Avempace – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ibn Bājjah, Avempace

Data i miejsce urodzenia	około 1095 Saragossa
Data i miejsce śmierci	1138/1139 Fez
Zawód, zajęcie	filozof, uczony
Multimedia w Wikimedia Commons

Ibn Bājjah (Abū Bakr Muḥammad ibn Yaḥyā ibn al-Sāyigh al-Tujībī al-Andalusī al-Saraqustī, zlatynizowane: Avempace, ur. 1095 w Saragossie, zm. 1138/39 w Fezie) – muzułmański filozof działający na terenie obecnej Hiszpanii. Łączył myśl Arystotelesa z neoplatonizmem. Zajmował się także matematyką i naukami przyrodniczymi^[1].

Jego najważniejszą pracą był nieukończony traktat Tadbīr al-motawaḥḥid (The rule of the solitary). Praca ta przez długi czas była znana wyłącznie z analizy, którą opracował Mojżesz z Narbonne. Oryginał pracy odkrył Miguel Asín Palacios. Zdaniem Avempace celem człowieka jest zjednoczenie się z intelektem czynnym, będącym emanacją boskości i osiągnięcie przez to doskonałości, która umożliwiłaby bycie obywatelem idealnego państwa. Z powodu niedoskonałości istniejących instytucji państwowych takie dążenie możliwe jest tylko w samotności. Dusza dążącej do doskonałości jednostki zaczyna partycypować w formach zawierających coraz mniej materii, aż osiągnie stan form czysto duchowych^[2].

Polemizował z poglądami Arystotelesa. Krytykował twierdzenie, że czas spadania ciała jest wprost proporcjonalny do oporu zewnętrznego ośrodka. Według niego byłoby to prawdą, gdyby prędkość zależała tylko i wyłącznie od oporu. Powoływał się przy tym na obserwacje, że ciała niebieskie poruszają się z różnymi prędkościami okresowymi, a wg fizyki Arystotelesa nie powinny doświadczać oporu. Na tej podstawie Avempace uznał, że istnieje naturalna prędkość, która jest ograniczana wprost proporcjonalnie do oporu środowiska. Koncepcja ta prowadziła do wniosku, że ruch w próżni miałby skończoną prędkość, co także było niezgodne z fizyką Arystotelesa. Jego poglądy na ten temat zostały przedstawione przez Awerroesa^[3].

• Edward Grant: Średniowieczne podstawy nauki nowożytnej. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2005. ISBN 83-7469-045-3.

• Josep PuigJ.P. Montada Josep PuigJ.P., Ibn Bâjja [Avempace], [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 29 stycznia 2023, ISSN 1095-5054 [dostęp 2024-03-09]  (ang.).
• Avempace, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-03-09]  (ang.).
• Avempace (ang.), Encyclopedia.com, [dostęp 2024-03-09].