Brzeżyca – Wikipedia, wolna encyklopedia

Brzeżyca
Ilustracja
Brzeżyca jednokwiatowa
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

babkowate

Rodzaj

brzeżyca

Nazwa systematyczna
Littorella P.J. Bergius
Kongl. Vetensk. Acad. Handl. 29: 341. 1768
Typ nomenklatoryczny

non designatus[3]

Brzeżyca (Littorella P.J. Bergius) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych. Obejmuje trzy gatunki. Brzeżyca jednokwiatowa (L. uniflora) występuje w Europie, w tym także w Polsce[4], L. americana rośnie w strefie umiarkowanej Ameryki Północnej, a L. australis w takiej samej strefie Ameryki Południowej[5]. Wszystkie gatunki są roślinami wodnymi, rosnącymi w jeziorach zwykle o wodzie kwaśnej. Rosną na dnie piaszczystym lub żwirowym, sięgając 4 m głębokości, ale kwitną tylko wówczas, gdy są wynurzone[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Brzeżyca jednokwiatowa
Pokrój
Byliny rozrastające się kłączowo, tworzące darnie na dnie zbiorników[6].
Liście
Zebrane w rozety przyziemne, równowąskie, szydlaste, zwykle półwalcowate – spłaszczone od góry[6].
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe – męskie wyrastają pojedynczo na szczytach łodygi, żeńskie zebrane są w skąpokwiatowych kłosach o długości równej lub krótszej od długości liści. Kwiaty są promieniste, o średnicy ok. 5 mm. Płatki cztery zrośnięte są u nasady, są błoniaste. W kwiatach męskich pręciki są cztery, osiągają od 1 do 2 cm długości, zakończone są okazałymi pylnikami. Kwiaty żeńskie zawierają jednokomorową zalążnię z jednym lub dwoma zalążkami. Szyjka słupka osiąga do 1 cm długości[6].
Owoce
Twarde, niepękające[6].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj był jednym z kilku wyróżnianych w obrębie wąsko ujmowanych babkowatych (Plantaginaceae). Po zmianach w klasyfikacji w latach 90. XX wieku, rozszerzających ujęcie babkowatych, zaproponowano także scalenie kilku blisko spokrewnionych rodzajów, w tym Littorella w jeden rodzaj babka Plantago. Propozycja jest dyskusyjna w odniesieniu do rodzaju Littorella ponieważ tworzy on monofiletyczną grupę siostrzaną wobec rodzaju Plantago (wraz z zagnieżdżonym w nim dawnym rodzajem Bougueria)[5]. W bazach danych taksonomicznych ujęcie zaliczanych tu roślin jest rozmaite, albo stanowią one grupę siostrzaną dla Plantago[5], albo włączane są do niego jako jedna z pięciu sekcji, siostrzana wobec pozostałych[7].

Wykaz gatunków[8]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-06] (ang.).
  3. Littorella P. J. Bergius. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-10-18].
  4. Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 110, ISBN 978-83-62975-45-7.
  5. a b c Ronald K. Hoggard, Paul J. Kores, Mia Molvray, Gloria D. Hoggard, David A. Broughton. Molecular systematics and biogeography of the amphibious genus Littorella (Plantaginaceae). „American Journal of Botany”. 90, 3, s. 429-435, 2003. DOI: 10.3732/ajb.90.3.429. 
  6. a b c d e Christopher D.K. Cook i in.: Water plants of the world. Hague: Dr. W. Junk b,v, Publishers, 1974, s. 348.
  7. Genus: Plantago L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-01-13].
  8. Littorella. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-13].