Ara zielona – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ara zielona
	Ara militaris
	(Linnaeus, 1766)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	papugowe
Rodzina	papugowate
Podrodzina	papugi neotropikalne
Plemię	Arini
Rodzaj	Ara
Gatunek	ara zielona
Synonimy
	Psittacus militaris Linnaeus, 1766;
	Psittacus militaris Linnaeus, 1766;
Podgatunki
	A. m. mexicanus Ridgway, 1915; A. m. militaris (Linnaeus, 1766); A. m. bolivianus Reichenow, 1908;
	A. m. mexicanus Ridgway, 1915; A. m. militaris (Linnaeus, 1766); A. m. bolivianus Reichenow, 1908;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	; Podgatunki oznaczone różnymi odcieniami zieleni
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Ara zielona^[3] (Ara militaris) – gatunek dużego ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae), podrodziny papug neotropikalnych (Arinae). Występuje w Ameryce Południowej i Meksyku.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Karol Linneusz w 1766. Nie wskazał miejsca pochodzenia holotypu. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Psittacus militaris^[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza arę zieloną w rodzaju Ara. Wyróżnia 3 podgatunki^[5]. Przedstawiciele poszczególnych podgatunków nie różnią się od siebie znacząco i niektórzy autorzy uznają gatunek za monotypowy^[4].

W 2018 w Meksyku odnaleziono liczącą sobie 2000 lat dobrze zachowaną mumię papugi. Prawdopodobnie jest to ara zielona pochodząca z nieistniejącego już dzisiaj podgatunku. Znalezisko to może sugerować, że mieszkańcy okolicznych rejonów trzymali te zwierzęta w celu religijnym lub też jako pupile domowe^[6].

Podgatunki i zasięg występowania

IOC wyróżnia następujące podgatunki^[5]:

A. m. mexicanus Ridgway, 1915 – zachodni i północno-wschodni Meksyk od centralnego stanu Sonora po Oaxaca i od wschodniego Nuevo León po wschodni stan San Luís Potosí^[4]
A. m. militaris (Linnaeus, 1766) – Sierra Nevada de Santa Marta, Sierra de Perijá, Cordillera de la Costa (północna Wenezuela) na południe przez kolumbijską część Andów, wschodni Ekwador, Peru i zachodnią Boliwię^[4]
A. m. bolivianus Reichenow, 1908 – wschodnie stoki Andów w centralnej Boliwii (zachodni departament Santa Cruz) po północną Argentynę^[4]

Morfologia

Długość ciała 70–71 cm, masa ciała 972–1134 g^[4]. Jest to stosunkowo duża ara. Większość upierzenia w kolorze ciemnolimonkowym. Czoło czerwone. Z przodu głowy występuje naga połać białej skóry pokryta czarnymi liniami. Lotki z wierzchu niebieskie, od spodu żółtooliwkowe. Niższa część grzbietu niebieska. Sterówki niebiesko-czerwone. Dziób całkowicie czarny^[7].

Ekologia i zachowanie

Środowiskiem życia ar zielonych w Ameryce Południowej są wilgotne nizinne lasy i przyległe do nich obszary wycinki, zadrzewione wzgórza i kaniony. W Meksyku występują w suchych lasach, lasach sosnowo-dębowych, wilgotnych nizinnych lasach i lasach nadrzecznych. W Puno (Peru) w obszarach porośniętych plantacjami kawy i zdegradowanymi lasami występują liczniej niż w lasach Yungas. W Meksyku odwiedzają również pola uprawne i sady. Odnotowywane są od poziomu morza do 3600 m n.p.m., jednak przeważnie występują na wysokości 500–1500 m n.p.m.^[7] Żywią się owocami, np. palm Oenocarpus bataua, melii Melia azedarach czy figowców^[4].

Lęgi

W Meksyku gniazdują najprawdopodobniej w czerwcu i lipcu. Brak danych z pozostałych części zasięgu^[4]. Gniazda umiejscowione są na zboczach skalnych lub dużych drzewach^[7]. Zniesienie liczy 2–3 jaja^[8]. Inkubacja trwa 28–31 dni. Młode są w pełni opierzone po 12 tygodniach życia^[9].

Status

IUCN uznaje arę zieloną za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable) nieprzerwanie od 1994 (stan w 2020). Trend liczebności populacji jest spadkowy. Zagrożeniem dla tych ptaków jest wycinka lasów i nielegalny odłów, nawet na obszarach rezerwatów. W wielu obszarach gniazdują w zagłębieniach skalnych na niedostępnych zboczach, co chroni je przed plądrowaniem lęgów^[7].

Przypisy

↑ Ara militaris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Ara militaris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-26].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Collar, N., Boesman, P. & Sharpe, C.J.: Military Macaw (Ara militaris). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-03-09].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-26]. (ang.).
↑ What Was This 2,000-Year-Old Parrot Mummy Doing in Mexico? [online], 18 lutego 2018 [dostęp 2018-07-21] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-22] .
↑ ^a ^b ^c ^d Military Macaw Ara militaris. BirdLife International. [dostęp 2017-03-09].
↑ World Parrot Trust: Military Macaw (Ara militaris). Parrot Encyclopedia. [dostęp 2017-03-09].
↑ Jacek Twardowski, Kamila Twardowska: Ptaki świata. Szczegółowe opisy 800 gatunków. Wyd. 1. Warszawa: SBM, 2016, s. 232. ISBN 978-83-8059-276-6.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Ara militaris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Ara militaris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-26].

[hbwa-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Collar, N., Boesman, P. & Sharpe, C.J.: Military Macaw (Ara militaris). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-03-09].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-26]. (ang.).

[mumia-6] What Was This 2,000-Year-Old Parrot Mummy Doing in Mexico? [online], 18 lutego 2018 [dostęp 2018-07-21] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-22] .

[birdlife-7] Military Macaw Ara militaris. BirdLife International. [dostęp 2017-03-09].

[pe-8] World Parrot Trust: Military Macaw (Ara militaris). Parrot Encyclopedia. [dostęp 2017-03-09].

[ptswiata-9] Jacek Twardowski, Kamila Twardowska: Ptaki świata. Szczegółowe opisy 800 gatunków. Wyd. 1. Warszawa: SBM, 2016, s. 232. ISBN 978-83-8059-276-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]