Antoni Dubiński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Antoni Dubiński

podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	30 marca 1891 Ihumeń
Data i miejsce śmierci	1940 USRR, ZSRR
Przebieg służby
Lata służby	1908–1940
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Litwy Środkowej Wojsko Polskie
Jednostki	113 Pułk Piechoty Miński Pułk Strzelców Nowogródzki Pułk Strzelców 30 Pułk Strzelców Kaniowskich 79 Pułk Piechoty Batalion KOP „Łużki” 29 Pułk Strzelców Kaniowskich PKU Chełm KRU Chełm
Stanowiska	dowódca kompanii dowódca batalionu szef sztabu pułku kwatermistrz pułku komendant PKU komendant RU
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska Wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Antoni Dubiński (ur. 18 marca^?/30 marca 1891 w Ihumeniu, zm. 1940 w ZSRR) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Urodził się 30 marca 1891 w Ihumeniu jako syn Felicjana i Izabelli z domu Zabielskiej^[1][2][a]. W rodzinnym mieście ukończył siedmioklasową szkołę miastową. Absolwent szkoły wojskowej dla małoletnich, egzamin dojrzałości zdał w 1908, po czym do 1911 uczył się w rosyjskiej Oficerskiej Szkole Piechoty w Wilnie. Po jej ukończeniu, w Armii Imperium Rosyjskiego został awansowany podporucznikiem. Od maja 1914 służył w 113 pułku piechoty. Po wybuchu I wojny światowej od sierpnia 1914 służył w szeregach macierzystego pułku na froncie jako dowódca kompanii. Trafił do niewoli niemieckiej, w której przebywał prawie cztery lata, od lutego 1915 do grudnia 1918.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Mińskiego pułku strzelców w składzie 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej Wojska Litwy Środkowej. Od lutego 1919 na stanowisku dowódcy 4 kompanii i dowódca batalionu w szeregach brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej i wojnie polsko-bolszewickiej. W międzyczasie, w 1919 ukończył kurs dowódców batalionów w Dęblinie. 1 marca 1920 został awansowany do stopnia kapitana Wojska Polskiego. Od 20 czerwca 1920 służył w Nowogródzkim pułku strzelców. 5 lipca 1920 trafił do niewoli sowieckiej, z której zbiegł 29 października 1920 i powrócił do Polski. Następnie w trwającej wojnie z bolszewikami służył jeszcze w 30 pułku Strzelców Kaniowskich jako dowódca batalionu. Za czyny z 15–17 maja 1920, podczas których przez trzy dni dowodząc batalionem walczył z większymi od swoich siłami wroga, otrzymał Order Virtuti Militari. Został osadnikiem wojskowym w Karolinowie (nr 3) w powiecie postawskim (26 listopada 1926)^[4].

Po wojnie, do sierpnia 1922 służył w 30 pułku. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 438. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[5]. Przydzielony do 79 pułku piechoty, stacjonującym w garnizonie Słonim, do 1924 był w tej jednostce dowódcą batalionu. Z dniem 25 października 1925 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko dowódcy 5 batalionu granicznego w Łużkach^[6]. 16 lutego 1926 roku otrzymał przeniesienie do 29 pułku Strzelców Kaniowskich w Kaliszu na stanowisko dowódcy II batalionu detaszowanego w Szczypiornie^[7]. 23 maja 1927 roku został przesunięty na stanowisko kwatermistrza pułku^[8]. 23 stycznia 1928 roku awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 30. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[9]. 12 marca 1929 roku został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Chełm na stanowisko pełniącego obowiązki komendanta^[10][11]. 1 września 1938 roku kierowana przez niego jednostka została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Chełm, a zajmowane przez niego stanowisko otrzymało nazwę „komendant rejonu uzupełnień”^[12].

Podczas kampanii wrześniowej ewakuował się wraz z kadrą KRU Chełm na wschód. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939, wraz z oficerami został aresztowany przez sowietów pod Zdołbunowem. Uwolnił się z niewoli, po czym dotarł do Tarnopola, gdzie przebywali jego krewni. Następnie przekroczył granicę z Rumunią w okolicach Zaleszczyk i został zatrzymany przez funkcjonariuszy rumuńskiej straży granicznej i przekazany przez nich sowietom. Był więziony w Czortkowie. Na początku 1940 wyrokiem został skazany na trzy lata ciężkich robót. Następnie przyznał się do służby w Wojsku Polskim w randze oficera. Na wiosnę 1940 został zamordowany przez NKWD. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 57/2-39 oznaczony numerem 983)^[13]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Jego żoną była Joanna (zm. w 1946 w wieku 46 lat), z którą miał córki Marię (zm. 2012) i Wandę (zm. 2010).

22 września 2012, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” przy Zespole Szkół Ogólnokształcących Integracyjnych nr 1 w Krakowie został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Antoniego Dubińskiego^[14].

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4145 (1922)^[15]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)^[16][17]
• Krzyż Walecznych
• Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej (3 marca 1926)^[18]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

• Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• Obozy NKWD dla jeńców polskich

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• K. Banaszek, W. K. Roman, Z. Sawicki, Kawalerowie orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich, Warszawa 2000, s. 65.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Antoni Dubiński. ogrodywspomnien.pl. [dostęp 2015-01-23].
• Antoni Dubiński. zsoi1krakow.pl. [dostęp 2015-01-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 stycznia 2015)].