Białczańska Przełęcz – Wikipedia, wolna encyklopedia

Białczańska Przełęcz

Białczańska Przełęcz na środku
Państwo	Polska  Słowacja
Wysokość	2024 m n.p.m.
Pasmo	Tatry, Karpaty
Sąsiednie szczyty	Białczańska Kopka, Owcze Turniczki
Położenie na mapie Karpat Białczańska Przełęcz
Położenie na mapie Tatr Białczańska Przełęcz
49°11′34,15″N 20°05′05,25″E/49,192819 20,084792

Białczańska Przełęcz (niem. Untere Froschscharte, słow. Bielovodské sedlo, węg. Alsó-Békás-csorba^[1], 2024 m) – przełęcz w Tatrach Wysokich znajdująca się w Żabiej Grani na granicy polsko-słowackiej. Znajduje się mniej więcej w połowie odległości pomiędzy Żabim Szczytem Niżnim a Żabim Mnichem i jest najniższym punktem tego odcinka grani. Na północ od Białczańskiej Przełęczy w kierunku Żabiego Szczytu Niżniego znajdują się Owcze Turniczki (ok. 2040 m), na południe Białczańska Kopka (ok. 2045 m)^[2].

Dawniej podawano, że Białczańska Przełęcz ma dwa siodła rozdzielone Białczańską Kopką. Maciej Pawlikowski w pracy „Żabi Mnich od wschodu” dla siodła południowego zaproponował nazwę Pośrednia Białczańska Przełęcz i nazwę tę podtrzymuje Władysław Cywiński w 7 tomie przewodnika Tatry. Grań Żabiego. Tak więc obecnie przełęcz ta ma tylko jedno siodło między Owczymi Turniczkami i Białczańską Kopką. Pedantyczni zwolennicy dokładności uważają, że skoro jest Wyżnia i Pośrednia Białczańska Przełęcz, to logicznie ta trzecia i najniższa z białczańskich przełęczy powinna się nazywać Niżnią Białczańską Przełęczą, W. Cywiński preferuje jednak nazwę tradycyjną – Białczańska Przełęcz^[2].

Białczańska Przełęcz to szerokie i trawiaste siodło. Na wschód, do słowackiej Doliny Żabiej Białczańskiej opada z niej łagodny stok o jednolitym nachyleniu. Porastają go płaty kosodrzewiny, trawki, a gdzieniegdzie są skaliste ścianki i płytkie żlebki. Najwybitniejszą skalną formacją jest Żabia Kazalnica. Na zachód (na polską stronę) do Czarnostawiańskiego Kotła opada z Białczańskiej Przełęczy Białczański Żleb^[2].

Przejście przez przełęcz należało do łatwych połączeń Doliny Rybiego Potoku z Doliną Żabich Stawów Białczańskich. Przełęcz była znana od dawna juhasom i koźlarzom, a później turystom. Pierwsze odnotowane przejścia turystyczne: Edward Walery Janczewski, 25 lipca 1909 r. Pierwsze przejście zimowe: Jan Alfred Szczepański, 28 stycznia 1925 r.^[3]

Przez przełęcz nie prowadzi żaden szlak turystyczny. Wejście na przełęcz z dna Doliny Żabiej Białczańskiej jest łatwe dowolną drogą (trudność 0 w skali tatrzańskiej)^[2]. Słowackie stoki jednak to zamknięty obszar ochrony ścisłej Tatrzańskiego Parku Narodowego. Dla taterników dozwolone jest wejście na przełęcz tylko od strony polskiej^[4].

1. Od Czarnego Stawu przez Mokrą Wantę i Białczański Upłaz; kilka miejsc I, czas przejścia 1 godz.,
2. Od Czarnego Stawu przez Mokrą Wantę i górną część Białczańskiego Żlebu; I, 45 min,
3. Od Czarnego Stawu wprost Białczańskim Żlebem; kilka miejsc I, 45 min. Jest to najwygodniejsza droga zimą, latem kruszyzna,
4. Od Czarnego Stawu przez Owczy Upłaz; 0, 45 min,
5. Z Owczej Przełęczy; 0, 10 min
6. Z Żabiej Doliny Białczańskiej; 0, 45 min^[2].