Aleksandr Pietrow (szachista) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Aleksander Pietrow

Data i miejsce urodzenia	12 lutego 1794 Biserów
Data i miejsce śmierci	22 kwietnia 1867 Warszawa
Obywatelstwo	Rosja

Aleksandr Pietrow, ros. Александр Дмитриевич Петров (ur. 12 lutego 1794 w Biserowie w guberni pskowskiej, zm. 22 kwietnia 1867 w Warszawie) – rosyjski szachista, teoretyk i autor kompozycji szachowych.

Pochodził z zamożnej szlacheckiej rodziny. Grał w szachy od siódmego roku życia. Od 1804 roku mieszkał w Petersburgu, gdzie już jako młodzieniec zaliczał się do szachowej elity. W 1809 roku pokonał jednego z petersburskich mistrzów królewskiej gry, A. Koliewa. Wkrótce zyskał opinię najsilniejszego szachisty Rosji. Ukończył studia na wydziale mechanicznym petersburskiego uniwersytetu. Był założycielem pierwszego szachowego klubu w Rosji, Petersburskiego Towarzystwa Miłośników Gry Szachowej.

W 1824 roku opublikował jedną z pierwszych rosyjskich książek szachowych Шахматная игра (Gra w szachy). Dwa pierwsze rozdziały zawierały usystematyzowany wykład o teorii szachów, trzy następne były poświęcone grze praktycznej. Książka zawierała wybór partii Philidora, na którego autor często się powoływał. Pietrow wysoko cenił nauki Philidora o grze pionami, jednak poddawał krytyce niektóre jego twierdzenia. Wprowadził wiele nowych idei, podkreślał znaczenie precyzyjnego liczenia wariantów oraz aktywnej obrony. W Rosji często nazywano go rosyjskim Philidorem.

Pietrow był pionierem rosyjskiej kompozycji szachowej. Jego wielochodowe problemy były trudne do rozwiązania. Publikował dowcipne zadania nawiązujące do rzeczywistych wydarzeń. Najsławniejszym z nich jest Ucieczka Napoleona z Moskwy do Paryża, opublikowana w 1824 roku.

W 1840 roku Pietrow zamieszkał w Warszawie. Był wysokim urzędnikiem carskiej administracji. Jego dom stał się miejscem spotkań polskich i rosyjskich szachistów. Tygodnik Ilustrowany publikował zadania "najznakomitszego szachisty warszawskiego". W latach czterdziestych Pietrow pokonał młodego rosyjskiego mistrza Carla Jänischa. W 1851 roku otrzymał od Howarda Stauntona zaproszenie na pierwszy turniej międzynarodowy w Londynie, jednak z zaproszenia nie skorzystał. W 1854 i 1859 roku wygrał dwa mecze z Siergiejem Urusowem 3 – 1 i 13 – 7.

W 1863 roku Pietrow opuścił Warszawę i udał się w podróż po zachodniej Europie. Bezpośrednim powodem wyjazdu było powstanie styczniowe. Pietrow był w trudnej sytuacji, nie mogąc pogodzić szczerej sympatii do Polski i Polaków z lojalnością wobec swoich przełożonych. Odwiedził Wiedeń i Paryż, był gościem Café de la Régence, jednak nie rozegrał oficjalnych meczów z wybitnymi europejskimi szachistami.

Wkład Pietrowa w teorię otwarć szachowych (a także gry końcowej) był bardzo duży. Jako pierwszy gruntownie przeanalizował warianty partii rosyjskiej, której angielska nazwa (Petrov's defence) pochodzi od jego nazwiska^[1]. Znany jest również gambit Pietrowa w debiucie gońca oraz wariant Pietrowa w gambicie królewskim.

• W. Litmanowicz, J. Giżycki, "Szachy od A do Z", tom II, Warszawa 1987, ss. 884-886

• Aleksandr Pietrow – wybrane partie szachowe (ang.)