Apollo 8 – Wikipedia, wolna encyklopedia

Apollo 8
	Dane misji
Indeks COSPAR	1968-118A
Zaangażowani	NASA
	Pojazd
Statek kosmiczny	Moduł dowodzenia; Apollo 8
Masa pojazdu	CSM 28 817 kg; LTA 9026 kg
Rakieta nośna	Saturn V SA-503
	Załoga
	; Załoga misji Apollo 8.; Od lewej: Borman, Anders, Lovell
Dowódca	Frank Borman
Załoga	James Lovell, William Anders
	Start
Miejsce startu	Kennedy Space Center; wyrzutnia LC 39A
Początek misji	21 grudnia 1968; 12:51:00 UTC
	Orbita okołoziemska
Apogeum	185,2 km
Perygeum	184,4 km
	Misja księżycowa
Liczba orbit księżycowych	10
Czas na orbicie księżycowej	20 h 10 min 13 s; od 24 grudnia, 09:59:20 UTC do 25 grudnia, 06:10:16 UTC
	Lądowanie
Miejsce lądowania	8°06′N 165°01′W/8,100000 -165,016667 (wodowanie)
Lądowanie	27 grudnia 1968; 15:51:42 UTC
Czas trwania misji	6 d 3 h 0 min 42 s
	Program Apollo
	Multimedia w Wikimedia Commons

Apollo 8 – druga załogowa misja kierowana przez amerykańską agencję kosmiczną NASA w ramach programu Apollo. Apollo 8 było pierwszą misją, która wyniosła ludzi poza orbitę okołoziemską. Pierwsza misja w historii, podczas której człowiek okrążył Księżyc. Misja Apollo 8 trwała 6 dni i 3 godziny: przeciwną stronę Księżyca osiągnięto po ponad 69 godzinach lotu, a w ciągu 20 godzin lotu wokół Księżyca, moduł załogowy dziesięciokrotnie okrążył satelitę Ziemi^[1]^[2]. Jej celem było zebranie informacji o możliwych miejscach lądowania. Z modułu załogowego tej misji, wykonano pierwsze w historii fotografie całej Ziemi.

Podstawowe dane

źródło^[3]

Statek kosmiczny: CSM-103, LTA-B^[a]
Rakieta nośna: SA-503
Stanowisko startowe: 39A
Masa startowa rakiety nośnej: 2 822 172 kg
Masa startowa statku kosmicznego: 43 668 kg
Masa umieszczona na orbicie okołoziemskiej: 128 002 kg
Masa umieszczona na orbicie okołoksiężycowej: 21 202 kg
Start: 07:51:00 EST
Azymut startu: 72°
Orbita okołoziemska:
- apogeum: 185,2 km
- perygeum: 184,4 km
Orbita okołoksiężycowa:
- Początkowa:
  - aposelenium: 312,1 km
  - peryselenium: 111,1 km
- Parkingowa (po cyrkularyzacji):
  - aposelenium: 112, 4 km
  - peryselenium: 110,6 km
Czas trwania misji: 6 dni 3 godz. 42 s.
Wodowanie: 10:51:42 EST, 27 grudnia 1968

Statek kosmiczny i rakieta nośna

źródło^[3]

Czas dostarczenia elementów AS-503 do KSC:
- Statek kosmiczny:
  - CSM: sierpień 1968
  - LTA: styczeń 1968
- Rakieta nośna:
  - Pierwszy stopień (S-IC): grudzień 1967
  - Drugi stopień (S-II): czerwiec 1968
  - Trzeci stopień (S-IVB): grudzień 1967
  - Instrument Unit (IU): styczeń 1968
- Masa startowa statku kosmicznego: 43 668 kg
- Masa startowa rakiety nośnej: 2 822 172 kg
- Masa umieszczona na orbicie okołoziemskiej: 128 002 kg
- Masa umieszczona na orbicie okołoksiężycowej: 21 202 kg

Załoga

W związku ze zmianą charakteru misji, NASA zmieniła również załogę. Astronauci wyznaczeni do misji Apollo 8 zostali przesunięci do misji Apollo 9^[3].

Podstawowa

dowódca: Frank Borman (2)
pilot modułu dowodzenia: James Lovell (3)
pilot modułu księżycowego: William A. Anders (1)

Rezerwowa

dowódca: Neil A. Armstrong
pilot modułu dowodzenia: Edwin E. Aldrin, Jr.
pilot modułu księżycowego: Fred W. Haise, Jr.

Główne cele misji

źródło^[3]

Test procedur i infrastruktury naziemnej w locie załogowym z wykorzystaniem statku Apollo i rakiety Saturn V
Przeprowadzenie testu nominalnych i alternatywnych procedur misji księżycowej według scenariusza LOR (Lunar Orbit Rendezvous), z uwzględnieniem elementów:
- umieszczenie statku na trajektorii lotu w kierunku Księżyca (TLI – Translunar Injection)
- prowadzenie nawigacji, łączności i korekt trajektorii lotu
- ocena zużycia zasobów statku Apollo i zastosowanie pasywnej kontroli termicznej.

Misja

Ziemia sfotografowana w czasie misji Apollo 8 z orbity Księżyca (Wigilia Bożego Narodzenia – rok 1968)

Moduł dowodzenia Apollo 8 na pokładzie lotniskowca USS Yorktown

Astronauci Apollo 8 byli pierwszymi ludźmi, którzy opuścili niską orbitę okołoziemską i odwiedzili inne ciało niebieskie. Początkowo zakładano, że następna misja po Apollo 7 będzie testem na orbicie okołoziemskiej, tak jak kolejna, Apollo 9. Plany zmieniono z obawy przed szybkimi postępami radzieckiego programu Zond, mającego na celu wysłanie wokół Księżyca pojazdu Sojuz wyniesionego przez rakietę Proton z jednym lub dwoma kosmonautami na pokładzie. Ta informacja o radzieckich zamiarach, która dotarła do NASA latem 1968 roku, spowodowała wyznaczenie nowego celu misji Apollo 8. 19 sierpnia polecono załodze rozpocząć trening do lotu na orbitę okołoksiężycową^[3]. W krótkim czasie przystosowano pojazd Apollo 8 do lotu w kierunku Księżyca, mimo że była to dopiero druga misja załogowa Apollo, i mimo braku zabezpieczenia w postaci zdublowanych systemów podtrzymywania życia na pokładzie modułu księżycowego, które później uratowały życie załogi Apollo 13. Podobna awaria zabiłaby astronautów Apollo 8.

Załoga Apollo 8 podróżowała w module dowodzenia. Statek nie posiadał modułu księżycowego. Zakłady Grummana nie mogły nadążyć z programem i żaden lądownik nie był jeszcze gotowy. Postanowiono, że pod osłoną SLA trzeciego stopnia rakiety zostanie umieszczony Lunar Module Test Article (LTA), pełniący funkcję balastu. LTA-B odbiegał od wszystkich poprzednich makiet lądownika. Był to pusty cylinder, posiadający jedynie szczątkową postać nóg, które późniejszym LM nadawały charakterystyczny wygląd pająka^[3]. Misja Apollo 8 była pierwszą misją załogową wystrzeloną przez rakietę Saturn V, która odbyła do tego czasu jedynie dwa loty. Rakieta zadziałała idealnie, podobnie jak silnik SPS modułu serwisowego wypróbowany uprzednio podczas misji Apollo 7. Pojazd wszedł na orbitę wokółksiężycową rankiem 24 grudnia 1968 roku i przez następnych 20 godzin okrążał Księżyc. Astronauci wykonali dokumentację fotograficzną i poszukiwali ewentualnych miejsc do lądowania.

W trakcie misji wykonano sześć transmisji na żywo. Podczas transmisji telewizyjnej w Wigilię Bożego Narodzenia, astronauci odczytali fragmenty Księgi Rodzaju^[4]. W tym samym dniu wykonali także słynne pierwsze kolorowe zdjęcie wschodu Ziemi^[5] nad Księżycem.

Misja Apollo 8 dowiodła, że podróż na Księżyc i z powrotem jest możliwa. Stanowiło to wielkie osiągnięcie dla programu Apollo i wskrzesiło zaufanie do programu kosmicznego, nadwerężone tragedią załogi Apollo 1.

Moduł dowodzenia jest od 1971 roku eksponatem w Muzeum Nauki i Przemysłu w Chicago^[6]. Moduł serwisowy został odrzucony przed wejściem w atmosferę, a moduł księżycowy nie stanowił elementu pojazdu podczas tej misji.

Przebieg misji Apollo 8

Czas T+	Manewr	Czas trwania pracy rakiety	Zmiana prędkości	Orbita
T+00:00:00	Start
T+00:02:06	Wyłączenie centralnego silnika stopnia S-IC	132 sekund
T+00:02:34	Wyłączenie silników stopnia S-IC	160 sekund	+2304 m/s
T+00:02:36	Zapłon silników stopnia S-II
T+00:08:44	Wyłączenie silników stopnia S-II	318,4 sekund	+4108 m/s
T+00:08:45	Zapłon stopnia S-IVB
T+00:11:25	Wyłączenie silników stopnia S-IVB	160 sekund	+980 m/s
T+00:11:35	Wejście na orbitę			191,3 × 181,5 km
T+02:50:37	Ponowny zapłon silników stopnia S-IVB
T+02:55:55	Wyłączenie silników stopnia S-IVB	318,4 sekund	+3040 m/s
T+02:56:05	Opuszczenie orbity okołoziemskiej
T+03:21:00	Oddzielenie stopnia S-IVB
T+11:00:00	Poprawka kursu	14,6 sekund	2,6 m/s
T+60:59:55	Poprawka kursu 2	12,8 sekund
T+69:12:27	Manewr wejścia na orbitę księżycową 1	246,9 sekund	-894 m/s	312,1 × 110,9 km
T+73:35:07	Manewr wejścia na orbitę księżycową 2	9 sekund	+41 m/s	112,4 × 110,6 km
T+89:19:17	Opuszczenie orbity księżycowej	203,7 sekund	+1067 m/s
T+103:59:54	Poprawka kursu 3	14 sekund
T+146:28:48	Odrzucenie modułu serwisowego
T+146:46:13	Wejście w atmosferę
T+147:00:42	Wodowanie

Wodowanie

źródło^[3]

Miejsce wodowania: Pacyfik, 8°6′N, 165°1′W.
Okręt ratowniczy: USS Yorktown
Podjęcie załogi: 12:20 EST 27 grudnia 1968
Podjęcie kapsuły CM: 13:20 EST 27 grudnia 1968

Podsumowanie

źródło^[3]

Pierwsza załogowa misja z wykorzystaniem rakiety nośnej Saturn V.
Pierwszy załogowy lot w pobliże Księżyca.
Największa prędkość osiągnięta przez człowieka – 11,04 km/s (podczas wejścia w atmosferę).
Pierwsza telewizyjna transmisja, ukazująca powierzchnię Księżyca.
Najdalsza podróż w kosmos z udziałem człowieka.
Pierwszy lot, podczas którego człowiek opuścił sferę oddziaływania grawitacyjnego Ziemi.

Misja zrealizowała wszystkie wyznaczone zadania. Po raz pierwszy umieszczono statek Apollo wersji Block II na szczycie rakiety Saturn V i był to pierwszy lot załogowy z wykorzystaniem tej rakiety. Po raz pierwszy człowiek wyrwał się ziemskiej grawitacji i znalazł się dalej niż na orbicie wokół naszej planety. Pierwszy raz człowiek osobiście zobaczył niewidoczną z Ziemi odwrotną stronę Księżyca. Obejrzał powierzchnię naszego satelity z odległości 110 kilometrów, a także Ziemię z odległości prawie 400 tysięcy kilometrów.
Systemy rakiety i statku działały prawidłowo, nie zanotowano żadnych poważnych odstępstw od normy.

Przypisy

↑ Apollo 8 [online], NASA, 21 grudnia 2017 [dostęp 2018-12-27] (ang.).
↑ StephanieS. Zeller StephanieS., Apollo 8: The Far Side, RobR. Garner (red.) [online], NASA, 20 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-27] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Robert Godwin: Apollo. Początek programu.. Warszawa: Prószyński Media Sp. z o.o., 2011, s. 61-65. ISBN 978-83-7648-831-8.
↑ AleksanderA. Fiuk AleksanderA., Święta na orbicie Księżyca – 50. rocznica misji Apollo 8 [online], Kosmonauta.net, 24 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-27] (pol.).
↑ Na Księżycu nie występują wschody i zachody Ziemi. Z punktu, z którego zostało zrobione zdjęcie „Wschód Ziemi”, Ziemia jest zawsze widziana pod tym samym kątem, ale różnie oświetlona przez Słońce.
↑ To the Moon and Back Again [online], www.msichicago.org [dostęp 2018-12-27] (ang.).

Uwagi

↑ LTA (Lunar Module Test Article)-makieta lądownika księżycowego

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona NASA poświęcona Apollo 8, zawiera transmisję wigilijną (ang.)
Apollo 8 w Encyclopedia Astronautica (ang.)
Chronologia pojazdów Apollo (ang.)
Raport podsumowujący program Apollo (ang.)

[1] Apollo 8 [online], NASA, 21 grudnia 2017 [dostęp 2018-12-27] (ang.).

[2] StephanieS. Zeller StephanieS., Apollo 8: The Far Side, RobR. Garner (red.) [online], NASA, 20 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-27] .

[apollo-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Robert Godwin: Apollo. Początek programu.. Warszawa: Prószyński Media Sp. z o.o., 2011, s. 61-65. ISBN 978-83-7648-831-8.

[5] AleksanderA. Fiuk AleksanderA., Święta na orbicie Księżyca – 50. rocznica misji Apollo 8 [online], Kosmonauta.net, 24 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-27] (pol.).

[6] Na Księżycu nie występują wschody i zachody Ziemi. Z punktu, z którego zostało zrobione zdjęcie „Wschód Ziemi”, Ziemia jest zawsze widziana pod tym samym kątem, ale różnie oświetlona przez Słońce.

[7] To the Moon and Back Again [online], www.msichicago.org [dostęp 2018-12-27] (ang.).

[uwaga1-4] LTA (Lunar Module Test Article)-makieta lądownika księżycowego

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]