Aleksandr Alechin – Wikipedia, wolna encyklopedia
Aleksandr Alechin (ok. 1924) | |
Data i miejsce urodzenia | 31 października 1892 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 24 marca 1946 |
Obywatelstwo | |
Ranking FIDE | 2860 (maj 1931) wg Chessmetrics |
FIDE Top 100 | 1 (122 mies. między styczniem 1924 a lipcem 1944) |
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
Aleksander Aleksandrowicz Alechin, ros. Александр Александрович Алехин, fr. Alexandre Alekhine (ur. 31 października 1892 w Moskwie, zm. 24 marca 1946 w Estoril) – rosyjski i francuski szachista, czwarty mistrz świata w szachach[1][2], znany ze swojego bardzo ofensywnego stylu gry. Był mistrzem świata w latach 1927–1935, 1937–1946[3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Alechin urodził się w bogatej rodzinie. Jego ojciec był posiadaczem ziemskim i deputowanym do Dumy, matka, córka bogatego przemysłowca, była jego pierwszym nauczycielem szachów. Po rozegraniu sławnego turnieju w Petersburgu w 1914 był jednym z pierwszych szachistów, którym przyznano nieformalny wówczas tytuł arcymistrza. Oprócz języka rosyjskiego biegle posługiwał się językami angielskim, francuskim i niemieckim.
Kilka lat po rewolucji październikowej Alechin wyemigrował do Francji, gdzie w 1925 roku otrzymał francuskie obywatelstwo i rozpoczął studia na wydziale prawniczym w Sorbonie. Pomimo że nie ukończył swoich badań nad chińskim systemem więziennictwa, przez resztę życia był tytułowany doktorem prawa.
W 1927 roku, po pokonaniu Capablanki, zdobył tytuł mistrza świata, po czym konsekwentnie odmawiał swojemu rywalowi prawa do rewanżu. W 1935 roku utracił swój tytuł na rzecz Maxa Euwego. Przyczyną porażki było najprawdopodobniej nadużywanie alkoholu. Alechin uporał się z tym problemem i w roku 1937 odzyskał tytuł mistrza świata, pokonując Euwego w meczu rewanżowym. Tytuł zachował już do śmierci[4].
Po upadku Francji Alechin, nie mogąc uzyskać wizy wyjazdowej do USA (żona Alechina była Amerykanką) oraz w celu zabezpieczenia kolekcji swoich obrazów w posiadłości żony we Francji, pisał do gazety „Pariser Zeitung ” w 1941 antysemickie artykuły i rozpoczął okres kolaboracji z Niemcami[5].
Podczas II wojny światowej Alechin brał udział w turniejach organizowanych w nazistowskich Niemczech, w krajach przez Niemcy okupowanych (Francja, Czechy, Polska) oraz w krajach neutralnych (Hiszpania, Portugalia). Po wojnie był traktowany jako persona non grata przez organizatorów turniejów[6][7].
Alechin planował przystąpienie do kolejnego meczu o mistrzostwo świata przeciwko Michaiłowi Botwinnikowi. Te plany pokrzyżowała śmierć mistrza świata w portugalskim mieście Estoril. Skremowane szczątki pochowano na paryskim Cmentarzu Montparnasse, nagrobek ufundowała FIDE. Okoliczności jego śmierci nie są jasne[8].
Aleksander Alechin to jeden z najwybitniejszych szachistów w historii szachów. Wziął udział w 87 turniejach szachowych, zajmując (lub dzieląc) pierwsze miejsce w 67 turniejach. Jest też autorem ważnych opracowań teoretycznych. Pozostawił po sobie poważną spuściznę z zakresu literatury szachowej[9].
Według Chessmetrics jego ranking w roku 1931 wynosił 2860[10].
Niektóre szachowe otwarcia i warianty nazwano imieniem Alechina. Najważniejszym z nich jest obrona Alechina, powstająca po posunięciach 1.e4 Sf6.
Na cześć Alechina została nazwana planetoida (1909) Alekhin.
Wizyta Aleksandra Alechina w Poznaniu w grudniu 1928 roku znalazła swoje odbicie w powieści kryminalnej Piotra Bojarskiego „Arcymistrz”[11].
Mecze Alechina o mistrzostwo świata
[edytuj | edytuj kod]Rok | Przeciwnik | Wynik |
---|---|---|
1927 | Capablanca | wygrana (+6-3=25) |
1929 | Bogolubow | wygrana (+11-5=9) |
1934 | Bogolubow | wygrana (+8-3=15) |
1935 | Euwe | przegrana (+8-9=13) |
1937 | Euwe | wygrana (+10-4=11) |
W nawiasach: liczba wygranych, przegranych i zremisowanych partii. |
Publikacje poświęcone Alechinowi
[edytuj | edytuj kod]- Alexander Alekhine – My Best Games of Chess, 1908 – 1937 (Dover, 1985);
- Leonard Skinner, Robert Verhoeven – Alexander Alekhine’s Games of Chess, 1902 – 1946 (McFarland, 1999);
- Pablo Moran – A. Alekhine, Agony of a Chess Genius (McFarland, 1989);
- Irving Chernev – Twelve Great Chess Players and Their Best Games (Dover, 1995).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Aleksander Alechin – czwarty mistrz świata [online], mlodytechnik.pl [dostęp 2023-09-19] (pol.).
- ↑ W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, Warszawa 1986, s. 16.
- ↑ W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, 1986, s. 16.
- ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press 2021, s. 156 nn.
- ↑ Andrzej Filipowicz „Dzieje Polskiego Związku Szachowego”, Wydawnictwo „O-K”, Warszawa 2007.
- ↑ Was Alekhine a Nazi? by Edward Winter.
- ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa 2021, s. 160 n.
- ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach, s. 160.
- ↑ W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, Warszawa 1986, s. 20.
- ↑ Chessmetrics Player Profile: Alexander Alekhine.
- ↑ Arcymistrz – Piotr Bojarski | Książka w Lubimyczytac.pl – Opinie, oceny, ceny.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- W.Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, Warszawa 1986, s. 16–24.
- Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press 2021. Tłum. z angielskiego: Jerzy J. Malinowski.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Aleksandr Alechin – wybrane partie szachowe (ang.)
- Alekhine’s Death by Edward Winter (ang.)
- Aljechins Tod – ein ungelöstes Rätsel? (niem.)
- Aleksander Alechin – czwarty mistrz świata (pol.)
- Alexander Alekhine – Najlepsi szachiści na świecie (niem.)
- ISNI: 0000000081614653
- VIAF: 86707673
- LCCN: n50033482
- GND: 118501992
- LIBRIS: jgvx0n224gb1jft
- BnF: 13539564v, 168253809
- SUDOC: 050702327
- SBN: REAV097592
- NLA: 35002877
- NKC: jn20000700024
- BNE: XX1075785
- NTA: 068607725
- BIBSYS: 90056529
- CiNii: DA10938190
- Open Library: OL384012A
- PLWABN: 9810614633705606
- NUKAT: n2007150471
- J9U: 987007257517705171
- LNB: 000177280
- NSK: 000094211
- CONOR: 35533667
- LIH: LNB:8dW;=BZ