Centrum III – Wikipedia, wolna encyklopedia

Centrum III – niezrealizowana, modernistyczna koncepcja przebudowy wschodniej części centrum Poznania, która całkowicie zmienić miała układ urbanistyczny tej części miasta.

Projekt powstał w ramach pięcioletniego planu gospodarczego władz PRL na lata 1971-1975^[1]. Wspólna inwestycja przewidziana była dla trzech ministerstw: Łączności (śródmiejska i międzymiastowa centrala telefoniczna), Przemysłu Ciężkiego (biurowiec taboru kolejowego HCP) i Przemysłu Lekkiego (biurowiec przemysłu meblarskiego)^[1]. Podstawą realizacji poszczególnych obiektów był plan szczegółowego zagospodarowania śródmieścia autorstwa Tadeusza Gałeckiego z zespołem.

Konkurs SARP na rozwiązanie tej koncepcji ogłoszono w 1969. Zaproszono doń pięć zespołów projektowych z Miastoprojektu i jeden z Biura Studiów i Projektów Łączności. Planowane biurowce należało wkomponować w istniejące już założenia wysokościowców Alfy (autor: Jerzy Liśniewicz) i Piekar (autor: Zygmunt Lutomski). Ostatecznie wszystkie zespoły Miastoprojektu wycofały się z konkursu. Walkowerem zwyciężył projekt BSiPŁ. Autorami byli: Regina Pawuła i Zdzisław Piwowarczyk^[1]. Wspierał ich, jako propagator pomysłu, prof. Jerzy Hryniewiecki. Jądrem nowego centrum miało być skrzyżowanie ulic Armii Czerwonej (Święty Marcin) i Alei Marcinkowskiego^[1][2], które miały się przekształcić w Trasę Piekary. Skrzyżowanie tych dwóch arterii szybkiego ruchu miało przyjąć postać wielopoziomowego węzła drogowo-tramwajowego. Wyburzeniu ulec miał cały kwartał kamienic pomiędzy Świętym Marcinem, Alejami Marcinkowskiego, placem Wolności i ulicą Ratajczaka. W miejscu starej architektury planowano postawić trzy ponad 100-metrowe wieżowce o konstrukcji stalowej, zwane (ze względu na kształt) żaglowcami^[1]. Na czterech kondygnacjach nadziemnych pomieszczono w nich parking na 600 samochodów, a na trzech innych (w tym jednej podziemnej) program handlowo-usługowy dla mieszkańców miasta. Projekt skierowano do realizacji, ale z uwagi na przesunięcia środków w pięciolatce 1971-1975^[2], nigdy go ostatecznie nie zmaterializowano. Koncepcja miałaby nieodwracalny wpływ na strukturę urbanistyczną centrum Poznania^[3].

• Wojewódzkie Centrum Telekomunikacyjne w Poznaniu – obiekt, w którym ostatecznie ulokowano centralę międzymiastową
• PGK Centrum III – podobnie jak Centrum III, niezrealizowany projekt wieżowca biurowego, obok PGK Centrum II^[4]
• Jerzy Nowakowski – autor projektu architektoniczno-plastycznego modernizacji Centrum III^[5]
• Zygmunt Szpingier – autor rewolucyjnej koncepcji modernistycznej przebudowy fragmentu centrum miasta

• Projekt - Miasto. Wspomnienia poznańskich architektów 1945-2005, HenrykH. Marcinkowski i inni, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2013, s. 272-275, ISBN 978-83-7768-069-8, OCLC 871701842 .