Aleksander Kraushar – Wikipedia, wolna encyklopedia

Aleksander Kraushar

Alkar

Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1843 Warszawa
Data i miejsce śmierci	11 grudnia 1931 Warszawa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach

Aleksander Kraushar, pseud. Alkar (ur. 17 stycznia 1843 w Warszawie, zm. 11 grudnia 1931 tamże) – polski adwokat, historyk, publicysta, poeta, działacz kulturalno-oświatowy, członek Towarzystwa Historycznego we Lwowie^[1].

Urodził się w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, jako syn Hermana Kraushara (zm. 1902)^[2] i Idalii z domu Apt (zm. 1845)^[3]. Studiował prawo w Szkole Głównej. Studia skończył w 1867. Po wybuchu powstania styczniowego działał w prasie tajnej. Redagował dział Wiadomości z pola bitwy w półurzędowym organie Rządu Narodowego Niepodległość^[4][5] oraz redagował tajne czasopismo Prawda. Po ukończeniu studiów podjął praktykę adwokacką. Jednocześnie przeglądał zasoby archiwów krajowych i zagranicznych, publikując wiele prac źródłowych z historii Polski zawierających liczne cytaty, w tym historię Żydów w Polsce, o życiu i twórczości licznych postaci historycznych oraz o Warszawie. Łącznie opublikował kilkaset prac naukowych, w tym ponad sto poświęconych Warszawie. Był współzałożycielem Towarzystwa Miłośników Historii.

W 1881 był jednym z czterdziestu pięciu członków założycieli Kasy im. Józefa Mianowskiego – Fundacji Popierania Nauki w Warszawie.

W 1885 poślubił Jadwigę Bersohn (1853-1912), córkę Mathiasa Bersohna. Ich dom był ważnym ośrodkiem życia umysłowego Warszawy. Ich córką była Zuzanna Rabska, żona Władysława Rabskiego.

Opowiadał się za asymilacją ludności żydowskiej. Był członkiem komitetu budowy synagogi na Tłomackiem. W 1903 wraz z żoną przeszedł na katolicyzm.

5 sierpnia 1921 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[6].

Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 51-1-28)^[7].

W swych pierwszych wierszach pisał o niedoli żydowskiej. W 1862 wydał tomik Listki^[8], w którym umieścił wiersz Handel! Handel!^[9]:

W swej twórczości historyczno-publicystycznej zajmował się przede wszystkim okresem 1800–1830, obejmując jednak również okresy wcześniejsze i czasy mu współczesne. Za najbardziej znaczące jego dzieło jest uznawana monografia Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk 1800–1832, wydana w 8 tomach ze skorowidzem w latach 1900–1911^[10].

• Czary na dworze Batorego^[11]
• Książę Repnin i Polska w pierwszem czteroleciu panowania Stanisawa Augusta, 1764-1768^[12]
• Neo-cyganerya warszawska : wspomnienia o ludziach i rzeczach literackich z niedawnej przeszłości, 1780-1880^[13]
• Strofy (Kraków 1890)^[14],
• Drobiazgi historyczne (t. 1-2 1891-92)
• Frank i frankiści polscy 1726-1816. Monografia historyczna osnuta na źródłach archiwalnych i rękopiśmiennych, 1895
• Bourboni na wygnaniu w Mitawie i Warszawie. Szkic historyczny 1798-1805, 1899
• Obrazy i wizerunki historyczne (1906)^[15],
• Okruchy przeszłości (1913)^[16],
• Miscellanea Historyczne (1-73 1903-20),
• Kartki z pamiętnika Alkara (t. 1-2 1910-13)^[17][18],
• Salony i zebrania literackie warszawskie na schyłku w. XVIII i w ubiegłym stuleciu (1916),
• tzw. drugi pamiętnik J. Kilińskiego^[19],
• pamiętnik Niemcewicza z lat Księstwa Warszawskiego,
• dziennik podróży F. K. Bohusza (przypisując go mylnie St. Staszicowi)^[20].
• Sprawy krzyżackie w Polsce, według dyplomatów archiwalnych: 1226-1421, Wyd. Gebethner i Wolff, Warszawa 1911^[21].

• Jan Jagielski, Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51, Zesz. 1, Kwatery przy Alei Głównej, Wyd. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, Warszawa 1996, s. 40-41.

• Iwona Opoczyńska, "Wolno ci Izraelu nazwać człowiekiem", www.zwoje-scrolls.com
• Publikacje prof. Kraushara udostępnione w zasobach Federacji Bibliotek Cyfrowych
• Zdigitalizowane prace A. Kraushara udostępnione na www.archive.org
• Książki Aleksandra Kraushara w serwisie polona.pl