Brzoza cukrowa – Wikipedia, wolna encyklopedia
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek | brzoza cukrowa | ||
Nazwa systematyczna | |||
Betula lenta L. Sp. pl. 2:983. 1753 | |||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
Zasięg | |||
Brzoza cukrowa, b. wiśniowa (Betula lenta L.) – gatunek drzewa z rodziny brzozowatych. Występuje w stanie dzikim we wschodniej części Stanów Zjednoczonych; na przedgórzach i w górach (Appalachy). Pojedyncze stanowiska na zachód od Appalachów nie dochodzą do Missisipi.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Drzewo dorastające w ojczyźnie do 20–25 m. U młodych drzew korona jest stożkowata, natomiast u starszych kopulasta.
- Kora: Młode drzewa mają fioletowobrązową korę (ciemniejsza od kory brzozy żółtej), lecz z wiekiem staje się ona matowo ciemnoszara[4]. Na powierzchni liczne przetchlinki. Nie łuszczy się.
- Pędy
- Młode nagie, ciemnobrunatne, po roztarciu przyjemnie pachnące.
- Pąki
- Ostre i odstające.
- Liście
- Błyszczące. Mają jajowaty kształt o sercowatej podstawie i zaostrzonym wierzchołku. Mają do 12 cm długości. Są regularnie podwójnie ząbkowane. Większy ząbek jest ostro zakończony i znajduje się na końcu każdego nerwu. Młode listki są owłosione, lecz szybko stają się nagie. Owłosienie pozostaje jedynie na spodzie liści w kącikach nerwów[4]. Posiadają 9-18 par nerwów. Ogonek liściowy jest długi i owłosiony. Ma do 2,5 cm długości.
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostanach kotkowatych. Pojawiają się późną wiosną[4].
- Owoce
- Zebrane w późno rozsypujące się owocostany, jajowatego kształtu, skierowane ku górze, osiągające do 3 cm długości.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Występuje jako dominujący składnik drzewostanu w wilgotnych, żyznych, chłodnych lasach górskich z bukiem wielkolistnym, liriodendronami, klonami, lipami, dębami w Appalachach. Rośnie także na urwiskach i stromych stokach. Kwitnie późną wiosną, jest wiatropylna i wiatrosiewna.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]W północno-wschodnich stanach USA jedno z podstawowych źródeł drzewa przemysłowego. Przez Indian wykorzystywane jako roślina lecznicza (środek przeciwgorączkowy i przeciwzapalny), oraz jako źródło soku brzozowego. Do Europy sprowadzona w 1759. Mniej ceniona od brzozy żółtej ze względu na kolor kory. W Polsce całkowicie wytrzymała na mróz.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-07] (ang.).
- ↑ Betula lenta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Johnson O., More D.: Drzewa. Warszawa: Multico, 2009, s. 184. ISBN 978-83-7073-643-9.
- BioLib: 3440
- EoL: 1149405
- Flora of North America: 233500250
- GBIF: 5331709
- identyfikator iNaturalist: 49157
- IPNI: 295125-1
- ITIS: 19487
- NCBI: 216994
- Plant Finder: 242285
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-21443
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:295125-1
- USDA PLANTS: BELE
- CoL: 68K9V