Brzeżyca – Wikipedia, wolna encyklopedia

Brzeżyca
	; Brzeżyca jednokwiatowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	babkowate
Rodzaj	brzeżyca
	Nazwa systematyczna
	Littorella P.J. Bergius; Kongl. Vetensk. Acad. Handl. 29: 341. 1768
	Typ nomenklatoryczny
	non designatus
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Brzeżyca (Littorella P.J. Bergius) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych. Obejmuje trzy gatunki. Brzeżyca jednokwiatowa (L. uniflora) występuje w Europie, w tym także w Polsce^[4], L. americana rośnie w strefie umiarkowanej Ameryki Północnej, a L. australis w takiej samej strefie Ameryki Południowej^[5]. Wszystkie gatunki są roślinami wodnymi, rosnącymi w jeziorach zwykle o wodzie kwaśnej. Rosną na dnie piaszczystym lub żwirowym, sięgając 4 m głębokości, ale kwitną tylko wówczas, gdy są wynurzone^[6].

Morfologia

Pokrój: Byliny rozrastające się kłączowo, tworzące darnie na dnie zbiorników^[6].
Liście: Zebrane w rozety przyziemne, równowąskie, szydlaste, zwykle półwalcowate – spłaszczone od góry^[6].
Kwiaty: Rozdzielnopłciowe – męskie wyrastają pojedynczo na szczytach łodygi, żeńskie zebrane są w skąpokwiatowych kłosach o długości równej lub krótszej od długości liści. Kwiaty są promieniste, o średnicy ok. 5 mm. Płatki cztery zrośnięte są u nasady, są błoniaste. W kwiatach męskich pręciki są cztery, osiągają od 1 do 2 cm długości, zakończone są okazałymi pylnikami. Kwiaty żeńskie zawierają jednokomorową zalążnię z jednym lub dwoma zalążkami. Szyjka słupka osiąga do 1 cm długości^[6].
Owoce: Twarde, niepękające^[6].

Systematyka

Rodzaj był jednym z kilku wyróżnianych w obrębie wąsko ujmowanych babkowatych (Plantaginaceae). Po zmianach w klasyfikacji w latach 90. XX wieku, rozszerzających ujęcie babkowatych, zaproponowano także scalenie kilku blisko spokrewnionych rodzajów, w tym Littorella w jeden rodzaj babka Plantago. Propozycja jest dyskusyjna w odniesieniu do rodzaju Littorella ponieważ tworzy on monofiletyczną grupę siostrzaną wobec rodzaju Plantago (wraz z zagnieżdżonym w nim dawnym rodzajem Bougueria)^[5]. W bazach danych taksonomicznych ujęcie zaliczanych tu roślin jest rozmaite, albo stanowią one grupę siostrzaną dla Plantago^[5], albo włączane są do niego jako jedna z pięciu sekcji, siostrzana wobec pozostałych^[7].

Wykaz gatunków^[8]

Littorella americana Fernald
Littorella australis Griseb. ex Benth. & Hook. f.
Littorella uniflora (L.) Asch. – brzeżyca jednokwiatowa

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-06] (ang.).
↑ Littorella P. J. Bergius. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-10-18].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 110, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c Ronald K. Hoggard, Paul J. Kores, Mia Molvray, Gloria D. Hoggard, David A. Broughton. Molecular systematics and biogeography of the amphibious genus Littorella (Plantaginaceae). „American Journal of Botany”. 90, 3, s. 429-435, 2003. DOI: 10.3732/ajb.90.3.429.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Christopher D.K. Cook i in.: Water plants of the world. Hague: Dr. W. Junk b,v, Publishers, 1974, s. 348.
↑ Genus: Plantago L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-01-13].
↑ Littorella. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-13].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-06] (ang.).

[ing-3] Littorella P. J. Bergius. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-10-18].

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 110, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[Hoggard-5] Ronald K. Hoggard, Paul J. Kores, Mia Molvray, Gloria D. Hoggard, David A. Broughton. Molecular systematics and biogeography of the amphibious genus Littorella (Plantaginaceae). „American Journal of Botany”. 90, 3, s. 429-435, 2003. DOI: 10.3732/ajb.90.3.429.

[cook-6] Christopher D.K. Cook i in.: Water plants of the world. Hague: Dr. W. Junk b,v, Publishers, 1974, s. 348.

[grin-7] Genus: Plantago L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-01-13].

[tpl-8] Littorella. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-13].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]