Biblia kralicka – Wikipedia, wolna encyklopedia

Biblia kralicka
Pełna nazwa	Bible Svatá, aneb všecka Svatá Písma Starého i Nového Zákona, Bible kralická
Skrót(y)	Kralicka
Kanon	protestancki
Język	czeski
Opublikowanie kompletnego przekładu	1579–1593
Źródła przekładu	Oryginały hebrajskie i greckie
Przynależność religijna	protestantyzm
Wersja online	Biblia Kralicka
	Księga Rodzaju 1, 1-3
	Na počátku stvořil Bůh nebe a zemi. Země pak byla nesličná a pustá, a tma byla nad propastí, a Duch Boží vznášel se nad vodami. I řekl Bůh: Buď světlo! I bylo světlo.
	Ewangelia Jana 3, 16
	Nebo tak Bůh miloval svět, že Syna svého jednorozeného dal, aby každý, kdož věří v něho, nezahynul, ale měl život věčný.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Biblia kralicka (cz. Bible kralická) – pierwszy całościowy przekład Biblii na język czeski dokonany z języków oryginalnych. Jest to protestanckie tłumaczenie Pisma Świętego.

Historia

Przekładu dokonali z inspiracji seniora Jana Blahoslava bracia czescy. Został on opublikowany w miejscowości Kralice (Morawy), skąd pochodzi nazwa przekładu. Wydanie pierwsze liczyło sześć tomów i ukazało się w latach 1579–1594. Wydanie zostało wzbogacone aparatem krytycznym z obszernymi komentarzami. Było to pierwsze pełne tłumaczenie Biblii na język czeski dokonane z języków oryginalnych, które uwzględniało także ówczesne osiągnięcia w zakresie humanistycznej biblistyki europejskiej, zarówno w dziedzinie filologii, jak i egzegezy biblijnej^[1].

W roku 1596 (dwa lata po opublikowaniu ostatniego tomu) wydano całą Biblię w jednym tomie bez komentarzy, a także kieszonkową wersję Nowego Testamentu. Wydanie trzecie z 1613 stało się najbardziej popularną i było aż do drugiej połowy XX wieku najszerzej rozpowszechnioną i najczęściej używaną wersją Biblii w języku czeskim. Wydanie to stało się wzorem dla odradzającego się na przełomie XVIII i XIX wieku języka czeskiego.

W ramach serii wydawniczej Biblia Slavica w 1995 roku ukazało się sześć tomów z faksymiliami oryginałów pierwszego sześciotomowego wydania Biblii kralickiej^[1].

Zespół tłumaczy

W skład przekładu Biblii kralickiej weszło tłumaczenie Nowego Testamentu Jana Blahoslava (1564, 1568), które zostało na nowo zredagowane do tego przekładu^[1]. Tłumaczenie Nowego Testamentu Blahoslava zostało poprawione przez seniora Jana Němčanskiego, a wydanie drugie przez Zacharego Aristona.

Tłumaczenie Starego Testamentu koordynował i prowadził uczeń Jana Blahoslava, biskup Ondřej Štefan. W skład zespołu tłumaczy (zarówno filolodzy, jak i teolodzy) weszli:

Mikuláš Albrecht z Kaménka (hebraista)
Lukáš Helic (konwertowany Żyd pochodzący z Polski)
Jan Eneáš (senior Jednoty Brackiej)
Izaiáš Cibulka (konsenior i opiekun zboru kralickiego)
Jiří Strejc (konsenior)
Jan Efraim
Pavel Jessen
Jan Kapito (Hlaváč)

Wpływ na inne przekłady narodowe

Wpływ Biblii kralickiej jest widoczny w polskiej Biblii gdańskiej z roku 1632. Jej tekst wykorzystano głównie w komentarzach.

Dla Słowaków Matej Bel opracował edycję Pisma Świętego opartą na Biblii kralickiej poprzedzoną przedmową Daniela Krmana (Biblia sacra, to jest Biblí svatá, Halle 1722).

Pierwsza Biblia górnołużycka (1728) przetłumaczona z Biblii Lutra i tekstu greckiego została porównana z Biblią kralicką (wydanie z 1613) wraz z przekładem Biblii gdańskiej i Biblii Jurija Dalmatina (1584).

Zobacz też

Biblia, tłumaczenie XXI wieku

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Arleta Łuczak. Najstarsze słowiańskie przekłady Biblii w niemieckiej serii „Biblia Slavica”. „Nauka”, s. 138, 139, 2/2014.

Linki zewnętrzne

[łuczak-1] Arleta Łuczak. Najstarsze słowiańskie przekłady Biblii w niemieckiej serii „Biblia Slavica”. „Nauka”, s. 138, 139, 2/2014.

[1]