpił do konspiracyjnej postępowej organizacji studenckiej „Promieniści” i został redaktorem jej organu prasowego „Promień”. Poznał tam swoją przyszłą żonę, Marię Jadwigę Wierzejską. Zaangażował się w działalność paramilitarnej grupy „Nieprzejednani”, powstałej z inspiracji Witolda Jodko-Narkiewicza. Udzielał się w Sekcji Lwowskiej PPS. Latem 1905 roku wyjechał do miejscowości Kimry nad Wołgą, do swojej matki.
W Kimrach wziął udział w ruchu rewolucyjnym 1905 roku, zostając komendantem lokalnej ponadpartyjnej Milicji Robotniczej. Oddział powstał w ramach samoobrony przed czarną sotnią, zawiązaną przez duchowieństwo i monarchistów. Liczebność Milicji dochodziła do 600 ludzi. Jej zadaniem było zagwarantowanie wolności obywatelskiej, realizacja postulatów socjalnych i walka z lichwą w środowisku kupieckim. Milicja, sprawująca władzę nad miejscowością, istniała od końca października do połowy grudnia. Uziembło rozwiązał grupę po upadku powstania moskiewskiego, wiedząc o spodziewanej interwencji wojska. W obawie przed aresztowaniem udał się do Moskwy, w Kimrach pozostawił matkę i żonę. Następnie wyruszył do Królestwa Polskiego, gdzie działał w konspiracyjnych PPS i PPS-Frakcji Rewolucyjnej[1].
W czasie I wojny światowej walczył w wojsku austriackim i Legionach.
W styczniu 1922 został wybrany do Sejmu Litwy Środkowej z listy Rad Ludowych. W trakcie kadencji wyszedł z Klubu Rad Ludowych i dołączył do Klubu Grupy Włościańskiej[2]. W marcu tego roku po samorozwiązaniu się Sejmu został delegatem do Sejmu Ustawodawczego. Jego podpis widnieje pod aktem przyłączenia Wileńszczyzny do Polski.
Po zakończeniu działalności politycznej zajmował się dziennikarstwem. W czasie II wojny światowej mieszkał w Krakowie, gdzie związał się z działalnością ZWZ i AK, a także lokalnego oddziału PPS. Po 1945 należał do organizacji WRN.
W 1946 wyjechał potajemnie z Polski. Osiadł w Paryżu, w którym pozostał aż do wiosny 1970. Na emigracji współpracował z polskimi ośrodkami opiniotwórczymi, m.in. Radiem Wolna Europa. Na krótko przed śmiercią wrócił do Polski.
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]W 2009 roku Ośrodek KARTA wydał wspomnienia Adama Uziembły pt. Niepodległość socjalisty, fragmenty są dostępne w wersji elektronicznej[3].
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Jego pierwszą żoną była Maria z d. Wierzejska, z którą miał syna Adama Uziembłę[4]. Po rozwodzie z pierwszą żoną zawarł w 1917 roku ponowny związek małżeński z Marią z d. Kalińską (późniejszą Marią Uziębło) i miał z nią córkę Anielę (ur. 1919)[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kimry – moja dyktatura, [w:] Adam Uziembło, Niepodległość Socjalisty, Warszawa: Ośrodek Karta, 2008, s. 62-63, 65, 74, 123, 125, 128, ISBN 978-83-88288-69-2.
- ↑ Sejm Wileński 1922 : przebieg posiedzeń według sprawozdań stenograficznych w opracowaniu kancelarji sejmowej, Wilno: Wydawnictwo Księgarni Józefa Zawadzkiego, 1922, s. 12 (pol.).
- ↑ A. Uziembło, Rewolucja w Kimrach, "Histmag.org", 3 lipca 2009.
- ↑ a b Roman Duda. Generał i matematyk: Adam Olgierd Uziembło (1906–1990). „Antiquitates Mathematicae”. 8(1), s. 142, 2014. Rzeszów: Polskie Towarzystwo Matematyczne. ISSN 1898-5203.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- (red.) Jacek Majchrowski, Kto był kim w II RP, Warszawa 1994
- Wileński słownik biograficzny, Henryk Dubowik (red.), Jan Malinowski (red.), Janusz Andruszkiewicz (oprac.), Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 2002, ISBN 83-87865-28-1, OCLC 830347331.