Baranja – Wikipedia, wolna encyklopedia

Podział Baranji pomiędzy Węgry i Chorwację

Baranja (węg. Baranya, chorw. Baranja, serb. Барања – Baranja) – region na Węgrzech i w Chorwacji, położony pomiędzy rzekami Dunaj i Drawa. Część węgierska należy do komitatu Baranja, natomiast część chorwacka do żupanii osijecko-barańskiej.

Nazwa regionu pochodzi prawdopodobnie od starosłowiańskiego słowa bara oznaczającego „bagno”, gdyż tereny te są podmokłe. Inne teorie mówią o pochodzeniu od węgierskiego słowa bárány.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Od VI w. Baranja zasiedlana była przez ludy słowiańskie, w IX w. przybyli Węgrzy.

Od XI w. region wszedł w skład Królestwa Węgier. W XVI w. przeszedł w posiadanie imperium osmańskiego. Pod koniec XVII w. podbity przez monarchię Habsburgów.

W 1918 r. Baranja została zajęta przez wojska serbskie i weszła w skład Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. W 1920 r. na mocy Traktatu z Trianon została podzielona między Węgry a SHS. De facto cała Baranja pozostała jednak pod kontrolą Jugosławii.

14 sierpnia 1921 r. na terenach Baranji i Baczki zostało proklamowane państwo pod nazwą Republika Baranya-Baczka. Przetrwało ono 11 dni. Następnie jego obszar został podzielony zgodnie z ustaleniami z Trianon.

Podczas II wojny światowej jugosłowiańska część Baranji była okupowana przez Węgry, jednak powróciła do niej w 1944 r.

W 1991 r. po ogłoszeniu niepodległości przez Chorwację, południowa Baranja, wraz ze wschodnią Slavonią i zachodnim Sremem weszła w skład samozwańczej Republiki Serbskiej Krajiny. Republika została zlikwidowana w 1995 r., po kontrofensywie wojsk chorwackich. Przez kolejne 2 lata pozostawała pod kontrolą ONZ, a w 1997 r. weszła w skład niepodległej Chorwacji.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Baranya (Węgry)

[edytuj | edytuj kod]
Węgierski komitat Baranya

Lista największych miast w węgierskiej części Baranji (w nawiasie liczba mieszkańców w 2001 r.):

W 2001 r. ludność węgierskiej Baranyi liczyła 407 448 mieszkańców z czego proporcje narodowościowe przedstawiały się następująco:

Baranja (Chorwacja)

[edytuj | edytuj kod]
Żupania osijecko-barańska

Największe miejscowości w chorwackiej części Baranji (w nawiasie liczba mieszkańców w 2001 r.):

W większości miejscowości w chorwackiej Baranji przeważa ludność chorwacka. Jedynie gmina Jagodnjak zamieszkuje większość serbska, a Kneževi Vinogradiwęgierska.

W 2001 r. ludność chorwackiej Baranji liczyła 42 663 mieszkańców, z czego proporcje narodowościowe przedstawiały się następująco: